Diyanet 4/B’li işçisine Danıştay’dan makus haber
Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi sonucunda özetle şu konuysa vurgu yaptı:
İncelemeye mevzu müracaatta giderilmesi istenen karşıtlık; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve bakılırsavleri Hakkında Kanun’un 10/A hususu yürürlüğe girmedilk evvel, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru uyarınca din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlara kontratlı olarak atanan bireylerin, 633 sayılı Kanun’un 10/A unsuru kapsamında olanlar üzere, 657 sayılı Kanun’un 4/A unsuru kapsamında bir takıma atanıp atanamayacağı konusundan kaynaklanmaktadır. Anayasa’nın 128. hususuna bakılırsa, devletin genel yönetim temellerine bakılırsa yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daima nazaranvler lakin memurlar ve öbür kamu nazaranvlileri eliyle yürütülebilir. 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında atanan ve 633 sayılı Kanun’un 10/A hususu kapsamında bulunmayan din hizmetleri sınıfında vazife yapan kontratlı çalışanın, anılan Kanun’un 10/A unsuru kapsamında atananlara tanınan haklardan yararlandırılmamasında eşitlik prensibi ile haklı beklenti unsuruna karşıtlık görülmemiştir. Bu niçinle, 657 sayılı Kanun’un 4/B hususu uyarınca kontratlı din hizmetleri sınıfına atanan davacıların, 633 sayılı KHK’nın 10/A unsurundaki şartları sağlasa bile takıma atanma taleplerinin, tabi oldukları mevzuat uyarınca karşılanması mümkün olmadığından, müracaatlarının reddi istikametindeki süreçlere karşı açılan davaların reddi gerektiği kararına varılmıştır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Şurası’nın Sıhhat Bakanlığındaki kontratlı işçi için benzeri taraftaki sonucu için .
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas : 2021/121
Karar : 2022/7
Tarih : 14.02.2022
BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ KARARLARI ORTASINDAKİ TERSLİĞİN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR
Konya Bölge Yönetim Mahkemesi Liderler Şurasının 23/11/2021 tarih ve E:2021/36, K:2021/38 sayılı sonucuyla;
… … vekili Av. … … tarafınca, Konya Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 15/09/2021 tarih ve E:2021/756, K:2021/1340 sayılı sonucu ile Adana Bölge Yönetim Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 14/09/2021 tarih E:2021/1340, K:2021/1424 sayılı sonucu içindeki tersliğin giderilmesinin istenilmesi niçiniyle,
“Aykırılığın, davanın reddi yolundaki Konya Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi sonucu doğrultusunda giderilmesi gerektiği” görüşüyle, 2576 sayılı Bölge Yönetim Mahkemeleri, yönetim Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve vazifeleri Hakkında Kanun’un 3/C hususunun 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için belgenin Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakimi Gül Banu DOĞAN’ın açıklamaları dinlendikten daha sonra bahis ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:
l-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE MEVZU BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ KARARLARI :
A- KONYA BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2021/756, SAYILI BELGESİNE BAHİS YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Burdur ili, Merkez Büğdüz Köyü Fatih Mahallesi Camii’nde 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında kontratlı imam hatip olarak bakılırsav yapan davacı tarafınca; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve vazifeleri Hakkında Kanun’un 10/A hususuna istinaden 3 yılı aşan çalışma mühleti olduğundan bahisle, 657 sayılı Kanun’un 4.maddesinin (A) bendi kapsamında bulunduğu yere takımlı olarak atanması için 10/03/2020 tarihindeki müracaatının reddine ait Diyanet İşleri Başkanlığının 18/03/2020 tarih ve E:269061 sayılı sürecinin iptali istenilmiştir.
Isparta Yönetim Mahkemesinin 21/09/2020 tarih ve E:2020/693, K:2020/1168 sayılı sonucunın özeti:
Anayasa’nın 10. hususuna, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 3. unsuru ile 4. unsurunun (B) fıkrasına; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve nazaranvleri Hakkında Kanun’un 1. unsuruna, 10/A hususuna ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin Süreksiz 1. hususunun 7. fıkrasına yer verildikten daha sonra,
633 sayılı Kanun’a eklenen 10/A unsuru ile getirilen uygulamanın, kontratlı işçi istihdamı istikametinden yeni bir statü olmayıp, sadece 4/B’li işçinin takıma geçişlerine imkan tanıyan bir düzenleme olduğu,
Ayrıca, hususta “…çalışma müddetini tamamlayanlar talepleri halinde bulundukları yerde din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanır.” denilmek suretiyle yönetime bağlayıcı bir vazife verildiği; daha evvel atanan kontratlı işçinin bu haktan yararlanamayacağına dair bir yasaklamanın da öngörülmediği,
Bu durumda, yapılan açıklamalar ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Süreksiz 1. hususunun 7. fıkrası doğrultusunda, kontratlı statüde üç yılını doldurduğu açık olan davacının, mevzuatta aranan öteki kaideleri da sağlaması durumunda takıma geçirilmesi gerekirken, 703 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin yürürlüğe girmesindilk evvel kontratlı işçi olarak atandığı ve 633 sayılı Kanunun 10/A unsuru kapsamında atanmadığından bahisle müracaatının reddine ait süreçte hukuka ve hakkaniyete uygunluk bulunmadığı sebebi öne sürülerek dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
Konya Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 15/09/2021 tarih ve E:2021/756, K:2021/1566 sayılı sonucunın özeti:
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve nazaranvleri Hakkında Kanun’a 02/07/2018 tarihindeki ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin 141. unsuru ile eklenen 10/A hususunun, 02/07/2018 tarihindilk evvel, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında kontratlı olarak istihdam edilen işçisi kapsayıp kapsamadığının belirlenmesinin ehemmiyet arz ettiği,
Öncelikle anılan kararın, halihazırda 657 sayılı Kanun’un 4/B hususu kapsamında kontratlı olarak misyon yapan işçiye de uygulanacağına dair açık bir düzenleme bulunmadığının görüldüğü; anılan düzenlemede, Diyanet İşleri Başkanlığının Din Hizmetleri Sınıfına ilişkin takımlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü unsurunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı işçi istihdam edileceği açıklandıkten daha sonra işçinin seçilmesine ait genel prensipler ortaya konulduktan daha sonra ve üç yıl müddetle öteki bir yere atanamayacağı belirtilen kontratlı çalışanın üç yıllık çalışma müddetini tamamlamaları halinde talep etmeleri durumunda bulundukları yerde din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanabilme imkanı tanındığı; yapılan bu düzenlemeyle yasa koyucunun, Diyanet İşleri Başkanlığında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü hususunun (B) fıkrası kapsamında misyon yapan tüm kontratlı çalışanı değil; seçilmesi, atanması ve belirli kurallar altında çalışması öngörülen ve bu husus kapsamında istihdam edilen din hizmetleri sınıfında nazaranv yapan kontratlı işçinin memur takımlarına geçirilmesini amaçladığı; anılan kararın kelam konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten daha sonra bu husus uyarınca istihdam edilen çalışanı kapsayıp düzenleme yürürlüğe girmedilk evvel 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü unsurunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı olarak istihdam edilen çalışanı kapsamadığı,
Diğer taraftan 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve bakılırsavleri Hakkında Kanun’un kontratlı işçi istihdamına ait 01/07/2010 tarihindeki 6002 sayılı Kanunun 20. hususu ile eklenen Süreksiz 15. unsuru ve 23/08/2011 tarihindeki ve 653 sayılı KHK’nın 13. hususu ile eklenen Süreksiz 16. hususu incelendiğinde, davalı yönetime farklı tarihlerde farklı şartlar/kriterler dikkate alınarak farklı sayılarda kontratlı işçi istihdamı imkanı tanındığı, ötürüsıyla 02/07/2018 tarihindeki ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin 141. hususu ile eklenen 10/A unsuru ile öngörülen istihdam yolunun yeni nitelikte olduğu ve bu biçimdece kelam konusu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten daha sonra istihdam edilen işçisi kapsadığının bir kere daha anlaşıldığı,
Anayasa’nın 10. unsurunda öngörülen eşitlik prensibinin maksadının, hukukî durumları birebir olanların kanun karşısında birebir muameleye tabi tutulmalarını sağlamak ve şahıslara ayırım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemek olduğu; bu unsurla, birebir durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara başka kurallar uygulanarak kanun karşısında eşitliğin ihlali yasaklanmakla birlikte, aksiyonlu değil hukukî eşitliğin öngörüldüğü; bu prestijle, tıpkı hukukî durumdaki şahısların birebir, başka hukukî durumlardaki bireylerin farklı kurallara tabi tutulmasının Anayasa’nın öngördüğü eşitlik prensibine karşıtlık teşkil etmeyeceği,
Bu durumda, 09/07/2018 tarihindeki Resmi Gazete’de yayımlanan 703 sayılı KHK’nın 141. unsuru ile 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve misyonları Hakkında Kanun’a kontratlı işçi istihdamına ait olarak eklenen 10/A hususundaki düzenlemeden yararlanabilmek için, unsur kapsamında, belirlenen genel ve özel koşulları sağlamak ve kelamlı imtihanda başarılı olarak kontratlı işçi olarak istihdam edilmenin gerektiği ve akabinde hususta belirtilen 3 yıllık çalışma kuralını yerine getirdikten daha sonra, din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanabilme talebinde bulunulabileceği, bu prestijle 06/06/1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Şurası sonucu ile yürürlüğe konulan Kontratlı İşçi Çalıştırılmasına Ait Esaslar’da yer alan kararlar uyarınca, senelera sirayet eden kontratlar ile istihdam edildiği görülen davacının, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve misyonları Hakkında Kanun’un 10/A hususu kapsamında takımlı olarak atanma istemi ile yaptığı müracaatın reddine ait süreçte hukuka ve ötürüsıyla eşitlik unsuruna karşıtlık, dava konusu sürecin iptali istikametinde verilen istinafa husus kararda ise türel isabet bulunmadığı sebebi öne sürülerek,
Isparta Yönetim Mahkemesinin 21/09/2020 tarih ve E:2020/693, K:2020/1168 sayılı sonucunın kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.
B-ADANA BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ 1. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2021/1340 SAYILI EVRAKINA BAHİS YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Hatay ili, İskenderun ilçesi, Akarca Mahallesi, Medine Camii’nde 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında kontratlı imam hatip olarak bakılırsav yapan davacının; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve vazifeleri Hakkında Kanun’un 10/A hususuna istinaden 657 sayılı Kanun’un 4.maddesinin (A) bendi kapsamında bulunduğu yere takımlı olarak atanması için 22/04/2020 tarihindeki müracaatının reddine ait Diyanet İşleri Başkanlığının 20/05/2020 tarih ve E:356261 sayılı sürecinin iptali istenilmiştir.
Hatay 2. Yönetim Mahkemesinin 25/03/2021 tarih ve E:2020/500, K:2021/284 sayılı sonucunın özeti:
Anayasa’nın 10. unsuruna, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 3. hususu ile 4. unsurunun (B) fıkrasına; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve nazaranvleri Hakkında Kanun’un 1. unsuruna, 10/A unsuruna ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin süreksiz 1. hususunun 7. fıkrasına yer verildikten daha sonra,
Diyanet İşleri Başkanlığı buyruğunda de 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında kontratlı işçi istihdam edilebileceği, 633 sayılı Kanuna 703 sayılı Kanun Kararında Kararname ile eklenen 10/A hususu yeterince de, kontratlı işçinin muhakkak şartlar dahilinde takımlı olarak da atanabileceklerinin anlaşıldığı,
Uyuşmazlğın, kontratlı işçiye takıma geçiş imkanı getiren kararın, 09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Kanun Kararında Kararname ile düzenlenmesi niçiniyle, bu tarihtilk evvel kontratlı olarak atanan bireylerin de bu husus ile getirilen haktan yararlanıp yararlanamayacağı noktasında toplandığı,
Anayasa Mahkemesi’nin 10/03/2011 tarih ve E:2008/54, K:2011/45 sayılı sonucunda da değinildiği üzere, Anayasa’nın 10. unsurunda öngörülen “yasa önünde eşitlik ilkesi”nin, hukukî durumları birebir olanlar için kelam konusu olduğu, bu prensip ile hareketli değil, hukukî eşitlik öngörüldüğü; eşitlik prensibinin gayesinin, tıpkı durumda bulunan şahısların yasalar karşısında tıpkı muameleye tabi tutulmalarını sağlamak, ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemek olduğu; anılan unsurla, birebir durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara başka kurallar uygulanarak yasa karşısında eşitliğin çiğnenmesinin yasaklandığı,
Kanunların kamu faydasının sağlanması hedefine yönelik olması, genel, objektif, adil kuralları içermesi ve hakkaniyet ölçülerini gözetmesi ve kazanılmış hakları ihlal etmemesinin Anayasanın 2. hususunda belirtilen “hukuk devleti” olmanın gereği olduğu; bu niçinle kanun koyucunun, türel düzenlemelerde kendisine tanınan takdir yetkisini anayasal sonlar ortasında adalet, hakkaniyet ve kamu faydası ölçütlerini göz önünde tutarak kullanımı gerektiği,
Kanun koyucunun; memur ve öteki kamu nazaranvlileri ile bunların haricinde çalışanlarla ilgili olarak, Anayasa’da belirlenen kurallara bağlı kalmak, adalet, hakkaniyet ve kamu faydası ölçütlerini gözetmek şartıyla düzenleme yapma yetkisine sahip olduğu lakin, yapılan düzenlemelerin, birebir durum ve tüzel şartlarda nazaranv yapan işçinin birtakımı lehine avantajlı uygulamalar getirmesi halinde, üniversal hukuk unsuru olan eşitlik ve eşit muamele prensiplerine terslik oluşturması bir yana, kamu kurumundaki çalışma barışını bozacağının da izahtan vareste olduğu,
Her ne kadar kanunlar bakımından yürürlük tarihinden daha sonraki iş ve süreçlere uygulanma unsuru kural olmakla bir arada, kimi durumlarda eşitlik ve hakkaniyet prensiplerine uygun yorum yapma mecburiliği ve kimi durumlarda da yürürlüğe konulan süreksiz yahut ek hususlarla geçmişe uygulanma durumunun kelam konusu olabildiği,
Uyuşmazlıkta da, 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Süreksiz 1. hususun 7. fıkrası ile, bir daha yapılandırma kararında kapanan yahut bünyesinde bulunduğu bakanlık yahut öteki kamu kurum ve kuruluşu değişen ünitelerde 657 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun (B) fıkrasına nazaran istihdam edilen kontratlı çalışanın, nazaranv yapmakta oldukları ünitelerin ve/veya bu ünitelere verilmiş olan misyonların ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kararlarına bakılırsa bünyesinde düzenlendiği bakanlık yahut öteki kamu kurum ve kuruluşuna ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle, durumlarının vize edildiği teşkilat temel alınmak suretiyle durumlarıyla bir arada devredilmiş sayılacağı karar altına alındığına bakılırsa, hakkaniyete uygun yorum ve eşitlik unsurları yeterince, daha evvel atanan kontratlı işçinin de 633 sayılı Kanunun 10/A hususu uyarınca atandığının kabulünün zarurî olduğu,
Kaldı ki, 633 sayılı Kanuna eklenen 10/A unsuru ile getirilen uygulamanın kontratlı işçi istihdamı istikametinden yeni bir statü olmayıp, sırf 4/B’li işçinin takıma geçişlerine imkan tanıyan bir düzenleme olduğu, ayrıyeten, unsurda “…çalışma müddetini tamamlayanlar talepleri halinde bulundukları yerde din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanır.” denilmek suretiyle yönetime bağlayıcı bir nazaranv verildiği, daha evvel atanan kontratlı çalışanın bu haktan yararlanamayacağına dair bir yasaklamanın da öngörülmediği,
Bu durumda, yapılan açıklamalar ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Süreksiz 1. hususunun 7. fıkrası doğrultusunda, kontratlı statüde üç yılını doldurduğu açık olan davacının, mevzuatta aranan öteki kaideleri da sağlaması durumunda takıma geçirilmesi gerekirken, 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin yürürlüğe girmesindilk evvel kontratlı işçi olarak atandığı ve 633 sayılı Kanun’un 10/A unsuru kapsamında atanmadığından bahisle müracaatının reddine ait dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı nedeni öne sürülerek dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
Adana Bölge Yönetim Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 14/09/2021 tarih ve E:2021/1340, K:2021/1424 sayılı sonucunın özeti:
Hatay 2. Yönetim Mahkemesinin 25/03/2021 tarih ve E:2020/500, K:2021/284 sayılı sonucunın metot ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir niye bulunmadığı sebebi öne sürülerek istinaf müracaatının reddine kesin olarak karar verilmiştir.
II-İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
İLGİLİ MEVZUAT
1- Anayasa
Yasama yetkisi
Madde 7 – Yasama yetkisi Türk Milleti ismine Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.
Madde 128 – Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve başka kamu tüzelkişilerinin genel yönetim temellerine göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daima misyonlar, memurlar ve öbür kamu vazifelileri eliyle görülür.
Memurların ve başka kamu vazifelilerinin nitelikleri, atanmaları, bakılırsav ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve öbür özlük işleri kanunla düzenlenir. (Ek cümle: 7/5/2010-5982/12 md.) Fakat, mali ve toplumsal haklara ait toplu mukavele kararları gizlidir.
Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme yordam ve asılları, kanunla özel olarak düzenlenir.
2- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
“İstihdam metotları:” başlıklı 4. husus:
Madde 4 – (Değişik: 30/5/1974- KHK-12; Değiştirilerek kabul: 15/5/1975- 1897/1 md.)
Kamu hizmetleri; memurlar, kontratlı işçi, süreksiz işçi ve çalışanlar eliyle gördürülür.
A) Memur:
Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve başka kamu hukuksal kişiliklerince genel yönetim temellerine bakılırsa yürütülen asli ve daima kamu hizmetlerini ifa ile nazaranvlendirilenler, bu Kanunun uygulanmasında memur sayılır.
Yukarıdaki tanımlananlar haricindeki kurumlarda genel siyaset tespiti, araştırma, planlama, programlama, idare ve kontrol üzere işlerde misyonlu ve yetkili olanlar da memur sayılır.
B) Kontratlı işçi:
Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan değerli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için kural olan, mecburî ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına muhtaçlık gösteren süreksiz işlerde,
Cumhurbaşkanınca belirlenen temel ve metotlar çerçevesinde, ihdas edilen durumlarda, mali yılla hudutlu olarak mukavele ile çalıştırılmasına karar verilen ve emekçi sayılmayan kamu hizmeti nazaranvlileridir.
(Mülga ikinci paragraf: 4/4/2007 – 5620/4 md.)
Ancak, yabancı uyrukluların; tarihi doküman ve eski harflerle yazılmış arşiv kayıtlarını değerlendirenlerin mütercimlerin; tercümanların; Ulusal Eğitim Bakanlığında norm takım kararı ortaya çıkan öğretmen gereksiniminin takımlı öğretmen istihdamıyla kapatılamaması hallerinde öğretmenlerin; dava adedinin azlığı sebebi ile takımlı avukat istihdamının gerekli olmadığı yerlerde avukatlarını, (….)(2) takımlı istihdamın mümkün olamadığı hallerde tabip yahut uzman tabiplerin; İsimli Tıp Kurumu uzmanlarının; Devlet Konservatuvarları sanatçı öğretim üyelerinin; İstanbul Belediyesi Konservatuvarı sanatkarlarının; bu Kanuna tabi kamu yönetimlerinde ve dış kuruluşlarda muhakkak birtakım hizmetlerde çalıştırılacak çalışanın de mecburî hallerde mukavele ile istihdamları caizdir.
(Ek paragraf: 4/4/2007 – 5620/4 md.) Kontratlı işçi seçiminde uygulanacak imtihan ile istisnaları, bunlara ödenebilecek fiyatların üst sonları ile verilecek iş sonu tazminatı ölçüsü, kullandırılacak müsaadeler, durum unvan ve nitelikleri, mukavele kararlarına uyulmaması hallerindeki müeyyideler, kontrat fesih halleri, konumların iptali, istihdamına dair konular ile kontrat temel ve yolları Cumhurbaşkanınca belirlenir. (Ek cümle: 25/6/2009 – 5917/47 md.) bu türlü istihdam edilenler, hizmet mukavelesi temellerine karşıt hareket etmesi niçiniyle kurumlarınca mukavelelerinin feshedilmesi yahut mukavele periyodu içerisinde Cumhurbaşkanı sonucu ile belirlenen istisnalar hariç mukaveleyi tek taraflı feshetmeleri halinde, fesih tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe kurumların kontratlı işçi konumlarında istihdam edilemezler.
(Ek paragraf: 20/11/2017-KHK-696/17 md.; Motamot kabul: 1/2/2018-7079/17 md.) Bir yıldan az vadeli yahut mevsimlik hizmet olduğuna Cumhurbaşkanınca karar verilen misyonlarda (…)(1) mukavele ile çalıştırılanlar da bu fıkra kapsamında istihdam edilebilir.
(Ek paragraf: 20/11/2017-KHK-696/17 md.; Motamot kabul: 1/2/2018-7079/17 md.) Özelleştirme uygulamaları sebebiyle iş akitleri kamu yahut özel dal patronunca feshedilen ve 24/11/1994 tarihindeki ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında öteki kamu kurum ve kuruluşlarına nakil hakkı bulunmayan işçi de bu fıkra kapsamında yaşlılık yahut malullük aylığı almaya hak kazanıncaya kadar istihdam edilebilir. Bu kapsamda istihdam edileceklerin sayısı, tahsil durumlarına nazaran çalışma kuralları ve bunlara ödenecek fiyatlar ile öbür konular Cumhurbaşkanınca belirlenir.
(Ek fıkra: 5/7/1991 – KHK-433/1 md.; Mülga: 27/12/1991 – KHK-475/11 md.)
C) (Mülga: 20/11/2017 -KHK-696/17 md.; Motamot kabul: 1/2/2018-7079/17 md.)
D) Personeller:
(Değişik birinci cümle: 4/4/2007 – 5620/4 md.) (A), (B) ve (C) fıkralarında belirtilenler haricinde kalan ve ilgili mevzuatı yeterince tahsis edilen daima personel takımlarında meçhul müddetli iş mukaveleleriyle çalıştırılan daima personeller ile mevsimlik yahut kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla uğraş hizmetlerinde ilgili mevzuatına bakılırsa süreksiz iş durumlarında altı aydan az olmak üzere makul müddetli iş mukaveleleriyle çalıştırılan süreksiz çalışanlardır.Bunlar hakkında bu Kanun kararları uygulanmaz.
3- 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve vazifeleri Hakkında Kanun Kontratlı İşçi İstihdamı
Madde 10/A-(Ek: 2/7/2018 – KHK/703/141 md.)
Başkanlığın Din Hizmetleri Sınıfına ilişkin takımlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü unsurunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı işçi istihdam edilebilir.
Sözleşmeli işçi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci unsurunda öngörülen genel kaideler ile Başkanlık mevzuatı ile belirlenmiş olan özel koşulları taşıyanlardan Kamu İşçi Seçme İmtihanı puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir konumun üç katına kadar aday içinden Başkanlık tarafınca yapılacak kelamlı imtihan muvaffakiyet sırasına göre atanır. Yapılan atama, kontratın imzalanmasıyla geçerlilik kazanır. Kontrat, imzalanmadan rastgele bir hak doğurmaz.
Bu unsur uyarınca atanan kontratlı işçi üç yıl mühletle öbür bir yere atanamaz. Aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirmelerde bu husus uyarınca istihdam edilenlerin eşi bu işçiye tabidir. Kontrat gereği üç yıllık çalışma müddetini tamamlayanlar talepleri halinde bulundukları yerde din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanır. bu türlü atananlar, birebir yerde en az bir yıl daha misyon yapar.
Bu husus kararlarına nazaran takımlara atananların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü hususunun (B) fıkrası uyarınca kontratlı konumlarda geçirdikleri hizmet mühletleri, tahsil durumlarına nazaran yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde kıymetlendirilir. Bunlar; atandıkları takımın mali ve toplumsal haklarına, vazifeye başladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren hak kazanır ve evvelki durumlarında aldıkları mali ve toplumsal haklar hakkında rastgele bir mahsuplaşma yapılmaz.
Bu unsur kapsamında takımlara atananlara iş sonu tazminatı ödenmez. Bu işçinin evvelde iş sonu tazminatı ödenmiş müddetleri hariç, iş sonu tazminatına temel olan toplam hizmet müddetleri, 8/6/1949 tarihindeki ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu uyarınca ödenecek emekli ikramiyesine temel toplam hizmet mühletinin hesabında dikkate alınır.
Bu unsur kapsamında kontratlı işçinin atanacağı takımlar, genel takım tarzı hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli cetvellerde yer alan sınıf, unvan ve derecelerine uygun olmak kaidesiyle, öteki bir sürece gerek kalmaksızın atama sürecinin yapıldığı tarih itibariyle ihdas edilerek genel takım yöntemi hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli cetvellerin ilgili kısımlarına eklenmiş ve atananların konumları öbür bir sürece gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır. İhdas edilen takımlar ile iptal edilen durumlar; unvanı, sınıfı, adedi, derecesi, teşkilatı ve ünitesi belirtilmek suretiyle atama tarihinden itibaren iki ay ortasında Cumhurbaşkanlığına ve Devlet İşçi Başkanlığına bildirilir.
Sözleşmeli işçi olarak atanacakların müracaatları, kelamlı imtihana alınacakların belirlenmesi, kelamlı imtihan bahisleri, kelamlı imtihanın yöntem ve asılları, atanmaları ve bu hususun uygulanmasına ait öteki konular yönetmelikle düzenlenir.
Geçici Unsur 15- (Ek: 1/7/2010-6002/20 md.)
30/6/2010 tarihi itibariyle Diyanet İşleri Başkanlığı taşra teşkilatında halihazırda vekil imam-hatip yahut müezzinkayyım olarak misyon yapmakta olanlar ile 3/5/2005 tarihinden bu hususun yürürlüğe girdiği tarihe kadar Diyanet İşleri Başkanlığı taşra teşkilatında toplam en az dört ay müddetle vekil imam-hatip yahut müezzin-kayyım olarak nazaranv yapmış olanlar; kamu çalışanı seçme imtihanlarının rastgele birinden Başkanlıkça belirlenecek kâfi puanı almış olmaları ve alanlarında yeterlilik evrakına sahip olmaları koşuluyla, bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay ortasında başvurmaları ve Başkanlıkça belirlenecek tarz ve temellere nazaran yapılacak imtihanda başarılı olmaları halinde, Başkanlıkça ilan edilecek yerlerde nazaranvlendirilmek ve bir keze mahsus olmak üzere, 657 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun (B) fıkrası kararları uyarınca vizeli yahut vize sayısının kâfi olmaması halinde, ilgili mevzuat kararları çerçevesinde vize edilecek kontratlı imam-hatip ve müezzin-kayyım durumlarına geçirilir. bu türlü kontratlı imam-hatip ve müezzin-kayyım konumlarına geçirileceklerin sayısı 4000 adedi geçemez ve bu süreçler müracaat mühleti dahil en geç altı ay içerisinde tamamlanır.
Geçici Unsur 16-(Ek: 23/8/2011-KHK-653/13 md.)
Bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl ortasında 657 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun (B) fıkrasına bakılırsa imam-hatip ve Kur’an kursu öğreticisi unvanlı 1000 adete kadar vizeli kontratlı işçi konumlarında istihdam edilecekler, yalnızca mesleksel uygulamalı imtihanla belirlenir.
Bu hususun uygulanmasına ait adap ve asıllar Başkanlıkça düzenlenir.
4-2576 sayılı Bölge Yönetim Mahkemeleri, Yönetim Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve nazaranvleri Hakkında Kanun:
Bölge yönetim mahkemesi liderler konseyi:
Madde 3/C-
4- Bölge yönetim mahkemesi liderler şurasının nazaranvleri şunlardır:
c) Benzeri hadiselerde, bölge yönetim mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar içinde yahut farklı bölge yönetim mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar içinde karşıtlık yahut uyuşmazlık bulunması halinde; resen yahut ilgili bölge yönetim mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu tersliğin yahut uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi halinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu bahiste karar verilmesini istemek.
5- Dördüncü fıkranın (c) bendine nazaran yapılacak istemler, konusuna bakılırsa İdari yahut Vergi Dava Daireleri Konseyine iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay ortasında karar verilir. Karşıtlık yahut uyuşmazlığın giderilmesine ait olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar mutlaktır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME :
İncelemeye husus müracaatta giderilmesi istenen karşıtlık; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve bakılırsavleri Hakkında Kanun’un 10/A unsuru yürürlüğe girmedilk evvel, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru uyarınca din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlara kontratlı olarak atanan bireylerin, 633 sayılı Kanun’un 10/A hususu kapsamında olanlar üzere, 657 sayılı Kanun’un 4/A hususu kapsamında bir takıma atanıp atanamayacağı konusundan kaynaklanmaktadır.
Anayasa’nın 128. unsuruna nazaran, devletin genel yönetim asıllarına nazaran yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daima nazaranvler lakin memurlar ve öbür kamu nazaranvlileri eliyle yürütülebilir.
Kamu hizmeti, devlet ya da başka kamu hukukî şahısları tarafınca ya da bunların kontrol ve nezaretleri altında ortak ihtiyaçları karşılamak ve kamu faydasını sağlamak için topluma sunulmuş bulunan daima ve nizamlı etkinliklerdir.
Kamu hukukî şahıslarının genel yönetim asıllarına göre yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daima vazifelerin, memurlar yahut başka kamu bakılırsavlileri eliyle yerine getirileceği açık olup bu bakılırsavleri yerine getirecek memur ve/veya öbür kamu vazifelisi içindeki seçim ise, kanun koyucunun takdir alanı içerisinde kalmaktadır. Buradaki, “diğer kamu bakılırsavlileri” sözü memur ya da emekçi haricinde kalan lakin asli ve daima nazaranvlerde kamu hukukuna bakılırsa istihdam edilen şahısları kapsamaktadır.
Personel istihdamı ise, 657 sayılı Kanun’un 4. unsurunda üç sınıf olarak düzenlenmiştir. Bu sınıflar, memur, kontratlı işçi ve personeller olarak belirtilmiş; anılan hususun (B) bendinde de “sözleşmeli personel” tarifi yapılmıştır.
657 sayılı Kanuna nazaran “sözleşmeli personel”; kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan değerli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için kural olan, zorunlu ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına gereksinim gösteren süreksiz işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen temel ve tarzlar çerçevesinde, ihdas edilen konumlarda, mali yılla sonlu olarak mukavele ile çalıştırılmasına karar verilen ve emekçi sayılmayan kamu hizmeti bakılırsavlileridir.
Kamu kurum ve kuruluşları, kamu nazaranvlilerinin istihdamında memur, kontratlı işçi ve çalışanlar olmak üzere belirlenen bu üç başka statüde, kamu faydası ve hizmet gerekleri doğrultusunda, kanunla öngörülen farklı konum ve kurallarda işçi istihdam edebilecektir.
Aykırılığın giderilmesi talebine mevzu uyuşmazlıklarda; davacılar, 633 sayılı Kanun’un 10/A hususu yürürlüğe girmedilk evvel Diyanet İşleri Başkanlığına 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru yeterince ataması yapılan imam-hatip çalışanıdır. Davacıların ataması, 633 sayılı Kanunun 10/A hususu yürürlüğe girmedilk evvel, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuruna nazaran yapılmıştır.
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve misyonları Hakkında Kanun, Diyanet İşleri Başkanlığının teşkilat, bakılırsav, yetki ve sorumluluklarını düzenlemek gayesiyle çıkartılmıştır.
Anılan Kanun’a, 703 sayılı KHK’nın 141. unsuru ile 02/07/2018 tarihinde 10/A unsuru eklenmiştir. Anılan unsurda, Başkanlığın Din Hizmetleri Sınıfına ilişkin takımlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü hususunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı işçi istihdam edilebileceği düzenlenmiştir.
633 sayılı KHK’nın 10/A unsuruna nazaran istihdam edilecek çalışanının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48. unsurunda öngörülen genel kurallar ile Başkanlık mevzuatı ile belirlenmiş olan özel kuralları taşıyanlardan Kamu İşçi Seçme İmtihanı puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir konumun üç katına kadar aday içinden Başkanlık tarafınca yapılacak kelamlı imtihan muvaffakiyet sırasına nazaran atanacağı; yapılan atamanın, kontratın imzalanmasıyla geçerlilik kazanacağı ve mukavele, imzalanmadan rastgele bir hak doğurmayacağı karar altına alınmıştır.
Anılan düzenlemede de açıkça açıklandıği üzere, bu düzenlemeye göre ataması yapılan bireylerden 4/A takımına geçiş yapmak isteyenlerin atanılan yerde üç yıl çalışması gerekmekte olup; bu kural sağlanıp takıma geçilirse tıpkı yerde bir yıl daha çalışma kuralı öngörülmüştür.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, Diyanet işleri Başkanlığı bünyesinde, 657 sayılı Kanun’un 4/B hususu uyarınca atanan kontratlı işçinin yanı sıra bir daha kontratlı işçi statüsünde olmakla birlikte kamu faydası ve hizmet gereği çalışma kurallan ve durumları 633 sayılı Kanun’un 10/A hususunda düzenlenen ve bu husus uyarınca ataması yapılan kontratlı işçi de istihdam edilmektedir. 633 sayılı Kanun’un 10/A unsuru kapsamında istihdam edilen işçi, “sözleşmeli personel” statüsünde istihdam edilse de, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuruna göre atanan kontratlı işçi ile hukuken tıpkı durumda olmayıp; farklı bir mevzuata dayanılarak atandıkları üzere 4/A takımına geçebilmek için 657 sayılı Kanun’un 4/B hususuna göre istihdam edilen kontratlı işçiden farklı yükümlülüklere ve şartlara sahiptirler.
Nitekim, anılan yasal düzenleme kapsamında atanacak kontratlı çalışana, takıma geçiş için üç yıl mühletle tıpkı yerde çalışma şartı getirilmiş ve takıma atandıktan daha sonra da tıpkı yerde bir yıl daha çalışma kuralı öngörülmüştür. 657 sayılı Kanun’un 4/B hususunda ise, rastgele bir kural ile aşikâr bir süre çalıştırılan kontratlı çalışanın takıma geçirileceğine ait bir kurala yer verilmemiştir.
Öte yandan, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve bakılırsavleri Hakkında Kanunun kontratlı işçi istihdamına ait 01/07/2010 tarih ve 6002 sayılı Kanunun 20. unsuru ile eklenen Süreksiz 15. unsuru ve 23/08/2011 tarih ve 653 sayılı KHK’nın 13. unsuru ile eklenen Süreksiz 16. unsuru incelendiğinde, davalı yönetime farklı tarihlerde farklı şartlar/kriterler dikkate alınarak farklı sayılarda kontratlı işçi istihdamı imkanı tanındığı, ötürüsıyla 02/07/2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin 141. unsuru ile eklenen 10/A hususu kapsamında yapılan istihdamın yeni ve farklı şartları olan bir istihdam tarzı olduğu ve kelam konusu hususun yürürlüğe girdiği tarihten daha sonra istihdam edilen çalışanı kapsadığı da açıktır.
Dava konusu uyuşmazlığın “eşitlik ilkesi” ile “haklı beklenti ilkesi” tarafından kıymetlendirilmesine gelince;
Eşitlik unsuru tarafından, Anayasa’nın “Kanun önünde eşitlik'” başlıklı 10. unsurunda; her insanın, lisan, ırk, renk, cinsiyet, siyasi fikir, felsefi inanç, din, mezhep ve gibisi sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşit olduğu, hiç bir bireye, aileye, zümreye yahut sınıfa imtiyaz tanınamayacağı, Devlet organları ve yönetim makamlarının bütün süreçlerinde kanun önünde eşitlik unsuruna uygun olarak hareket etmek zorunda oldukları kararına yer verilmiştir.
Bu kuralın, birebir durumda olanlara farklı kuralların uygulanmasını, ayrıcalıklı kişi ve toplulukların oluşturulmasını engellediği, tıpkı durumda olanlar için farklı düzenleme yapılmasının eşitliğe karşıtlık oluşturacağı, Anayasa’nın amaçladığı eşitliğin, mutlak ve hareketli eşitlik değil hukukî eşitlik olduğu, bir başka anlatımla birebir türel durumda olanlar için birebir, başka tüzel durumda olanlar için başka kurallar öngörülmesinin Anayasa’nın öngördüğü eşitlik prensibine karşıtlık teşkil etmeyeceği açıktır.
Nitekim Anayasa Mahkemesinin 07/05/2021 tarih ve 31477 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 04/02/2021 tarih ve E:2019/89, K:2021/10 sayılı sonucunda ve istikrar kazanmış biroldukca sonucunda da;
“…Anayasa’nın anılan unsurunda belirtilen kanun önünde eşitlik prensibi hukukî durumları birebir olanlar için kelam konusudur. Bu prensip ile hareketli değil hukukî eşitlik öngörülmüştür. Eşitlik unsurunun emeli; tıpkı durumda bulunan şahısların kanunlar karşısında birebir sürece bağlı tutulmalarını sağlamak, şahıslara ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemektir. Bu prensiple, birebir durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara başka kurallar uygulanarak kanun karşısında eşitliğin ihlali yasaklanmıştır. Kanun önünde eşitlik, her insanın her istikametten birebir kurallara bağlı tutulacağı manasına gelmez. Durumlarındaki özellikler, kimi bireyler ya da topluluklar için değişik kuralları ve uygulamaları gerektirebilir. Birebir hukukî durumlar tıpkı, başka hukukî durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa’da öngörülen eşitlik prensibi zedelenmez…” değerlendirmesine yer verilmiştir.
Haklı beklenti prensibi istikametinden ise, bireyin hukuksal iş ve süreçlere girişirken tabi olduğu mevzuat kararlarının kendisine de uygulanacağı istikametindeki beklentisi “haklı beklenti” kavramını tabir etmektedir. Lakin Anayasa Mahkemesi kararlarında da açıklandıği üzere, her türlü beklentinin yönetim tarafınca karşılanması mümkün değildir. Bu durumda, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuruna bakılırsa atandıklarını bilen davacıların kendilerinin tabi olmadığı bir mevzuat kararı olan 633 sayılı Kanun’un 10/A unsurunun kendilerine de uygulanması gerektiği istikametindeki beklentilerinin haklı beklenti kavramı içerisinde karşılanması gerektiğinden kelam edilemez. Davacılar kendi iradeleriyle, 657 sayılı Kanun’un 4/B hususu uyarınca atamalarının yapılacağının şuurundadır.
Öte yandan, düzenleyici süreçlerin, kural olarak, yürürlük tarihinden daha sonraki olay, süreç ve hareketlere uygulanmak üzere çıkartıldığı, düzenleyici süreçlerin geçmişe tesirli olamamasının, hukuksal güvenlik ve bellilik prensibinin de bir gereği olduğu dikkate alındığında; davacıların, kendi atamalarından daha sonra yürürlüğe giren 633 sayılı Kanun’un 10/A hususunun kendilerine de uygulanmasını beklemelerinin, hukuka ters olarak, kanunun geçmişe yürütülmesine niye olacağı da açıktır.
Bu prestijle, üstte yapılan değerlendirmeler çerçevesinde, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında atanan ve 633 sayılı Kanun’un 10/A hususu kapsamında bulunmayan din hizmetleri sınıfında misyon yapan kontratlı işçinin, anılan Kanun’un 10/A hususu kapsamında atananlara tanınan haklardan yararlandırılmamasında eşitlik unsuru ile haklı beklenti prensibine terslik görülmemiştir.
Bu niçinle, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru uyarınca kontratlı din hizmetleri sınıfına atanan davacıların, 633 sayılı KHK’nın 10/A hususundaki şartları sağlasa bile takıma atanma taleplerinin, tabi oldukları mevzuat uyarınca karşılanması mümkün olmadığından, müracaatlarının reddi istikametindeki süreçlere karşı açılan davaların reddi gerektiği kararına varılmıştır.
III-SONUÇ:
Açıklanan niçinlerle; Bölge Yönetim Mahkemesi kararları içindeki karşıtlığın, üstte yer alan münasebet ile davanın reddi doğrultusunda giderilmesine, 14.02.2022 tarihinde oyoldukçaluğu ile karar verildi.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi sonucunda özetle şu konuysa vurgu yaptı:
İncelemeye mevzu müracaatta giderilmesi istenen karşıtlık; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve bakılırsavleri Hakkında Kanun’un 10/A hususu yürürlüğe girmedilk evvel, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru uyarınca din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlara kontratlı olarak atanan bireylerin, 633 sayılı Kanun’un 10/A unsuru kapsamında olanlar üzere, 657 sayılı Kanun’un 4/A unsuru kapsamında bir takıma atanıp atanamayacağı konusundan kaynaklanmaktadır. Anayasa’nın 128. hususuna bakılırsa, devletin genel yönetim temellerine bakılırsa yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daima nazaranvler lakin memurlar ve öbür kamu nazaranvlileri eliyle yürütülebilir. 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında atanan ve 633 sayılı Kanun’un 10/A hususu kapsamında bulunmayan din hizmetleri sınıfında vazife yapan kontratlı çalışanın, anılan Kanun’un 10/A unsuru kapsamında atananlara tanınan haklardan yararlandırılmamasında eşitlik prensibi ile haklı beklenti unsuruna karşıtlık görülmemiştir. Bu niçinle, 657 sayılı Kanun’un 4/B hususu uyarınca kontratlı din hizmetleri sınıfına atanan davacıların, 633 sayılı KHK’nın 10/A unsurundaki şartları sağlasa bile takıma atanma taleplerinin, tabi oldukları mevzuat uyarınca karşılanması mümkün olmadığından, müracaatlarının reddi istikametindeki süreçlere karşı açılan davaların reddi gerektiği kararına varılmıştır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Şurası’nın Sıhhat Bakanlığındaki kontratlı işçi için benzeri taraftaki sonucu için .
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas : 2021/121
Karar : 2022/7
Tarih : 14.02.2022
BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ KARARLARI ORTASINDAKİ TERSLİĞİN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR
Konya Bölge Yönetim Mahkemesi Liderler Şurasının 23/11/2021 tarih ve E:2021/36, K:2021/38 sayılı sonucuyla;
… … vekili Av. … … tarafınca, Konya Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 15/09/2021 tarih ve E:2021/756, K:2021/1340 sayılı sonucu ile Adana Bölge Yönetim Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 14/09/2021 tarih E:2021/1340, K:2021/1424 sayılı sonucu içindeki tersliğin giderilmesinin istenilmesi niçiniyle,
“Aykırılığın, davanın reddi yolundaki Konya Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi sonucu doğrultusunda giderilmesi gerektiği” görüşüyle, 2576 sayılı Bölge Yönetim Mahkemeleri, yönetim Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve vazifeleri Hakkında Kanun’un 3/C hususunun 5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için belgenin Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakimi Gül Banu DOĞAN’ın açıklamaları dinlendikten daha sonra bahis ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:
l-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE MEVZU BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ KARARLARI :
A- KONYA BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2021/756, SAYILI BELGESİNE BAHİS YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Burdur ili, Merkez Büğdüz Köyü Fatih Mahallesi Camii’nde 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında kontratlı imam hatip olarak bakılırsav yapan davacı tarafınca; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve vazifeleri Hakkında Kanun’un 10/A hususuna istinaden 3 yılı aşan çalışma mühleti olduğundan bahisle, 657 sayılı Kanun’un 4.maddesinin (A) bendi kapsamında bulunduğu yere takımlı olarak atanması için 10/03/2020 tarihindeki müracaatının reddine ait Diyanet İşleri Başkanlığının 18/03/2020 tarih ve E:269061 sayılı sürecinin iptali istenilmiştir.
Isparta Yönetim Mahkemesinin 21/09/2020 tarih ve E:2020/693, K:2020/1168 sayılı sonucunın özeti:
Anayasa’nın 10. hususuna, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 3. unsuru ile 4. unsurunun (B) fıkrasına; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve nazaranvleri Hakkında Kanun’un 1. unsuruna, 10/A hususuna ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin Süreksiz 1. hususunun 7. fıkrasına yer verildikten daha sonra,
633 sayılı Kanun’a eklenen 10/A unsuru ile getirilen uygulamanın, kontratlı işçi istihdamı istikametinden yeni bir statü olmayıp, sadece 4/B’li işçinin takıma geçişlerine imkan tanıyan bir düzenleme olduğu,
Ayrıca, hususta “…çalışma müddetini tamamlayanlar talepleri halinde bulundukları yerde din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanır.” denilmek suretiyle yönetime bağlayıcı bir vazife verildiği; daha evvel atanan kontratlı işçinin bu haktan yararlanamayacağına dair bir yasaklamanın da öngörülmediği,
Bu durumda, yapılan açıklamalar ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Süreksiz 1. hususunun 7. fıkrası doğrultusunda, kontratlı statüde üç yılını doldurduğu açık olan davacının, mevzuatta aranan öteki kaideleri da sağlaması durumunda takıma geçirilmesi gerekirken, 703 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin yürürlüğe girmesindilk evvel kontratlı işçi olarak atandığı ve 633 sayılı Kanunun 10/A unsuru kapsamında atanmadığından bahisle müracaatının reddine ait süreçte hukuka ve hakkaniyete uygunluk bulunmadığı sebebi öne sürülerek dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
Konya Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 15/09/2021 tarih ve E:2021/756, K:2021/1566 sayılı sonucunın özeti:
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve nazaranvleri Hakkında Kanun’a 02/07/2018 tarihindeki ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin 141. unsuru ile eklenen 10/A hususunun, 02/07/2018 tarihindilk evvel, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında kontratlı olarak istihdam edilen işçisi kapsayıp kapsamadığının belirlenmesinin ehemmiyet arz ettiği,
Öncelikle anılan kararın, halihazırda 657 sayılı Kanun’un 4/B hususu kapsamında kontratlı olarak misyon yapan işçiye de uygulanacağına dair açık bir düzenleme bulunmadığının görüldüğü; anılan düzenlemede, Diyanet İşleri Başkanlığının Din Hizmetleri Sınıfına ilişkin takımlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü unsurunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı işçi istihdam edileceği açıklandıkten daha sonra işçinin seçilmesine ait genel prensipler ortaya konulduktan daha sonra ve üç yıl müddetle öteki bir yere atanamayacağı belirtilen kontratlı çalışanın üç yıllık çalışma müddetini tamamlamaları halinde talep etmeleri durumunda bulundukları yerde din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanabilme imkanı tanındığı; yapılan bu düzenlemeyle yasa koyucunun, Diyanet İşleri Başkanlığında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü hususunun (B) fıkrası kapsamında misyon yapan tüm kontratlı çalışanı değil; seçilmesi, atanması ve belirli kurallar altında çalışması öngörülen ve bu husus kapsamında istihdam edilen din hizmetleri sınıfında nazaranv yapan kontratlı işçinin memur takımlarına geçirilmesini amaçladığı; anılan kararın kelam konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten daha sonra bu husus uyarınca istihdam edilen çalışanı kapsayıp düzenleme yürürlüğe girmedilk evvel 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü unsurunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı olarak istihdam edilen çalışanı kapsamadığı,
Diğer taraftan 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve bakılırsavleri Hakkında Kanun’un kontratlı işçi istihdamına ait 01/07/2010 tarihindeki 6002 sayılı Kanunun 20. hususu ile eklenen Süreksiz 15. unsuru ve 23/08/2011 tarihindeki ve 653 sayılı KHK’nın 13. hususu ile eklenen Süreksiz 16. hususu incelendiğinde, davalı yönetime farklı tarihlerde farklı şartlar/kriterler dikkate alınarak farklı sayılarda kontratlı işçi istihdamı imkanı tanındığı, ötürüsıyla 02/07/2018 tarihindeki ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin 141. hususu ile eklenen 10/A unsuru ile öngörülen istihdam yolunun yeni nitelikte olduğu ve bu biçimdece kelam konusu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten daha sonra istihdam edilen işçisi kapsadığının bir kere daha anlaşıldığı,
Anayasa’nın 10. unsurunda öngörülen eşitlik prensibinin maksadının, hukukî durumları birebir olanların kanun karşısında birebir muameleye tabi tutulmalarını sağlamak ve şahıslara ayırım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemek olduğu; bu unsurla, birebir durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara başka kurallar uygulanarak kanun karşısında eşitliğin ihlali yasaklanmakla birlikte, aksiyonlu değil hukukî eşitliğin öngörüldüğü; bu prestijle, tıpkı hukukî durumdaki şahısların birebir, başka hukukî durumlardaki bireylerin farklı kurallara tabi tutulmasının Anayasa’nın öngördüğü eşitlik prensibine karşıtlık teşkil etmeyeceği,
Bu durumda, 09/07/2018 tarihindeki Resmi Gazete’de yayımlanan 703 sayılı KHK’nın 141. unsuru ile 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve misyonları Hakkında Kanun’a kontratlı işçi istihdamına ait olarak eklenen 10/A hususundaki düzenlemeden yararlanabilmek için, unsur kapsamında, belirlenen genel ve özel koşulları sağlamak ve kelamlı imtihanda başarılı olarak kontratlı işçi olarak istihdam edilmenin gerektiği ve akabinde hususta belirtilen 3 yıllık çalışma kuralını yerine getirdikten daha sonra, din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanabilme talebinde bulunulabileceği, bu prestijle 06/06/1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Şurası sonucu ile yürürlüğe konulan Kontratlı İşçi Çalıştırılmasına Ait Esaslar’da yer alan kararlar uyarınca, senelera sirayet eden kontratlar ile istihdam edildiği görülen davacının, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve misyonları Hakkında Kanun’un 10/A hususu kapsamında takımlı olarak atanma istemi ile yaptığı müracaatın reddine ait süreçte hukuka ve ötürüsıyla eşitlik unsuruna karşıtlık, dava konusu sürecin iptali istikametinde verilen istinafa husus kararda ise türel isabet bulunmadığı sebebi öne sürülerek,
Isparta Yönetim Mahkemesinin 21/09/2020 tarih ve E:2020/693, K:2020/1168 sayılı sonucunın kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.
B-ADANA BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ 1. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2021/1340 SAYILI EVRAKINA BAHİS YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Hatay ili, İskenderun ilçesi, Akarca Mahallesi, Medine Camii’nde 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında kontratlı imam hatip olarak bakılırsav yapan davacının; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve vazifeleri Hakkında Kanun’un 10/A hususuna istinaden 657 sayılı Kanun’un 4.maddesinin (A) bendi kapsamında bulunduğu yere takımlı olarak atanması için 22/04/2020 tarihindeki müracaatının reddine ait Diyanet İşleri Başkanlığının 20/05/2020 tarih ve E:356261 sayılı sürecinin iptali istenilmiştir.
Hatay 2. Yönetim Mahkemesinin 25/03/2021 tarih ve E:2020/500, K:2021/284 sayılı sonucunın özeti:
Anayasa’nın 10. unsuruna, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 3. hususu ile 4. unsurunun (B) fıkrasına; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve nazaranvleri Hakkında Kanun’un 1. unsuruna, 10/A unsuruna ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin süreksiz 1. hususunun 7. fıkrasına yer verildikten daha sonra,
Diyanet İşleri Başkanlığı buyruğunda de 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında kontratlı işçi istihdam edilebileceği, 633 sayılı Kanuna 703 sayılı Kanun Kararında Kararname ile eklenen 10/A hususu yeterince de, kontratlı işçinin muhakkak şartlar dahilinde takımlı olarak da atanabileceklerinin anlaşıldığı,
Uyuşmazlğın, kontratlı işçiye takıma geçiş imkanı getiren kararın, 09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Kanun Kararında Kararname ile düzenlenmesi niçiniyle, bu tarihtilk evvel kontratlı olarak atanan bireylerin de bu husus ile getirilen haktan yararlanıp yararlanamayacağı noktasında toplandığı,
Anayasa Mahkemesi’nin 10/03/2011 tarih ve E:2008/54, K:2011/45 sayılı sonucunda da değinildiği üzere, Anayasa’nın 10. unsurunda öngörülen “yasa önünde eşitlik ilkesi”nin, hukukî durumları birebir olanlar için kelam konusu olduğu, bu prensip ile hareketli değil, hukukî eşitlik öngörüldüğü; eşitlik prensibinin gayesinin, tıpkı durumda bulunan şahısların yasalar karşısında tıpkı muameleye tabi tutulmalarını sağlamak, ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemek olduğu; anılan unsurla, birebir durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara başka kurallar uygulanarak yasa karşısında eşitliğin çiğnenmesinin yasaklandığı,
Kanunların kamu faydasının sağlanması hedefine yönelik olması, genel, objektif, adil kuralları içermesi ve hakkaniyet ölçülerini gözetmesi ve kazanılmış hakları ihlal etmemesinin Anayasanın 2. hususunda belirtilen “hukuk devleti” olmanın gereği olduğu; bu niçinle kanun koyucunun, türel düzenlemelerde kendisine tanınan takdir yetkisini anayasal sonlar ortasında adalet, hakkaniyet ve kamu faydası ölçütlerini göz önünde tutarak kullanımı gerektiği,
Kanun koyucunun; memur ve öteki kamu nazaranvlileri ile bunların haricinde çalışanlarla ilgili olarak, Anayasa’da belirlenen kurallara bağlı kalmak, adalet, hakkaniyet ve kamu faydası ölçütlerini gözetmek şartıyla düzenleme yapma yetkisine sahip olduğu lakin, yapılan düzenlemelerin, birebir durum ve tüzel şartlarda nazaranv yapan işçinin birtakımı lehine avantajlı uygulamalar getirmesi halinde, üniversal hukuk unsuru olan eşitlik ve eşit muamele prensiplerine terslik oluşturması bir yana, kamu kurumundaki çalışma barışını bozacağının da izahtan vareste olduğu,
Her ne kadar kanunlar bakımından yürürlük tarihinden daha sonraki iş ve süreçlere uygulanma unsuru kural olmakla bir arada, kimi durumlarda eşitlik ve hakkaniyet prensiplerine uygun yorum yapma mecburiliği ve kimi durumlarda da yürürlüğe konulan süreksiz yahut ek hususlarla geçmişe uygulanma durumunun kelam konusu olabildiği,
Uyuşmazlıkta da, 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Süreksiz 1. hususun 7. fıkrası ile, bir daha yapılandırma kararında kapanan yahut bünyesinde bulunduğu bakanlık yahut öteki kamu kurum ve kuruluşu değişen ünitelerde 657 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun (B) fıkrasına nazaran istihdam edilen kontratlı çalışanın, nazaranv yapmakta oldukları ünitelerin ve/veya bu ünitelere verilmiş olan misyonların ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kararlarına bakılırsa bünyesinde düzenlendiği bakanlık yahut öteki kamu kurum ve kuruluşuna ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle, durumlarının vize edildiği teşkilat temel alınmak suretiyle durumlarıyla bir arada devredilmiş sayılacağı karar altına alındığına bakılırsa, hakkaniyete uygun yorum ve eşitlik unsurları yeterince, daha evvel atanan kontratlı işçinin de 633 sayılı Kanunun 10/A hususu uyarınca atandığının kabulünün zarurî olduğu,
Kaldı ki, 633 sayılı Kanuna eklenen 10/A unsuru ile getirilen uygulamanın kontratlı işçi istihdamı istikametinden yeni bir statü olmayıp, sırf 4/B’li işçinin takıma geçişlerine imkan tanıyan bir düzenleme olduğu, ayrıyeten, unsurda “…çalışma müddetini tamamlayanlar talepleri halinde bulundukları yerde din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanır.” denilmek suretiyle yönetime bağlayıcı bir nazaranv verildiği, daha evvel atanan kontratlı çalışanın bu haktan yararlanamayacağına dair bir yasaklamanın da öngörülmediği,
Bu durumda, yapılan açıklamalar ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Süreksiz 1. hususunun 7. fıkrası doğrultusunda, kontratlı statüde üç yılını doldurduğu açık olan davacının, mevzuatta aranan öteki kaideleri da sağlaması durumunda takıma geçirilmesi gerekirken, 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin yürürlüğe girmesindilk evvel kontratlı işçi olarak atandığı ve 633 sayılı Kanun’un 10/A unsuru kapsamında atanmadığından bahisle müracaatının reddine ait dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı nedeni öne sürülerek dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
Adana Bölge Yönetim Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 14/09/2021 tarih ve E:2021/1340, K:2021/1424 sayılı sonucunın özeti:
Hatay 2. Yönetim Mahkemesinin 25/03/2021 tarih ve E:2020/500, K:2021/284 sayılı sonucunın metot ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir niye bulunmadığı sebebi öne sürülerek istinaf müracaatının reddine kesin olarak karar verilmiştir.
II-İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
İLGİLİ MEVZUAT
1- Anayasa
Yasama yetkisi
Madde 7 – Yasama yetkisi Türk Milleti ismine Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.
Madde 128 – Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve başka kamu tüzelkişilerinin genel yönetim temellerine göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daima misyonlar, memurlar ve öbür kamu vazifelileri eliyle görülür.
Memurların ve başka kamu vazifelilerinin nitelikleri, atanmaları, bakılırsav ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve öbür özlük işleri kanunla düzenlenir. (Ek cümle: 7/5/2010-5982/12 md.) Fakat, mali ve toplumsal haklara ait toplu mukavele kararları gizlidir.
Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme yordam ve asılları, kanunla özel olarak düzenlenir.
2- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
“İstihdam metotları:” başlıklı 4. husus:
Madde 4 – (Değişik: 30/5/1974- KHK-12; Değiştirilerek kabul: 15/5/1975- 1897/1 md.)
Kamu hizmetleri; memurlar, kontratlı işçi, süreksiz işçi ve çalışanlar eliyle gördürülür.
A) Memur:
Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve başka kamu hukuksal kişiliklerince genel yönetim temellerine bakılırsa yürütülen asli ve daima kamu hizmetlerini ifa ile nazaranvlendirilenler, bu Kanunun uygulanmasında memur sayılır.
Yukarıdaki tanımlananlar haricindeki kurumlarda genel siyaset tespiti, araştırma, planlama, programlama, idare ve kontrol üzere işlerde misyonlu ve yetkili olanlar da memur sayılır.
B) Kontratlı işçi:
Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan değerli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için kural olan, mecburî ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına muhtaçlık gösteren süreksiz işlerde,
Cumhurbaşkanınca belirlenen temel ve metotlar çerçevesinde, ihdas edilen durumlarda, mali yılla hudutlu olarak mukavele ile çalıştırılmasına karar verilen ve emekçi sayılmayan kamu hizmeti nazaranvlileridir.
(Mülga ikinci paragraf: 4/4/2007 – 5620/4 md.)
Ancak, yabancı uyrukluların; tarihi doküman ve eski harflerle yazılmış arşiv kayıtlarını değerlendirenlerin mütercimlerin; tercümanların; Ulusal Eğitim Bakanlığında norm takım kararı ortaya çıkan öğretmen gereksiniminin takımlı öğretmen istihdamıyla kapatılamaması hallerinde öğretmenlerin; dava adedinin azlığı sebebi ile takımlı avukat istihdamının gerekli olmadığı yerlerde avukatlarını, (….)(2) takımlı istihdamın mümkün olamadığı hallerde tabip yahut uzman tabiplerin; İsimli Tıp Kurumu uzmanlarının; Devlet Konservatuvarları sanatçı öğretim üyelerinin; İstanbul Belediyesi Konservatuvarı sanatkarlarının; bu Kanuna tabi kamu yönetimlerinde ve dış kuruluşlarda muhakkak birtakım hizmetlerde çalıştırılacak çalışanın de mecburî hallerde mukavele ile istihdamları caizdir.
(Ek paragraf: 4/4/2007 – 5620/4 md.) Kontratlı işçi seçiminde uygulanacak imtihan ile istisnaları, bunlara ödenebilecek fiyatların üst sonları ile verilecek iş sonu tazminatı ölçüsü, kullandırılacak müsaadeler, durum unvan ve nitelikleri, mukavele kararlarına uyulmaması hallerindeki müeyyideler, kontrat fesih halleri, konumların iptali, istihdamına dair konular ile kontrat temel ve yolları Cumhurbaşkanınca belirlenir. (Ek cümle: 25/6/2009 – 5917/47 md.) bu türlü istihdam edilenler, hizmet mukavelesi temellerine karşıt hareket etmesi niçiniyle kurumlarınca mukavelelerinin feshedilmesi yahut mukavele periyodu içerisinde Cumhurbaşkanı sonucu ile belirlenen istisnalar hariç mukaveleyi tek taraflı feshetmeleri halinde, fesih tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe kurumların kontratlı işçi konumlarında istihdam edilemezler.
(Ek paragraf: 20/11/2017-KHK-696/17 md.; Motamot kabul: 1/2/2018-7079/17 md.) Bir yıldan az vadeli yahut mevsimlik hizmet olduğuna Cumhurbaşkanınca karar verilen misyonlarda (…)(1) mukavele ile çalıştırılanlar da bu fıkra kapsamında istihdam edilebilir.
(Ek paragraf: 20/11/2017-KHK-696/17 md.; Motamot kabul: 1/2/2018-7079/17 md.) Özelleştirme uygulamaları sebebiyle iş akitleri kamu yahut özel dal patronunca feshedilen ve 24/11/1994 tarihindeki ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında öteki kamu kurum ve kuruluşlarına nakil hakkı bulunmayan işçi de bu fıkra kapsamında yaşlılık yahut malullük aylığı almaya hak kazanıncaya kadar istihdam edilebilir. Bu kapsamda istihdam edileceklerin sayısı, tahsil durumlarına nazaran çalışma kuralları ve bunlara ödenecek fiyatlar ile öbür konular Cumhurbaşkanınca belirlenir.
(Ek fıkra: 5/7/1991 – KHK-433/1 md.; Mülga: 27/12/1991 – KHK-475/11 md.)
C) (Mülga: 20/11/2017 -KHK-696/17 md.; Motamot kabul: 1/2/2018-7079/17 md.)
D) Personeller:
(Değişik birinci cümle: 4/4/2007 – 5620/4 md.) (A), (B) ve (C) fıkralarında belirtilenler haricinde kalan ve ilgili mevzuatı yeterince tahsis edilen daima personel takımlarında meçhul müddetli iş mukaveleleriyle çalıştırılan daima personeller ile mevsimlik yahut kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla uğraş hizmetlerinde ilgili mevzuatına bakılırsa süreksiz iş durumlarında altı aydan az olmak üzere makul müddetli iş mukaveleleriyle çalıştırılan süreksiz çalışanlardır.Bunlar hakkında bu Kanun kararları uygulanmaz.
3- 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve vazifeleri Hakkında Kanun Kontratlı İşçi İstihdamı
Madde 10/A-(Ek: 2/7/2018 – KHK/703/141 md.)
Başkanlığın Din Hizmetleri Sınıfına ilişkin takımlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü unsurunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı işçi istihdam edilebilir.
Sözleşmeli işçi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci unsurunda öngörülen genel kaideler ile Başkanlık mevzuatı ile belirlenmiş olan özel koşulları taşıyanlardan Kamu İşçi Seçme İmtihanı puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir konumun üç katına kadar aday içinden Başkanlık tarafınca yapılacak kelamlı imtihan muvaffakiyet sırasına göre atanır. Yapılan atama, kontratın imzalanmasıyla geçerlilik kazanır. Kontrat, imzalanmadan rastgele bir hak doğurmaz.
Bu unsur uyarınca atanan kontratlı işçi üç yıl mühletle öbür bir yere atanamaz. Aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirmelerde bu husus uyarınca istihdam edilenlerin eşi bu işçiye tabidir. Kontrat gereği üç yıllık çalışma müddetini tamamlayanlar talepleri halinde bulundukları yerde din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlarına atanır. bu türlü atananlar, birebir yerde en az bir yıl daha misyon yapar.
Bu husus kararlarına nazaran takımlara atananların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü hususunun (B) fıkrası uyarınca kontratlı konumlarda geçirdikleri hizmet mühletleri, tahsil durumlarına nazaran yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde kıymetlendirilir. Bunlar; atandıkları takımın mali ve toplumsal haklarına, vazifeye başladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren hak kazanır ve evvelki durumlarında aldıkları mali ve toplumsal haklar hakkında rastgele bir mahsuplaşma yapılmaz.
Bu unsur kapsamında takımlara atananlara iş sonu tazminatı ödenmez. Bu işçinin evvelde iş sonu tazminatı ödenmiş müddetleri hariç, iş sonu tazminatına temel olan toplam hizmet müddetleri, 8/6/1949 tarihindeki ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu uyarınca ödenecek emekli ikramiyesine temel toplam hizmet mühletinin hesabında dikkate alınır.
Bu unsur kapsamında kontratlı işçinin atanacağı takımlar, genel takım tarzı hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli cetvellerde yer alan sınıf, unvan ve derecelerine uygun olmak kaidesiyle, öteki bir sürece gerek kalmaksızın atama sürecinin yapıldığı tarih itibariyle ihdas edilerek genel takım yöntemi hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli cetvellerin ilgili kısımlarına eklenmiş ve atananların konumları öbür bir sürece gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır. İhdas edilen takımlar ile iptal edilen durumlar; unvanı, sınıfı, adedi, derecesi, teşkilatı ve ünitesi belirtilmek suretiyle atama tarihinden itibaren iki ay ortasında Cumhurbaşkanlığına ve Devlet İşçi Başkanlığına bildirilir.
Sözleşmeli işçi olarak atanacakların müracaatları, kelamlı imtihana alınacakların belirlenmesi, kelamlı imtihan bahisleri, kelamlı imtihanın yöntem ve asılları, atanmaları ve bu hususun uygulanmasına ait öteki konular yönetmelikle düzenlenir.
Geçici Unsur 15- (Ek: 1/7/2010-6002/20 md.)
30/6/2010 tarihi itibariyle Diyanet İşleri Başkanlığı taşra teşkilatında halihazırda vekil imam-hatip yahut müezzinkayyım olarak misyon yapmakta olanlar ile 3/5/2005 tarihinden bu hususun yürürlüğe girdiği tarihe kadar Diyanet İşleri Başkanlığı taşra teşkilatında toplam en az dört ay müddetle vekil imam-hatip yahut müezzin-kayyım olarak nazaranv yapmış olanlar; kamu çalışanı seçme imtihanlarının rastgele birinden Başkanlıkça belirlenecek kâfi puanı almış olmaları ve alanlarında yeterlilik evrakına sahip olmaları koşuluyla, bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay ortasında başvurmaları ve Başkanlıkça belirlenecek tarz ve temellere nazaran yapılacak imtihanda başarılı olmaları halinde, Başkanlıkça ilan edilecek yerlerde nazaranvlendirilmek ve bir keze mahsus olmak üzere, 657 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun (B) fıkrası kararları uyarınca vizeli yahut vize sayısının kâfi olmaması halinde, ilgili mevzuat kararları çerçevesinde vize edilecek kontratlı imam-hatip ve müezzin-kayyım durumlarına geçirilir. bu türlü kontratlı imam-hatip ve müezzin-kayyım konumlarına geçirileceklerin sayısı 4000 adedi geçemez ve bu süreçler müracaat mühleti dahil en geç altı ay içerisinde tamamlanır.
Geçici Unsur 16-(Ek: 23/8/2011-KHK-653/13 md.)
Bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl ortasında 657 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun (B) fıkrasına bakılırsa imam-hatip ve Kur’an kursu öğreticisi unvanlı 1000 adete kadar vizeli kontratlı işçi konumlarında istihdam edilecekler, yalnızca mesleksel uygulamalı imtihanla belirlenir.
Bu hususun uygulanmasına ait adap ve asıllar Başkanlıkça düzenlenir.
4-2576 sayılı Bölge Yönetim Mahkemeleri, Yönetim Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve nazaranvleri Hakkında Kanun:
Bölge yönetim mahkemesi liderler konseyi:
Madde 3/C-
4- Bölge yönetim mahkemesi liderler şurasının nazaranvleri şunlardır:
c) Benzeri hadiselerde, bölge yönetim mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar içinde yahut farklı bölge yönetim mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar içinde karşıtlık yahut uyuşmazlık bulunması halinde; resen yahut ilgili bölge yönetim mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu tersliğin yahut uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi halinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu bahiste karar verilmesini istemek.
5- Dördüncü fıkranın (c) bendine nazaran yapılacak istemler, konusuna bakılırsa İdari yahut Vergi Dava Daireleri Konseyine iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay ortasında karar verilir. Karşıtlık yahut uyuşmazlığın giderilmesine ait olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar mutlaktır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME :
İncelemeye husus müracaatta giderilmesi istenen karşıtlık; 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve bakılırsavleri Hakkında Kanun’un 10/A unsuru yürürlüğe girmedilk evvel, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru uyarınca din hizmetleri sınıfına ilişkin takımlara kontratlı olarak atanan bireylerin, 633 sayılı Kanun’un 10/A hususu kapsamında olanlar üzere, 657 sayılı Kanun’un 4/A hususu kapsamında bir takıma atanıp atanamayacağı konusundan kaynaklanmaktadır.
Anayasa’nın 128. unsuruna nazaran, devletin genel yönetim asıllarına nazaran yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daima nazaranvler lakin memurlar ve öbür kamu nazaranvlileri eliyle yürütülebilir.
Kamu hizmeti, devlet ya da başka kamu hukukî şahısları tarafınca ya da bunların kontrol ve nezaretleri altında ortak ihtiyaçları karşılamak ve kamu faydasını sağlamak için topluma sunulmuş bulunan daima ve nizamlı etkinliklerdir.
Kamu hukukî şahıslarının genel yönetim asıllarına göre yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve daima vazifelerin, memurlar yahut başka kamu bakılırsavlileri eliyle yerine getirileceği açık olup bu bakılırsavleri yerine getirecek memur ve/veya öbür kamu vazifelisi içindeki seçim ise, kanun koyucunun takdir alanı içerisinde kalmaktadır. Buradaki, “diğer kamu bakılırsavlileri” sözü memur ya da emekçi haricinde kalan lakin asli ve daima nazaranvlerde kamu hukukuna bakılırsa istihdam edilen şahısları kapsamaktadır.
Personel istihdamı ise, 657 sayılı Kanun’un 4. unsurunda üç sınıf olarak düzenlenmiştir. Bu sınıflar, memur, kontratlı işçi ve personeller olarak belirtilmiş; anılan hususun (B) bendinde de “sözleşmeli personel” tarifi yapılmıştır.
657 sayılı Kanuna nazaran “sözleşmeli personel”; kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan değerli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için kural olan, zorunlu ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına gereksinim gösteren süreksiz işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen temel ve tarzlar çerçevesinde, ihdas edilen konumlarda, mali yılla sonlu olarak mukavele ile çalıştırılmasına karar verilen ve emekçi sayılmayan kamu hizmeti bakılırsavlileridir.
Kamu kurum ve kuruluşları, kamu nazaranvlilerinin istihdamında memur, kontratlı işçi ve çalışanlar olmak üzere belirlenen bu üç başka statüde, kamu faydası ve hizmet gerekleri doğrultusunda, kanunla öngörülen farklı konum ve kurallarda işçi istihdam edebilecektir.
Aykırılığın giderilmesi talebine mevzu uyuşmazlıklarda; davacılar, 633 sayılı Kanun’un 10/A hususu yürürlüğe girmedilk evvel Diyanet İşleri Başkanlığına 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru yeterince ataması yapılan imam-hatip çalışanıdır. Davacıların ataması, 633 sayılı Kanunun 10/A hususu yürürlüğe girmedilk evvel, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuruna nazaran yapılmıştır.
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve misyonları Hakkında Kanun, Diyanet İşleri Başkanlığının teşkilat, bakılırsav, yetki ve sorumluluklarını düzenlemek gayesiyle çıkartılmıştır.
Anılan Kanun’a, 703 sayılı KHK’nın 141. unsuru ile 02/07/2018 tarihinde 10/A unsuru eklenmiştir. Anılan unsurda, Başkanlığın Din Hizmetleri Sınıfına ilişkin takımlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü hususunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı işçi istihdam edilebileceği düzenlenmiştir.
633 sayılı KHK’nın 10/A unsuruna nazaran istihdam edilecek çalışanının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48. unsurunda öngörülen genel kurallar ile Başkanlık mevzuatı ile belirlenmiş olan özel kuralları taşıyanlardan Kamu İşçi Seçme İmtihanı puan sırasına konulmak kaydıyla alım yapılacak her bir konumun üç katına kadar aday içinden Başkanlık tarafınca yapılacak kelamlı imtihan muvaffakiyet sırasına nazaran atanacağı; yapılan atamanın, kontratın imzalanmasıyla geçerlilik kazanacağı ve mukavele, imzalanmadan rastgele bir hak doğurmayacağı karar altına alınmıştır.
Anılan düzenlemede de açıkça açıklandıği üzere, bu düzenlemeye göre ataması yapılan bireylerden 4/A takımına geçiş yapmak isteyenlerin atanılan yerde üç yıl çalışması gerekmekte olup; bu kural sağlanıp takıma geçilirse tıpkı yerde bir yıl daha çalışma kuralı öngörülmüştür.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, Diyanet işleri Başkanlığı bünyesinde, 657 sayılı Kanun’un 4/B hususu uyarınca atanan kontratlı işçinin yanı sıra bir daha kontratlı işçi statüsünde olmakla birlikte kamu faydası ve hizmet gereği çalışma kurallan ve durumları 633 sayılı Kanun’un 10/A hususunda düzenlenen ve bu husus uyarınca ataması yapılan kontratlı işçi de istihdam edilmektedir. 633 sayılı Kanun’un 10/A unsuru kapsamında istihdam edilen işçi, “sözleşmeli personel” statüsünde istihdam edilse de, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuruna göre atanan kontratlı işçi ile hukuken tıpkı durumda olmayıp; farklı bir mevzuata dayanılarak atandıkları üzere 4/A takımına geçebilmek için 657 sayılı Kanun’un 4/B hususuna göre istihdam edilen kontratlı işçiden farklı yükümlülüklere ve şartlara sahiptirler.
Nitekim, anılan yasal düzenleme kapsamında atanacak kontratlı çalışana, takıma geçiş için üç yıl mühletle tıpkı yerde çalışma şartı getirilmiş ve takıma atandıktan daha sonra da tıpkı yerde bir yıl daha çalışma kuralı öngörülmüştür. 657 sayılı Kanun’un 4/B hususunda ise, rastgele bir kural ile aşikâr bir süre çalıştırılan kontratlı çalışanın takıma geçirileceğine ait bir kurala yer verilmemiştir.
Öte yandan, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve bakılırsavleri Hakkında Kanunun kontratlı işçi istihdamına ait 01/07/2010 tarih ve 6002 sayılı Kanunun 20. unsuru ile eklenen Süreksiz 15. unsuru ve 23/08/2011 tarih ve 653 sayılı KHK’nın 13. unsuru ile eklenen Süreksiz 16. unsuru incelendiğinde, davalı yönetime farklı tarihlerde farklı şartlar/kriterler dikkate alınarak farklı sayılarda kontratlı işçi istihdamı imkanı tanındığı, ötürüsıyla 02/07/2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin 141. unsuru ile eklenen 10/A hususu kapsamında yapılan istihdamın yeni ve farklı şartları olan bir istihdam tarzı olduğu ve kelam konusu hususun yürürlüğe girdiği tarihten daha sonra istihdam edilen çalışanı kapsadığı da açıktır.
Dava konusu uyuşmazlığın “eşitlik ilkesi” ile “haklı beklenti ilkesi” tarafından kıymetlendirilmesine gelince;
Eşitlik unsuru tarafından, Anayasa’nın “Kanun önünde eşitlik'” başlıklı 10. unsurunda; her insanın, lisan, ırk, renk, cinsiyet, siyasi fikir, felsefi inanç, din, mezhep ve gibisi sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşit olduğu, hiç bir bireye, aileye, zümreye yahut sınıfa imtiyaz tanınamayacağı, Devlet organları ve yönetim makamlarının bütün süreçlerinde kanun önünde eşitlik unsuruna uygun olarak hareket etmek zorunda oldukları kararına yer verilmiştir.
Bu kuralın, birebir durumda olanlara farklı kuralların uygulanmasını, ayrıcalıklı kişi ve toplulukların oluşturulmasını engellediği, tıpkı durumda olanlar için farklı düzenleme yapılmasının eşitliğe karşıtlık oluşturacağı, Anayasa’nın amaçladığı eşitliğin, mutlak ve hareketli eşitlik değil hukukî eşitlik olduğu, bir başka anlatımla birebir türel durumda olanlar için birebir, başka tüzel durumda olanlar için başka kurallar öngörülmesinin Anayasa’nın öngördüğü eşitlik prensibine karşıtlık teşkil etmeyeceği açıktır.
Nitekim Anayasa Mahkemesinin 07/05/2021 tarih ve 31477 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 04/02/2021 tarih ve E:2019/89, K:2021/10 sayılı sonucunda ve istikrar kazanmış biroldukca sonucunda da;
“…Anayasa’nın anılan unsurunda belirtilen kanun önünde eşitlik prensibi hukukî durumları birebir olanlar için kelam konusudur. Bu prensip ile hareketli değil hukukî eşitlik öngörülmüştür. Eşitlik unsurunun emeli; tıpkı durumda bulunan şahısların kanunlar karşısında birebir sürece bağlı tutulmalarını sağlamak, şahıslara ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemektir. Bu prensiple, birebir durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara başka kurallar uygulanarak kanun karşısında eşitliğin ihlali yasaklanmıştır. Kanun önünde eşitlik, her insanın her istikametten birebir kurallara bağlı tutulacağı manasına gelmez. Durumlarındaki özellikler, kimi bireyler ya da topluluklar için değişik kuralları ve uygulamaları gerektirebilir. Birebir hukukî durumlar tıpkı, başka hukukî durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa’da öngörülen eşitlik prensibi zedelenmez…” değerlendirmesine yer verilmiştir.
Haklı beklenti prensibi istikametinden ise, bireyin hukuksal iş ve süreçlere girişirken tabi olduğu mevzuat kararlarının kendisine de uygulanacağı istikametindeki beklentisi “haklı beklenti” kavramını tabir etmektedir. Lakin Anayasa Mahkemesi kararlarında da açıklandıği üzere, her türlü beklentinin yönetim tarafınca karşılanması mümkün değildir. Bu durumda, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuruna bakılırsa atandıklarını bilen davacıların kendilerinin tabi olmadığı bir mevzuat kararı olan 633 sayılı Kanun’un 10/A unsurunun kendilerine de uygulanması gerektiği istikametindeki beklentilerinin haklı beklenti kavramı içerisinde karşılanması gerektiğinden kelam edilemez. Davacılar kendi iradeleriyle, 657 sayılı Kanun’un 4/B hususu uyarınca atamalarının yapılacağının şuurundadır.
Öte yandan, düzenleyici süreçlerin, kural olarak, yürürlük tarihinden daha sonraki olay, süreç ve hareketlere uygulanmak üzere çıkartıldığı, düzenleyici süreçlerin geçmişe tesirli olamamasının, hukuksal güvenlik ve bellilik prensibinin de bir gereği olduğu dikkate alındığında; davacıların, kendi atamalarından daha sonra yürürlüğe giren 633 sayılı Kanun’un 10/A hususunun kendilerine de uygulanmasını beklemelerinin, hukuka ters olarak, kanunun geçmişe yürütülmesine niye olacağı da açıktır.
Bu prestijle, üstte yapılan değerlendirmeler çerçevesinde, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru kapsamında atanan ve 633 sayılı Kanun’un 10/A hususu kapsamında bulunmayan din hizmetleri sınıfında misyon yapan kontratlı işçinin, anılan Kanun’un 10/A hususu kapsamında atananlara tanınan haklardan yararlandırılmamasında eşitlik unsuru ile haklı beklenti prensibine terslik görülmemiştir.
Bu niçinle, 657 sayılı Kanun’un 4/B unsuru uyarınca kontratlı din hizmetleri sınıfına atanan davacıların, 633 sayılı KHK’nın 10/A hususundaki şartları sağlasa bile takıma atanma taleplerinin, tabi oldukları mevzuat uyarınca karşılanması mümkün olmadığından, müracaatlarının reddi istikametindeki süreçlere karşı açılan davaların reddi gerektiği kararına varılmıştır.
III-SONUÇ:
Açıklanan niçinlerle; Bölge Yönetim Mahkemesi kararları içindeki karşıtlığın, üstte yer alan münasebet ile davanın reddi doğrultusunda giderilmesine, 14.02.2022 tarihinde oyoldukçaluğu ile karar verildi.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.