AYM Lideri: Ferdî müracaatta inanılmaz bir iş yüküyle karşı karşıyayız
Anayasa Mahkemesi (AYM) Lideri Zühtü Arslan, ferdi müracaatlarla ilgili inanılmaz bir iş yüküyle karşı karşıya kaldıklarını belirterek, “Bugün prestijiyle mahkemede yaklaşık 100 bin derdest müracaat bulunmaktadır.” dedi.
10 yıllık anayasa şikayeti tecrübesinin, ihlallere karşı tesirli ve başarılı bir müracaat yolu olduğunu fakat bu yolun gelecekteki muvaffakiyetinin tüm paydaşlara bağlı bulunduğunu belirterek, “Anayasa Mahkemesi sıradançe şunu söylüyor; ‘ülkedeki her bir ihlali telafi etmeye gücüm yetmez.’ Bu niçinle emsal davaları ele alırken, mahkemenin yorumunu takip etmek üzere önleyici önlemler almak zorundayız.” dedi.
Arslan ve birlikteindeki heyet, AYM ve Avrupa Kurulu tarafınca ortaklaşa yürütülen “Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Tesirli Halde Uygulanmasının Desteklenmesi Projesi” kapsamında Venedik’e çalışma ziyareti yaptı.
AYM heyeti, düzenlenen çalıştayda, İtalya Anayasa Mahkemesi üyeleri, anayasa ve insan hakları profesörleriyle bir ortaya geldi.
Toplantılarda, Türkiye ve İtalya başta olmak üzere farklı Avrupa ve Balkan ülkelerindeki uygulamalar ele alındı.
Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Arslan, hak ve özgürlüklerin yargı yoluyla korunması fikrinin biroldukça düşünürün niyetlerinde bulunduğunu belirterek, şunları söylemiş oldu:
“Hepinizin bildiği üzere Kant, hakların yargı yoluyla korunmasının ehemmiyetini vurgulayan filozoflardan bir tanesiydi. Kant, hukuk devletinin ayırt edici özelliğinin haklara sahip olmamız olmadığını zira insanın tabiat durumunda aslına bakarsanız bu haklara sahip olduğunu savunur. Kant’tan epey evvel sosyolojinin kurucusu olarak kabul edilen İbni Haldun, toplumun ve devletin varlığını sürdürebilmesi için insan haklarının korunması gerektiğini vurgulamıştır.”
Arslan, kelam konusu düşünürlerin kanılarının yargı tarafınca korunması gereken birtakım ortak ve fazlaca kıymetli prensipler ortaya koyduğunu vurgulayarak, “Bu bağlamda bugün tüm anayasa mahkemelerinin, hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı, insan hakları ve demokrasi unsurları üzere anayasal demokrasinin temel desteklerini korumak için var olduğu açıktır.” dedi.
Anayasal hakların korunmasında mahkemenin iki ana sistemi olduğuna işaret eden Arslan, “ilk vakit içinderda mahkeme, kurulduğu 1961’den bu yana kanunların, kanun kararında kararnamelerin ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin anayasaya uygunluğunu denetlemektedir. Bu bağlamda mahkeme, yasama ve yürütme organlarının süreçlerini denetleme yetkisine sahiptir.” diye konuştu.
Arslan, AYM’nin 2010’da yürürlüğe giren anayasa şikayeti hakkıyla kamu makamlarını ve yargı kararlarını da anayasal hak ve özgürlüklerini ihlal edip etmedikleri açısından denetlemeye başladığını hatırlatarak, “Anayasa’nın 148. Unsuru açıkça Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne atıfta bulunduğundan, Anayasa Mahkemesi anayasa şikayetlerini karara bağlarken Strazburg Mahkemesinin içtihadını dikkate almaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
AYM’nin ferdî müracaatın getirilmesiyle iki temel maksada ulaştığını tabir eden Arslan, “İlk emel, ferdî hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesine yönelik standartların yükseltilmesiydi. Kişisel müracaatın ikinci ve pratik hedefi ise Strazburg Mahkemesi önünde Türkiye aleyhine yapılan müracaatların ve ihlallerin sayısını azaltmaktı.” dedi.
Arslan, Türkiye’de anayasa şikayeti sisteminin tesirli ve başarılı biçimde uygulanmasının önündeki iki güçlü pürüzden bahsedebileceklerini belirterek, şu biçimde devam etti:
“Her şeydilk evvel en başından beri ferdi müracaatlarla ilgili inanılmaz bir iş yüküyle karşı karşıya kaldık. Bugün prestijiyle mahkemede yaklaşık 100 bin derdest müracaat bulunmaktadır. Bu iş yükünün yıkıcı tesiri, şu anda 47 farklı taraf devletten yaklaşık 75 bin bekleyen müracaat bulunan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin iş yükü ile karşılaştırılarak daha uygun anlaşılabilir.”
İhlal kararlarının tesirli biçimde uygulanmasının mahkemenin önündeki ikinci büyük zorluk olduğuna işaret eden Arslan, “Strazburg Mahkemesi üzere Anayasa Mahkemesi de bir müracaatın kitlesel ve yinelayan ihlallere yol açan sistematik ve yapısal bir sorunu gündeme getirmesi halinde ‘pilot karar usulünü’ benimsemiştir.” tabirini kullandı.
– “AYM’nin ülkedeki her bir ihlali telafi etmeye gücü yetmez”
Arslan, birtakım durumlarda AYM’nin kanun temelinde bir ihlal tespit ettiğini ve makul bir müddetde kanunun değiştirilmesi maksadıyla parlamentoyu bilgilendirdiğini kaydetti.
Anayasa Mahkemesi kararlarının tesirlerine de değinen Arslan, mahkemenin iptal kararlarının yalnızca davanın taraflarını değil herkesi bağladığını vurguladı.
Arslan, şunları kaydetti:
“Anayasa Mahkemesi sıradançe şunu söylüyor; ‘ülkedeki her bir ihlali telafi etmeye gücüm yetmez.’ Bu niçinle misal davaları ele alırken mahkemenin yorumunu takip etmek üzere önleyici önlemler almak zorundayız. 10 yıllık anayasa şikayeti tecrübesi, ihlallere karşı tesirli ve başarılı bir müracaat yolu olduğunu kanıtlamıştır. Fakat bu yolun gelecekteki başarısı yalnızca Anayasa Mahkemesine değil başta öteki mahkemeler olmak üzere tüm paydaşlara bağlıdır.”
Arslan, çalışma ziyareti kapsamında yarın Venedik Kurulu Genel Heyeti’ne da katılacak.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Anayasa Mahkemesi (AYM) Lideri Zühtü Arslan, ferdi müracaatlarla ilgili inanılmaz bir iş yüküyle karşı karşıya kaldıklarını belirterek, “Bugün prestijiyle mahkemede yaklaşık 100 bin derdest müracaat bulunmaktadır.” dedi.
10 yıllık anayasa şikayeti tecrübesinin, ihlallere karşı tesirli ve başarılı bir müracaat yolu olduğunu fakat bu yolun gelecekteki muvaffakiyetinin tüm paydaşlara bağlı bulunduğunu belirterek, “Anayasa Mahkemesi sıradançe şunu söylüyor; ‘ülkedeki her bir ihlali telafi etmeye gücüm yetmez.’ Bu niçinle emsal davaları ele alırken, mahkemenin yorumunu takip etmek üzere önleyici önlemler almak zorundayız.” dedi.
Arslan ve birlikteindeki heyet, AYM ve Avrupa Kurulu tarafınca ortaklaşa yürütülen “Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Tesirli Halde Uygulanmasının Desteklenmesi Projesi” kapsamında Venedik’e çalışma ziyareti yaptı.
AYM heyeti, düzenlenen çalıştayda, İtalya Anayasa Mahkemesi üyeleri, anayasa ve insan hakları profesörleriyle bir ortaya geldi.
Toplantılarda, Türkiye ve İtalya başta olmak üzere farklı Avrupa ve Balkan ülkelerindeki uygulamalar ele alındı.
Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Arslan, hak ve özgürlüklerin yargı yoluyla korunması fikrinin biroldukça düşünürün niyetlerinde bulunduğunu belirterek, şunları söylemiş oldu:
“Hepinizin bildiği üzere Kant, hakların yargı yoluyla korunmasının ehemmiyetini vurgulayan filozoflardan bir tanesiydi. Kant, hukuk devletinin ayırt edici özelliğinin haklara sahip olmamız olmadığını zira insanın tabiat durumunda aslına bakarsanız bu haklara sahip olduğunu savunur. Kant’tan epey evvel sosyolojinin kurucusu olarak kabul edilen İbni Haldun, toplumun ve devletin varlığını sürdürebilmesi için insan haklarının korunması gerektiğini vurgulamıştır.”
Arslan, kelam konusu düşünürlerin kanılarının yargı tarafınca korunması gereken birtakım ortak ve fazlaca kıymetli prensipler ortaya koyduğunu vurgulayarak, “Bu bağlamda bugün tüm anayasa mahkemelerinin, hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı, insan hakları ve demokrasi unsurları üzere anayasal demokrasinin temel desteklerini korumak için var olduğu açıktır.” dedi.
Anayasal hakların korunmasında mahkemenin iki ana sistemi olduğuna işaret eden Arslan, “ilk vakit içinderda mahkeme, kurulduğu 1961’den bu yana kanunların, kanun kararında kararnamelerin ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin anayasaya uygunluğunu denetlemektedir. Bu bağlamda mahkeme, yasama ve yürütme organlarının süreçlerini denetleme yetkisine sahiptir.” diye konuştu.
Arslan, AYM’nin 2010’da yürürlüğe giren anayasa şikayeti hakkıyla kamu makamlarını ve yargı kararlarını da anayasal hak ve özgürlüklerini ihlal edip etmedikleri açısından denetlemeye başladığını hatırlatarak, “Anayasa’nın 148. Unsuru açıkça Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne atıfta bulunduğundan, Anayasa Mahkemesi anayasa şikayetlerini karara bağlarken Strazburg Mahkemesinin içtihadını dikkate almaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
AYM’nin ferdî müracaatın getirilmesiyle iki temel maksada ulaştığını tabir eden Arslan, “İlk emel, ferdî hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesine yönelik standartların yükseltilmesiydi. Kişisel müracaatın ikinci ve pratik hedefi ise Strazburg Mahkemesi önünde Türkiye aleyhine yapılan müracaatların ve ihlallerin sayısını azaltmaktı.” dedi.
Arslan, Türkiye’de anayasa şikayeti sisteminin tesirli ve başarılı biçimde uygulanmasının önündeki iki güçlü pürüzden bahsedebileceklerini belirterek, şu biçimde devam etti:
“Her şeydilk evvel en başından beri ferdi müracaatlarla ilgili inanılmaz bir iş yüküyle karşı karşıya kaldık. Bugün prestijiyle mahkemede yaklaşık 100 bin derdest müracaat bulunmaktadır. Bu iş yükünün yıkıcı tesiri, şu anda 47 farklı taraf devletten yaklaşık 75 bin bekleyen müracaat bulunan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin iş yükü ile karşılaştırılarak daha uygun anlaşılabilir.”
İhlal kararlarının tesirli biçimde uygulanmasının mahkemenin önündeki ikinci büyük zorluk olduğuna işaret eden Arslan, “Strazburg Mahkemesi üzere Anayasa Mahkemesi de bir müracaatın kitlesel ve yinelayan ihlallere yol açan sistematik ve yapısal bir sorunu gündeme getirmesi halinde ‘pilot karar usulünü’ benimsemiştir.” tabirini kullandı.
– “AYM’nin ülkedeki her bir ihlali telafi etmeye gücü yetmez”
Arslan, birtakım durumlarda AYM’nin kanun temelinde bir ihlal tespit ettiğini ve makul bir müddetde kanunun değiştirilmesi maksadıyla parlamentoyu bilgilendirdiğini kaydetti.
Anayasa Mahkemesi kararlarının tesirlerine de değinen Arslan, mahkemenin iptal kararlarının yalnızca davanın taraflarını değil herkesi bağladığını vurguladı.
Arslan, şunları kaydetti:
“Anayasa Mahkemesi sıradançe şunu söylüyor; ‘ülkedeki her bir ihlali telafi etmeye gücüm yetmez.’ Bu niçinle misal davaları ele alırken mahkemenin yorumunu takip etmek üzere önleyici önlemler almak zorundayız. 10 yıllık anayasa şikayeti tecrübesi, ihlallere karşı tesirli ve başarılı bir müracaat yolu olduğunu kanıtlamıştır. Fakat bu yolun gelecekteki başarısı yalnızca Anayasa Mahkemesine değil başta öteki mahkemeler olmak üzere tüm paydaşlara bağlıdır.”
Arslan, çalışma ziyareti kapsamında yarın Venedik Kurulu Genel Heyeti’ne da katılacak.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.