Çocuklarda Duygusal Zeka

[amerikali]

Duygusal zeka, kendisinin ve oburlarının hislerini anlayabilme, sorun çözerken bu hislerden faydalanabilme, empati yapabilme, değişikliğe ahenk gösterme, gerilimi yönetebilme, motive olabilme ve öbürleri ile başarılı alakalar yürütebilme olarak tanımlanır.

Duygusal zekanın yararları nelerdir?

Duygusal zeka maharetleri, çocukların çatışmaları yönetmelerine ve daha derin dostluklar geliştirebilmelerine yardımcı olur. Duygusal zeka seviyeleri gelişmiş olan yetişkinlerin, şahsi ve mesleksel hayatlarında daha güzel bağları olduğunu bildirmektedirler. Araştırmalar, duygusal zeka düzeyi yüksek olan bireylerin gelecekte depresyon ve öbür sıkıntıları yaşama olasılıklarının daha düşük olduğunu göstermektedir. Duygusal zekanın yararları çok faydalı ve manalıdır. Hislerini sağlıklı bir biçimde tabir edebilen bir çocuğun etrafıyla sağlıklı bağlar sürdürebilmesini sağlar.

Çocuklarda duygusal zeka nasıl geliştirilebilir?

Duygusal zeka, tecrübelerle öğrenilir ve vakit içinde gelişir, doğuştan değildir. ötürüsıyla, gelişimi için ebeveynlerine kıymetli roller düşmektedir.

1. 
   Çocuğunuzun Hislerini İsimlendirmek
   

Çocukların yaşıyor oldukları hisleri nasıl tanımlayacaklarını bilmeleri gerekir. Çocuğunuzun hissettiğinden şüphelendiğiniz bir duyguya bir isim vererek ona yardım edebilirsiniz. Örneğin, çocuğunuzun anneannesini ziyarete gitmediğiniz için üzülüyor olduğunu gözlemlediniz. ‘‘Kar yağdığı için anneanneni ziyarete gidemedik. Bunun için üzgün olduğunu görüyorum ve seni anlıyorum’’ diyebilirsiniz. ‘‘Kızgın’’, ‘‘üzgün’’, ‘‘utangaç’’ ve ‘‘acı verici’’ üzere duygusal sözlerin hepsi çocuğunuzun hislerini söz edilmesi için bir söz hazinesi oluşturur. Çocuğunuz ile ‘‘Sevinçli’’, ‘‘Heyecanlı’’ ve ‘‘Umutlu’’ üzere olumlu sözcükleri paylaşıyor olmayı da unutmayın.

1. 
   Empati göstermek
   

Çocuğunuz üzüldüğünde –hayal kırıklığına uğradığında, üzgün göründüğünde- nasıl hissettiğinizi söylemek işe yarayabilir. Daha düzgün bir yaklaşım hislerini doğrulamak ve empati göstermektir. Çocuğunuz ödevini bitirene kadar parka gidemeyeceğinizi dediğiniz için ağlıyorsa, ‘‘Ben de istediğim şeyi yapamadığım vakit üzgün hissediyorum. İstemediğin vakit çalışmak güç geliyor, seni anlıyorum.’’ üzere empatik cümleler kurarak onu anlıyor olduğunuzu daha güzel gösterebilirsiniz. Nasıl hissettiğini anladığınızı gördüğünde, davranışlarında nasıl hissettiğini göstermek için daha az kendini zorlayacaktır. Unutmayın, hisleri anlaşılamayan çocuklar davranışlarıyla kendilerini gösterirler.

1. 
   Duyguları tabir etmenin uygun yollarını modellemek
   

Çocuğunuza hislerini nasıl tabir edebileceğini öğretebilmenin en yeterli yolu bu hünerleri kendinizin modellemesidir. Günlük sohbetlerinizde his içeren tabirler kullanabilirsiniz. Örneğin, ‘‘Annemleri akşam yemeğine davet ettiğimiz için memnun hissediyorum’’ yahut ‘‘Geciktikleri için üzgün hissediyorum’’ üzere sözler kullanabilirsiniz.

1. 
   Sağlıklı başa çıkabilme maharetlerini öğretmek
   

Çocukların hislerini anladıktan daha sonra, bunlarla nasıl başa çıkabileceklerini de öğrenmeleri gerekir. Neşelenmeyi, kaygılarını tanımayı, bunlarla yüzleşebilmeyi ve kendini sakinleştirebilmeyi bilmek yaşça küçük çocuklar için karmaşık olabilir. Lakin özel maharetleri öğretebilirsiniz. Örneğin, sonlandığını gördüğünüzde nefes alış verişini birlikte düzenleyebilirsiniz.

Ayrıca, çocuğunuzla bir arada onun hisleriyle daha kolay baş edebilmesini sağlayan bir kit oluşturabilirsiniz. Örneğin, sık sık öfkelendiğini görüyorsanız bir arada bir öfke kutusu hazırlayabilirsiniz. Bu kutuya olumlu bir isim verebilir, öfkelendiği durumlarda onu resmetmesini ya da öfkelendiği durumu yazmasını ve kutu içerisine atmasını söyleyebilirsiniz. Akabinde, sakin kitini almasını (boya kitabı, dinlendirici müzik, endişelerini ya da onu öfkelendiren şeyleri komikleştirdiği bir favori latife kitabı vb.) ve hislerini yönetmek için bu araçları kullanarak pratik yapmasını hatırlatabilirsiniz. Buna benzeri durumlarda çocuğunuzu bağırmaya, çığlık atmaya ve boks eldivenleri ile öfkesini dışarı atmaya yönlendirmek pek yanlıştır. Mümkün durumu arttırmanıza niçiniyet verebilir.

1. 
   Duygusal zeka hakkında konuşmak
   

Çocuğunuzun duygusal zeka olarak çok gelişmiş olması aslında oldukcata değerli değildir. Unutmayın, gelişim için her vakit yer vardır. Çocukluğu ve ergenliği boyunca iniş çıkışların yaşanıyor olması epey doğaldır. Büyüdükçe pürüzlerle, zorluklarla karşılaşıyor olması olasıdır. Bu niçinle, hünerlerini geliştirmeyi gaye haline getirebilirsiniz.

Çocuğunuzla her gün hisleri hakkında konuşun. Şayet çocuğunuzun bir dişçi randevusu olduğunu duyduğunda keyfi kaçıyorsa, ona bu ziyaretin denetiminin kendisinde olduğunu hissetmesi için yardımcı olun. niye korktuğunu, orada ne ile karşılaşacağını düşündüğünü, niye gitmesi gerektiğini bilip bilmediğini anlatmasını isteyin. Çocuklarla hisleri hakkında konuşmak, büyüklerdeki kadar tesirli olacaktır. Onunla okuyor olduğunuz kitaplarda, izlediğiniz sinemalardaki his karakterleri hakkında konuşuyor olabilirsiniz. Hislerimizi tanıyalım kitapları da çok faydalı olabilir.

Çocuğunuzun yanlışlarını daha düzgüne gitmek ismine bir basamak olarak düşünün. Birinin hislerini incittiğini gördüğünüz vakit, onunla gelecekte nasıl daha düzgün olabileceği konusunda konuşmak için vakit ayırın. Devam eden dayanağınız ve rehberliğiniz ile hayatında başarılı olabilmesi ismine muhtaçlık duyacağı duygusal zekayı bir arada geliştirebilirsiniz. Sağlıcakla kalın.