amerikali
Üye
Çocuk Psikolojisi çalışmalarında sık sık üzerinde durulan “gelişme” kavramı sıklıkla “büyüme” ve “olgunlaşma” kavramlarıyla karıştırılmaktadır. Büyüme kavramı vücutta gerçekleşen sayısal değişiklikleri içerirken, olgunlaşma kavramı organizmanın temelindeki güçlerin nazaranve hazır bir duruma ulaştıklarının belirtisidir. halbukiki gelişme kavramı değişikliklerin niceliği yanında niteliğini de içerir. Sistemli, uyumlu ve daima bir ilerlemeyi lisana getirir.
Duygusal gelişim açısından bireyin gelişimi ele alındığında Erikson ve Freud üzere kıymetli isimler karşımıza çıkmaktadır. Freud şahsi ve duygusal gelişim yüzlerinin birinci yedi yılda biçimlendiğini savunmaktadır. Çocuğun 7 yaşına kadar Oral Periyot (0-18 ay), Anal Periyot (1,5-3 yaş) ve Fallik Devirlerden (3-7 yaş) geçtiğini belirtmektedir. Freud’a nazaran oral devir, bebeğin annesine en bağımlı olduğu ve onun bakımına en epeyce ihtiyaç duyduğu devirdir. Anal devirde çocuk kaslarını ve dışkısını denetim etmeye başlamaktadır. Annenin bu vakitteki tavrı ve dışkılama fonksiyonuna ait kendi hisleri, çocuğun ileride sahip olacağı karakter özelliklerini değerli oranda etkilemektedir. Fallik devirde ise cinsellik ve saldırganlık içerikli hisler değer kazanmaktadır. bir daha bu vakitte yaşanan Oedipus karmaşasıyla farklı cinsten olan ebeveyne karşı cinsel hisler, birebir cinsten ebeveyne karşı ise düşmanca hisler yaşanmaktadır. Beşinci yaştan daha sonra bu tesir ortadan kalkmakta ya da bastırılmakta ve ömür uzunluğu kişiliği etkileyen bir güç olarak kalmaktadır.
Bir öbür isim olan Erikson’a bakılırsa, insan yavrusunun yetişkin oluncaya dek gelişimin psiko-sosyal misyonlarını çözümlemesi gerekmektedir. ömrün birinci yılında bebeğin psiko-sosyal bakılırsavi güvenmeyi öğrenmektir. Bebekle annesi içindeki bağdan doğan inanç duygusu, insanın ileride kuracağı kişilerarası alakaların temelini oluşturmaktadır. 1 yaştan 3 yaşa kadar süren ikinci evrede çocuklar bağımsızlık ihtiyacı duymakta ve özgür bırakılmak istemektedirler. Beş yaşın sonuna kadar süren devirde çocuk etrafındaki her şeyi merakla incelemeye başlamaktadır. bu vakitte ebeveynlerin yapması gereken çocuğun merakını gidermek ve teşebbüslerini desteklemektir. Bilakis çocuk teşebbüsleri için eleştirilirse suçluluk duygusu oluşturabilmektedir. 6-11 yaşlara denk düşen okul çağı periyodunda ise çocuklar daima aktiflik halindedir. Çocuğun bu uğraşlarına karşı çıkılması durumunda çocuk yaptıklarının değersizliğine inanıp aşağılık hissine kapılabilir. 11-13 yaşlarında başlayan erinlik devrinde ise birey kimliğini arayış uğraşı içine girmektedir.
Çocukların bilişsel gelişimleri ele alındığında ise duyu-hareket periyodu olarak isimlendirilen 0-2 yaş devrinde bebeğin öğrenmesi, algı ve hareketlerini organize hareket etme, duyu-hareket şeması biçiminde düzenleme ve geliştirmekten ibarettir. 2-7 yaşları ortasını kapsayan süreç öncesi devirde çocuklarda benmerkezci niyet hakimdir. Ayrıyeten süreçleri bilakis çeviremezler, mantıksal düşünme hünerleri gelişmemiştir, objelerin görünüşünün tesiri altındadırlar. Objeleri gerçek fonksiyonlarından farklı olarak öteki şeylerin simgesi üzere kullanmaya başlarlar. 7-11 yaşa denk gelen somut süreçler devrinde ise çocuklarda benmerkezciliğin yerini toplumsal davranış almaktadır. Odaklaşma, bilakis dönebilirlik ve korunumla ilgili sonluluklar giderilmektedir. Sıralama ve sınıflama yeteneği gelişmektedir. Sorunların çözülmesi somut objelerin çocuğun gözünün önünde olması bağlı olmaktadır. Bu periyodun akabinde gelen soyut süreçler devrinde ise çocuk obje ve olaylar göz önünde olmadığı biçimde soyut düşünebilmekte, ulaşılan sonuçlar hakkında genellemeler yapabilmekte, soyut durumları sistematik olarak sınayabilmektedir.
Bireyin toplumsal gelişmenine bakıldığında bebeğin 3 ay dolaylarında beşerle nesneler içindeki farkı gorerek, değişik yansılar göstermesiyle toplumsallaşma sürecinin başladığı söylenebilmektedir. 2 yaşın başlamasıyla bir arada çocuklar, kendilerinden benmerkezci, bağımlı bireyler olmaları yerine bağımsız birer varlık olmalarının beklendiğini öğrenmektedirler. Birinci çocukluk evresinde çocuk, toplumsal bağlantının nasıl kurulduğunu, konut haricindeki beşerlerle, bilhassa kendi yaşıtlarıyla nasıl birlikte olunacağını öğrenmeye başlamakta, ahenk ve işbirliği gelişmektedir. Son çocukluk periyodunda ise çocuk kendini sınıf, arkadaş ve oyun kümesi ortasında bulmakta, bu da onu kendi cinsiyetindeki kümenin tüm faaliyetlerine katılmaya, arkadaşlarıyla irtibat kurmaya gerçek yönlendirmektedir. Ayrıyeten bu vakitteki çocuklar etraftakilerden ki çoklukla kendi yaş grubundakilerden çarçabuk etkilenmekte, erişkinlerin görüşlerine karşı koymakta, rekabeti sevmektedirler.
Cinsel gelişim ve eğitim açısından incelendiğinde çocukta cinsiyet farkıyla ilgili soruların 2. yaşta, doğumla ilgili olanlarınsa 3-4. yaşta başladığı görülmektedir. Çocuğun cinsel merakı öteki meraklar üzere yerinde ve sağlıklıdır. Bu, dünyayı tanıma gereksiniminden doğmaktadır. Bu sorular çocuğun karakterine, gelişmenine uygun olarak cevaplanmalıdır. Soruları yanıtsız bırakıp konuşulmaması gereken hususlar olarak davranmak çocuğun bu merakını sağlıklı olmayan yollardan karşılamasına niye olabilmektedir. Cinsel eğitimin maksadı, sırf çocuğun birtakım toplumsal kurallara uymasını sağlamak değil, insanın sevgi ortasında serbestçe gelişmenini ve kendinde bulunan cinsel güçleri olabildiğince düzenlemesini, bunları şuurlu olarak elde tutmasını, kendisinin ve diğerlerinin memnunluğu için bunlardan yararlanmasını sağlamaktır.
Ergenlik periyodunda çeşitli davranış ve ahenk sorunları görülmektedir. Lakin bu zamandakiler evvelki devirlere nazaran farklılaşmaktadır. Konuttan kaçma, okuldan kaçma, kurallara karşı gelme bunlara örnek olarak gösterilebilir. Bir ergen, kendisinin bedeline inanırsa, kendisiyle diğerlerini birebir ölçülerde tutmayı başaracaktır. Kurallara saygılı, fikirli ve yardımsever bir birey olabilecektir. Arkadaş etrafında sevilen, aranan biri olacaktır. Bunlar da onun yasakları delmesini ve yanlış davranışlar sergilemesini önleyebilecektir.
Her evrede ebeveynlerin tavırları büyük kıymet taşımaktadır. Anne babalar çocuklara konuşma hakkı tanıyıp sırası geldiğinde kendi fikirlerini dürüstçe ortaya koyduğunda, davranışları ile kelamları dengeli olduğunda, gerektiğinde hudut koymayı başardığında, davranışlarıyla örnek olduğunda ve kabul edici olarak yaklaştığında karşılaşılabilecek biroldukça sorunun önüne geçilebilmektedir. Zira çocuklar ve ergenler her insan üzere etraftan aldıkları iletiler doğrultusunda hareket ederler. ötürüsıyla çocukların gösterdikleri davranışlar anne babaların davranışlarının aynasıdır.
Duygusal gelişim açısından bireyin gelişimi ele alındığında Erikson ve Freud üzere kıymetli isimler karşımıza çıkmaktadır. Freud şahsi ve duygusal gelişim yüzlerinin birinci yedi yılda biçimlendiğini savunmaktadır. Çocuğun 7 yaşına kadar Oral Periyot (0-18 ay), Anal Periyot (1,5-3 yaş) ve Fallik Devirlerden (3-7 yaş) geçtiğini belirtmektedir. Freud’a nazaran oral devir, bebeğin annesine en bağımlı olduğu ve onun bakımına en epeyce ihtiyaç duyduğu devirdir. Anal devirde çocuk kaslarını ve dışkısını denetim etmeye başlamaktadır. Annenin bu vakitteki tavrı ve dışkılama fonksiyonuna ait kendi hisleri, çocuğun ileride sahip olacağı karakter özelliklerini değerli oranda etkilemektedir. Fallik devirde ise cinsellik ve saldırganlık içerikli hisler değer kazanmaktadır. bir daha bu vakitte yaşanan Oedipus karmaşasıyla farklı cinsten olan ebeveyne karşı cinsel hisler, birebir cinsten ebeveyne karşı ise düşmanca hisler yaşanmaktadır. Beşinci yaştan daha sonra bu tesir ortadan kalkmakta ya da bastırılmakta ve ömür uzunluğu kişiliği etkileyen bir güç olarak kalmaktadır.
Bir öbür isim olan Erikson’a bakılırsa, insan yavrusunun yetişkin oluncaya dek gelişimin psiko-sosyal misyonlarını çözümlemesi gerekmektedir. ömrün birinci yılında bebeğin psiko-sosyal bakılırsavi güvenmeyi öğrenmektir. Bebekle annesi içindeki bağdan doğan inanç duygusu, insanın ileride kuracağı kişilerarası alakaların temelini oluşturmaktadır. 1 yaştan 3 yaşa kadar süren ikinci evrede çocuklar bağımsızlık ihtiyacı duymakta ve özgür bırakılmak istemektedirler. Beş yaşın sonuna kadar süren devirde çocuk etrafındaki her şeyi merakla incelemeye başlamaktadır. bu vakitte ebeveynlerin yapması gereken çocuğun merakını gidermek ve teşebbüslerini desteklemektir. Bilakis çocuk teşebbüsleri için eleştirilirse suçluluk duygusu oluşturabilmektedir. 6-11 yaşlara denk düşen okul çağı periyodunda ise çocuklar daima aktiflik halindedir. Çocuğun bu uğraşlarına karşı çıkılması durumunda çocuk yaptıklarının değersizliğine inanıp aşağılık hissine kapılabilir. 11-13 yaşlarında başlayan erinlik devrinde ise birey kimliğini arayış uğraşı içine girmektedir.
Çocukların bilişsel gelişimleri ele alındığında ise duyu-hareket periyodu olarak isimlendirilen 0-2 yaş devrinde bebeğin öğrenmesi, algı ve hareketlerini organize hareket etme, duyu-hareket şeması biçiminde düzenleme ve geliştirmekten ibarettir. 2-7 yaşları ortasını kapsayan süreç öncesi devirde çocuklarda benmerkezci niyet hakimdir. Ayrıyeten süreçleri bilakis çeviremezler, mantıksal düşünme hünerleri gelişmemiştir, objelerin görünüşünün tesiri altındadırlar. Objeleri gerçek fonksiyonlarından farklı olarak öteki şeylerin simgesi üzere kullanmaya başlarlar. 7-11 yaşa denk gelen somut süreçler devrinde ise çocuklarda benmerkezciliğin yerini toplumsal davranış almaktadır. Odaklaşma, bilakis dönebilirlik ve korunumla ilgili sonluluklar giderilmektedir. Sıralama ve sınıflama yeteneği gelişmektedir. Sorunların çözülmesi somut objelerin çocuğun gözünün önünde olması bağlı olmaktadır. Bu periyodun akabinde gelen soyut süreçler devrinde ise çocuk obje ve olaylar göz önünde olmadığı biçimde soyut düşünebilmekte, ulaşılan sonuçlar hakkında genellemeler yapabilmekte, soyut durumları sistematik olarak sınayabilmektedir.
Bireyin toplumsal gelişmenine bakıldığında bebeğin 3 ay dolaylarında beşerle nesneler içindeki farkı gorerek, değişik yansılar göstermesiyle toplumsallaşma sürecinin başladığı söylenebilmektedir. 2 yaşın başlamasıyla bir arada çocuklar, kendilerinden benmerkezci, bağımlı bireyler olmaları yerine bağımsız birer varlık olmalarının beklendiğini öğrenmektedirler. Birinci çocukluk evresinde çocuk, toplumsal bağlantının nasıl kurulduğunu, konut haricindeki beşerlerle, bilhassa kendi yaşıtlarıyla nasıl birlikte olunacağını öğrenmeye başlamakta, ahenk ve işbirliği gelişmektedir. Son çocukluk periyodunda ise çocuk kendini sınıf, arkadaş ve oyun kümesi ortasında bulmakta, bu da onu kendi cinsiyetindeki kümenin tüm faaliyetlerine katılmaya, arkadaşlarıyla irtibat kurmaya gerçek yönlendirmektedir. Ayrıyeten bu vakitteki çocuklar etraftakilerden ki çoklukla kendi yaş grubundakilerden çarçabuk etkilenmekte, erişkinlerin görüşlerine karşı koymakta, rekabeti sevmektedirler.
Cinsel gelişim ve eğitim açısından incelendiğinde çocukta cinsiyet farkıyla ilgili soruların 2. yaşta, doğumla ilgili olanlarınsa 3-4. yaşta başladığı görülmektedir. Çocuğun cinsel merakı öteki meraklar üzere yerinde ve sağlıklıdır. Bu, dünyayı tanıma gereksiniminden doğmaktadır. Bu sorular çocuğun karakterine, gelişmenine uygun olarak cevaplanmalıdır. Soruları yanıtsız bırakıp konuşulmaması gereken hususlar olarak davranmak çocuğun bu merakını sağlıklı olmayan yollardan karşılamasına niye olabilmektedir. Cinsel eğitimin maksadı, sırf çocuğun birtakım toplumsal kurallara uymasını sağlamak değil, insanın sevgi ortasında serbestçe gelişmenini ve kendinde bulunan cinsel güçleri olabildiğince düzenlemesini, bunları şuurlu olarak elde tutmasını, kendisinin ve diğerlerinin memnunluğu için bunlardan yararlanmasını sağlamaktır.
Ergenlik periyodunda çeşitli davranış ve ahenk sorunları görülmektedir. Lakin bu zamandakiler evvelki devirlere nazaran farklılaşmaktadır. Konuttan kaçma, okuldan kaçma, kurallara karşı gelme bunlara örnek olarak gösterilebilir. Bir ergen, kendisinin bedeline inanırsa, kendisiyle diğerlerini birebir ölçülerde tutmayı başaracaktır. Kurallara saygılı, fikirli ve yardımsever bir birey olabilecektir. Arkadaş etrafında sevilen, aranan biri olacaktır. Bunlar da onun yasakları delmesini ve yanlış davranışlar sergilemesini önleyebilecektir.
Her evrede ebeveynlerin tavırları büyük kıymet taşımaktadır. Anne babalar çocuklara konuşma hakkı tanıyıp sırası geldiğinde kendi fikirlerini dürüstçe ortaya koyduğunda, davranışları ile kelamları dengeli olduğunda, gerektiğinde hudut koymayı başardığında, davranışlarıyla örnek olduğunda ve kabul edici olarak yaklaştığında karşılaşılabilecek biroldukça sorunun önüne geçilebilmektedir. Zira çocuklar ve ergenler her insan üzere etraftan aldıkları iletiler doğrultusunda hareket ederler. ötürüsıyla çocukların gösterdikleri davranışlar anne babaların davranışlarının aynasıdır.