EMDR Terapisi: Travmatik Anılarla Temas

Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve bir daha Sürece Terapisi olarak da bilinen EMDR, son vakit içinderda terapi alanında popülaritesi artan bir terapi metodu haline gelmiştir. 1987 yılında, Dr. Francine Shapiro’nun tesadüfen süratli göz hareketlerinin kendisine rahatsızlık veren fikirlerin tesirini azaltabildiğini keşfetmesi ile EMDR ortaya çıkmıştır.

Bu prosedür, Adaptif Bilgi Sürece modeline dayanmaktadır. Bu teoriye göre, beynimiz bir tecrübeye dair fikirleri, duyumları, hisleri ve o tecrübeye dair sahneleri birer bilgi olarak alıp işlemektedir. Bu süreç kararında ise tecrübeler, zihnimizdeki anı ağlarını oluşturmaktadır. Vakit içerisinde bu tecrübeler anılara, anılar da öğrenme sürecine dönüşmektedir. Lakin vakit zaman bu sistemde birtakım arızalar çıkmakta ve anılar düzgün bir biçimde işlenememektedir. Pekala, bu sistemde bir sorun çıktığını nasıl anlarız?

Doğal afetlerden kazalara, cinsel bütünlüğe yönelik hücumlardan savaşlara kadar ruh sıhhatimizi sarsan büyük travmalar vardır. Bunların yanı sıra günlük hayatta yaşadığımız ve bizde meşakkat yaratan bir epey rahatsız edici olay başımıza gelebilir. Bu şekil olumsuz tecrübeler bir nevi sistemde arıza üreterek bilgi sürece sürecinin aksamasına yol açmaktadır. bu biçimdece bir tecrübeye ilişkin duyumlar, fikirler ve hisler üzere modüller adeta vakitte donarak öteki anı ağlarına entegre olamaz. bu biçimdece günlük hayatımızda karşımıza çıkan birtakım durumlar, bu anıları tetikleyerek bizi rahatsız eder – güya yenidendan o anı yaşıyor üzere hissederiz.

İşte tam bu noktada EMDR, bu makineyi düzgün bir biçimde çalıştırır: Travmatik anılara ulaşarak onları bir daha süreçler. Çarklar çalıştıkça travmatik anıların oluşturduğu negatif inanışlar, rahatsız vücut duyumları ve olumsuz hisler teker teker çözülür. bu biçimdece bilgi bir daha sağlıklı bir biçimde işlenerek bireye yeni bir öğrenme ve bakış açısı kazandırır. Anılar ya da tecrübeler unutulmaz; fakat bu olaya verilen reaksiyon değişir.

Seans odasında neler oluyor? EMDR; geçmiş, şimdiki vakit ve gelecekten beslenir. Geçmiş anılardan başlar, şimdiki semptomları görür ve gelecekte ortaya çıkabilecek misal durumlara dair fonksiyonel davranışlar geliştiririz. Bu noktada “duyarsızlaştırma” ismi verilen bir teknik ile göz hareketleri, vücudun sağ ve sol yanı dokunarak yahut işitsel olarak iki kulağın duyabileceği biçimde uyaranlar veririz. Gayemiz, beynin iki yarım küresi içinde bir geçiş sağlayarak anıların bir daha işlenmesidir.

Örneğin, yakın vakitte bir iş görüşmesi sırasında gerginlik sebebiyle ne diyeceğini unuttuğu için terapiye gelen bir danışanı ele alalım. Kendisinin “ben beceriksizim” olumsuz inancı, “korku, kaygı” üzere olumsuz hisleri ve “elleri titreme, mide bulantısı, baş dönmesi” üzere bedensel duyumları var. Bunlar sorunun kendisini değil, semptomları oluşturur. EMDR, bu negatif inancın dayandığı temel anıları bularak bir nevi kökten tahlil bulmaktadır.

Kimler EMDR terapisinden yararlanabilir? Yapılan çalışmalara göre; korku bozukluklarından depresyona, yeme bozukluklarından yas ve kayıp problemlerine kadar EMDR terapisi bir epey ruhsal sorun konusunda aktiftir. Bilhassa gerilimli yahut travmatik olaylar konusunda EMDR’in fayda gösterdiği bir epeyce araştırma yapılmıştır.

Bütün bunlara ek olarak, EMDR’in rastgele bir anıyı silmediği yahut bunun bir hipnoz usulü olmadığını belirtebiliriz. EMDR terapisi eğitimini tamamlayan psikologların verdiği terapötik bir prosedürdür.