5 soruda minimum fiyat süreci
– Direkt 7 milyona yakın çalışanı, dolaylı olarak ise tüm vatandaşları ilgilendiren yeni taban fiyatı belirleme çalışmalarında süreç devam ediyor.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi 2023 yılında uygulanacak minimum fiyatı belirlemek üzere birinci toplantısını 7 Aralık’ta, ikinci toplantısını 14 Aralık’ta Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığında gerçekleştirdi. AA muhabiri, taban fiyatın belirlenmesi süreciyle ilgili merak edilenleri 5 soruda derledi.
1- Minimum fiyat nedir?
İşçilere olağan bir çalışma günü karşılığı ödenen ve personelin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültür üzere zarurî muhtaçlıklarını günün fiyatları üzerinden minimum seviyede karşılamaya yetecek fiyattır.
Asgari fiyat, birinci defa 1890’da Avustralya ve Yeni Zelanda’da uygulanmaya başlandı. 1900’lü yılların başından itibaren Avrupa’ya da yayıldı. daha sonraki devirde tüm dünyada emeği koruyan bir standarda dönüştü.
Türkiye’de ise taban fiyat 1936 tarihindeki İş Kanunu ile mevzuata girmesine karşın 1951’e kadar uygulanmadı. 1951-1967 yılları içinde mahalli kurullarca belirlendi. Bugün geçerli olan Taban Fiyat Tespit Komitesi uygulamasına ise 1967 yılından daha sonra geçildi.
bu vakitte bölgesel taban fiyat tespiti 1969, 1972 ve 1973 senelerında yapıldı. 1974 yılından itibaren sanayi ve tarım dalı olarak ulusal seviyede taban fiyat, Komite aracığıyla belirlendi. 1989 yılından itibaren ise tarım-sanayi ayırımı da kaldırılarak tek minimum fiyat uygulanmaya başlandı.
2- Mevcut taban fiyat ne kadar ve kimleri ilgilendiriyor?
Asgari fiyat, bir emekçi için aylık brüt 6 bin 471 lira, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 5 bin 500 lira 35 kuruş olarak uygulanıyor. Minimum fiyatın patrona toplam maliyeti, bir emekçi için 7 bin 603 lira 43 kuruş. Bunun 6 bin 471 lirasını brüt minimum fiyat, 1003 lira 1 kuruşunu toplumsal güvenlik primi, 129 lira 42 kuruşunu patron işsizlik sigorta primi oluşturuyor.
2022 yılı taban fiyatıyla tüm fiyatlardan taban fiyat kadar olan kısım gelir vergisinden muaf tutulmaya başlanmıştı.
Resmi sayılara göre, 16 milyon 687 bin çalışanın yüzde 38’i yani yaklaşık 6 milyon 300 bini taban fiyatlı durumunda bulunuyor. Taban fiyatın biraz üzerinde (komşu) fiyat alanlar da göz önünde bulundurulduğunda bu sayının 7 milyonu aştığı iddia ediliyor.
Asgari fiyattaki artış, toplu iş kontratı uygulanan iş yerlerindeki fiyatlar başta olmak üzere, tüm fiyatları de artırıcı bir tesire sahip.
Asgari fiyat, bu fiyatla geçinen çalışanları direkt etkilemesinin yanında, yasal mevzuattaki birfazlaca düzenlemede ölçü olarak kabul edilmesi bakımından da toplumun büyük kısmını ilgilendiriyor.
Asgari fiyat sayısı; işsizlik maaşı, kıdem tazminatı, GSS primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, staj fiyatları, minimum ücretlilerin rapor fiyatlarının de ortalarında olduğu birfazlaca kalemi etkiliyor.
3- Taban fiyat nasıl belirleniyor?
Asgari fiyatı, yasa gereği personel, patron ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 şahıstan oluşan Minimum Fiyat Tespit Kurulu belirliyor. Kurul, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı tarafınca toplantıya çağrılıyor ve yeni taban fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört defa toplanıyor.
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komite, en az 10 üyenin iştirakiyle toplanıp oy oldukcaluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde Komite liderin bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
4- Emekçi ve patron bölümü ne istiyor?
Asgari Fiyat Tespit Kurulunda personel kesitini en çok üyeye sahip emekçi konfederasyonu olduğu için TÜRK-İŞ, patron tarafını ise Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil ediyor.
TÜRK-İŞ, evvela artırım pazarlığının Açlık ve Yoksulluk Sonu Araştırmasının kasım ayına ilişkin açlık sonu verisi olan 7 bin 785 lira üzerinden başlamasını istiyor. Bunun yanında, refahtan hisse ile enflasyona karşı satın alma gücünün korunmasını talep ediyor. Bu rakamsal talebin yanında, gelir vergisi dilimlerinin çalışanlar lehine düzenlenmesi ve sendikal örgütlenmenin önündeki pürüzlerinde kaldırılması da TÜRK-İŞ’in pazarlık masasına taşıdığı mevzular içinde bulunuyor.
TİSK ise minimum fiyata dair bir sayı paylaşmamakla birlikte, temel olarak personellerin ve patronların gözetildiği istikrarlı bir minimum fiyattan yana tavır sergiliyor. Yeni taban fiyat sayısında, istihdamın korunmasının, yeni istihdam yaratılmasının ve işletmelerin rekabet gücünün dikkate alınmasını isteyen TİSK, taban fiyat patron takviyesinin 2023’te de devam etmesini talep ediyor.
5- 2023 yılı taban fiyatını belirleme çalışması ne basamakta?
Yeni yılda geçerli olacak minimum fiyat sayısını belirleme çalışmaları kapsamında birinci toplantı 7 Aralık’ta Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının konut sahipliğinde yapıldı. Görüşmelerin çerçevesinin belirlendiği bu görüşmede, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığınca yaptırılan taban fiyat anketinin sonuçları belirtildi. Bu ankete bakılırsa, personel ya da patron olmayan çeşitli mesleklere sahip iştirakçilerin 2023 yılı minimum fiyat beklentisi 7 bin 845 lira oldu.
Görüşmeler kapsamında ikinci toplantı bir daha Bakanlığın mesken sahipliğinde 14 Aralık’ta yapıldı. Basına kapalı yaklaşık 2,5 saat süren bu görüşmede, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) temsilcileri ekonomik bilgilere dair sunum yaptı.
Görüşmelerde en kritik nitelikteki üçüncü toplantı 20 Aralık Salı günü Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nda yapılacak. Bu görüşmede taraflarca söylem edilecek birinci sayılar masada olacak.
Üçüncü toplantının akabinde dördüncü toplantının da en kısa müddette yapılması ve 2023’te geçerli olacak minimum fiyat sayısının gelecek hafta içerisinde belirlenmesi bekleniyor.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
– Direkt 7 milyona yakın çalışanı, dolaylı olarak ise tüm vatandaşları ilgilendiren yeni taban fiyatı belirleme çalışmalarında süreç devam ediyor.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi 2023 yılında uygulanacak minimum fiyatı belirlemek üzere birinci toplantısını 7 Aralık’ta, ikinci toplantısını 14 Aralık’ta Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığında gerçekleştirdi. AA muhabiri, taban fiyatın belirlenmesi süreciyle ilgili merak edilenleri 5 soruda derledi.
1- Minimum fiyat nedir?
İşçilere olağan bir çalışma günü karşılığı ödenen ve personelin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültür üzere zarurî muhtaçlıklarını günün fiyatları üzerinden minimum seviyede karşılamaya yetecek fiyattır.
Asgari fiyat, birinci defa 1890’da Avustralya ve Yeni Zelanda’da uygulanmaya başlandı. 1900’lü yılların başından itibaren Avrupa’ya da yayıldı. daha sonraki devirde tüm dünyada emeği koruyan bir standarda dönüştü.
Türkiye’de ise taban fiyat 1936 tarihindeki İş Kanunu ile mevzuata girmesine karşın 1951’e kadar uygulanmadı. 1951-1967 yılları içinde mahalli kurullarca belirlendi. Bugün geçerli olan Taban Fiyat Tespit Komitesi uygulamasına ise 1967 yılından daha sonra geçildi.
bu vakitte bölgesel taban fiyat tespiti 1969, 1972 ve 1973 senelerında yapıldı. 1974 yılından itibaren sanayi ve tarım dalı olarak ulusal seviyede taban fiyat, Komite aracığıyla belirlendi. 1989 yılından itibaren ise tarım-sanayi ayırımı da kaldırılarak tek minimum fiyat uygulanmaya başlandı.
2- Mevcut taban fiyat ne kadar ve kimleri ilgilendiriyor?
Asgari fiyat, bir emekçi için aylık brüt 6 bin 471 lira, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 5 bin 500 lira 35 kuruş olarak uygulanıyor. Minimum fiyatın patrona toplam maliyeti, bir emekçi için 7 bin 603 lira 43 kuruş. Bunun 6 bin 471 lirasını brüt minimum fiyat, 1003 lira 1 kuruşunu toplumsal güvenlik primi, 129 lira 42 kuruşunu patron işsizlik sigorta primi oluşturuyor.
2022 yılı taban fiyatıyla tüm fiyatlardan taban fiyat kadar olan kısım gelir vergisinden muaf tutulmaya başlanmıştı.
Resmi sayılara göre, 16 milyon 687 bin çalışanın yüzde 38’i yani yaklaşık 6 milyon 300 bini taban fiyatlı durumunda bulunuyor. Taban fiyatın biraz üzerinde (komşu) fiyat alanlar da göz önünde bulundurulduğunda bu sayının 7 milyonu aştığı iddia ediliyor.
Asgari fiyattaki artış, toplu iş kontratı uygulanan iş yerlerindeki fiyatlar başta olmak üzere, tüm fiyatları de artırıcı bir tesire sahip.
Asgari fiyat, bu fiyatla geçinen çalışanları direkt etkilemesinin yanında, yasal mevzuattaki birfazlaca düzenlemede ölçü olarak kabul edilmesi bakımından da toplumun büyük kısmını ilgilendiriyor.
Asgari fiyat sayısı; işsizlik maaşı, kıdem tazminatı, GSS primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, staj fiyatları, minimum ücretlilerin rapor fiyatlarının de ortalarında olduğu birfazlaca kalemi etkiliyor.
3- Taban fiyat nasıl belirleniyor?
Asgari fiyatı, yasa gereği personel, patron ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 şahıstan oluşan Minimum Fiyat Tespit Kurulu belirliyor. Kurul, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı tarafınca toplantıya çağrılıyor ve yeni taban fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört defa toplanıyor.
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komite, en az 10 üyenin iştirakiyle toplanıp oy oldukcaluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde Komite liderin bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
4- Emekçi ve patron bölümü ne istiyor?
Asgari Fiyat Tespit Kurulunda personel kesitini en çok üyeye sahip emekçi konfederasyonu olduğu için TÜRK-İŞ, patron tarafını ise Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil ediyor.
TÜRK-İŞ, evvela artırım pazarlığının Açlık ve Yoksulluk Sonu Araştırmasının kasım ayına ilişkin açlık sonu verisi olan 7 bin 785 lira üzerinden başlamasını istiyor. Bunun yanında, refahtan hisse ile enflasyona karşı satın alma gücünün korunmasını talep ediyor. Bu rakamsal talebin yanında, gelir vergisi dilimlerinin çalışanlar lehine düzenlenmesi ve sendikal örgütlenmenin önündeki pürüzlerinde kaldırılması da TÜRK-İŞ’in pazarlık masasına taşıdığı mevzular içinde bulunuyor.
TİSK ise minimum fiyata dair bir sayı paylaşmamakla birlikte, temel olarak personellerin ve patronların gözetildiği istikrarlı bir minimum fiyattan yana tavır sergiliyor. Yeni taban fiyat sayısında, istihdamın korunmasının, yeni istihdam yaratılmasının ve işletmelerin rekabet gücünün dikkate alınmasını isteyen TİSK, taban fiyat patron takviyesinin 2023’te de devam etmesini talep ediyor.
5- 2023 yılı taban fiyatını belirleme çalışması ne basamakta?
Yeni yılda geçerli olacak minimum fiyat sayısını belirleme çalışmaları kapsamında birinci toplantı 7 Aralık’ta Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının konut sahipliğinde yapıldı. Görüşmelerin çerçevesinin belirlendiği bu görüşmede, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığınca yaptırılan taban fiyat anketinin sonuçları belirtildi. Bu ankete bakılırsa, personel ya da patron olmayan çeşitli mesleklere sahip iştirakçilerin 2023 yılı minimum fiyat beklentisi 7 bin 845 lira oldu.
Görüşmeler kapsamında ikinci toplantı bir daha Bakanlığın mesken sahipliğinde 14 Aralık’ta yapıldı. Basına kapalı yaklaşık 2,5 saat süren bu görüşmede, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) temsilcileri ekonomik bilgilere dair sunum yaptı.
Görüşmelerde en kritik nitelikteki üçüncü toplantı 20 Aralık Salı günü Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nda yapılacak. Bu görüşmede taraflarca söylem edilecek birinci sayılar masada olacak.
Üçüncü toplantının akabinde dördüncü toplantının da en kısa müddette yapılması ve 2023’te geçerli olacak minimum fiyat sayısının gelecek hafta içerisinde belirlenmesi bekleniyor.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.