amerikali
Üye
1-PRETESTİKÜLLER niçinLER %1-2
A)Hipotalamus-Hipofiz Kaynaklı bozukluklar
İdiopatik izole gonadotropin eksikliği
Kalman sendromu(izole GnRH eksikliği)
Tek gen mutasyonları(izole FSH,LH eksikliği)
Hipotalamik tümörler(kraniofarandioma)
Hipofizer tümörler(makraadenom,mikroadenom)
Hipofiz yetmezliği(empti sella sendromu)
İnfiltratif hastalıklar(sarkoidoz.histiyositozis,Hematokromatozis.tuberkülozis)
Hormonal(Hiperprolaktinemi( Hipofizer,mikroadenom)
İlaçlar((opioidler,psikotrop ilaçlar
Travma,Cerahi,Radyoterapi
Vasküller(infarktus,Anevrizma)
Kronik sistemik hastalıklar
Kritik hastalıklar,Beslenme bozuklukları
Enfeksiyonlar
Obesite
Coklu organ tutulumu ile izlenen genetik hastalıklar(Laurence-Moon-BeidelSendromu, Familiyal Serebral Ataksi, Prader-Willi Sendromu)
2- TESTİKÜLLER niçinLER (primer gonadal bozukluklar) %30-40
Klinefelter sendromu(47,XXY Kromozom)
Y kromozom mikrodelesyonları(Yq11 bölgesinde AZfa,AZfb,AZfc noktaların etkiler). En sık AZFc bölgesi tutulur ve bu küme delestonlardan %50 testisten sperm bulunabilir. Lakin AZFa ve AZFb komplet delesyonları var ise sperm elde edilemez
Tek gen mutasyonları ve polimorfizmleri
Bilateral Anorşi
Germ Hücre Aplazisi(Sertoly Cell Only Sendrom)
Kriptorşidizm(inmemiş testis)
Epididimo-Orşit(Gonore,Klamidya)
Androjen Duyarsızlık Sendromları(testiküller feminizasyon, Swyer Sendromu,5-α Redüktaz Yetersizlığı)
Varikosel
Enfeksiyonlar (viral orşid(kabakulak.ekovirus,arbovirus)
Granülomatöz Orşit(tüberküloz,lepra)
Testis torsiyonu
İlaçlar(antiandrojenler,Alkali ajanlar)
ışınım
Çevresel faktörler(ısı ,sigara,organik madeller)
Myotonik Distrofi
3-POST TESTİKÜLLER niçinLER (Sperm transport bozuklukları)%10-20
Epididimal obstrüksiyon yahut disfonksiyon
Kongenital vaz deferens yokluğu(CFTR gen mutasyonları),KİSTİK FİBROZİS
Enfenksiyonlara bağlı vaz deferens obstrüksiyonu(klamidya.tüberküloz)
Vazektomi
Kartagener sendromu(primer siliyer diskinezi)
Young sendromu
Ejekülatuar disfonksiyon (spinal kord hastalıkları ve faydalanmaları,otonomik disfonksiyon, Prematür ejakulasyon=erken boşalma)
4-İDİYOPATİK %40-50(sebebi bu günün tıbbi ile izah edilemeyen.sebebi bilinmeyen,niçini bilinmeyen)
Erkek infertilitesinde birinci bakılması gereken test bazal semen tahlilidir. Semen tahlili 2-5 günlük cinsel perhiz daha sonrası toplanır. Perhiz müddeti kısaldıkça semen hacmi ve sperm sayısı düşer lakin sperm motilitesi(hareketliliği) artar. Morfoloji(sperm şekli) ise değişmez.
Perhiz mühleti uzarsa semen hacmi ve sayısı artabilir fakat meyyit, inmotil(hareketsiz) ve morfolojik (şekil) olarak olağandışı spermlerin sayısı artar. Bozuk sonuçlar elde edildiğinde 3-4 hafta daha sonra semen tahlili tanıyı doğrulamak için yeniden yapılır. Semen toplandıktan bir saat ortasında değerlendirilmelidir ve olağandışı sonuçlarla karşılaşıldığın da ek olarak endokrinolojik, ürolojik ve genetik kıymetlendirme gereklidir.
Semen hacminin çoğunluğu vezikülla seminalisten kaynaklanır. Vezikülla seminalis sekresyonları (salgıları) alkali (baz) karakterlidir ve fruktoz içerir. Ejakülatuar kanalların tıkanıklığında semen yalnızca prostatik sıvı içerdiğinden asidik karakterde olur. Ejakülasyon(boşalma,fışkırma) daha sonrası idrar tetkikinde sperm bulunması retrogarad ejakülasyonu (spermlerin geri mesaneye kaçması) işaret eder. Ejakülat hacmi 1ml altında ise retrogard ejakülasyon (spermlerin geri mesaneye kaçması), hipogonadizm (erkekte testis ve bayanda yumurtalıkların seks hormonu üretiminin yetersızlığıdır.) ve, obstrüksiyon(sperm taşıyıcı kanalların tıkanması) üzere niçinlerden şüphelenilir.
ENDOKRİNOLOJIK KIYMETLENDİRME:KİMLERE YAPILMALI
Sperm parametreleri olağan ise epey az gereklidir. Ancak aşağıdaki durumlarda Endokrinolojik Kıymetlendirme yapılmalıdır.
Sperm konsantrasyonu10 milyon/ml altında ise
Seksüel fonksiyon bozuklukları(libido kaybı.impotans(penis sertleşmemesi))
Hiperprolaktinemi (hormonal bozukluk)
Değerlendirmede serum FSH,Testesteron ve gerekirse LH,Prolaktin bakılabilir.
Dünya Sıhhat Örgütü’ne bakılırsa Semen Değişikliklerinin son olağan pahaları
Prametreler En düşük referans kıymetleri
Semen Volümü(hacmi) ml 1,5 ml
Total sperm sayısı 39milyon
Sperm Konsantrasyonu(ml)de 15 milyon
Total Motilite(hareketlilik) % 40
Progresif motilite % 32
Vitalite(canlılık) % 58
Sperm Morfoljisi % 4
PH ≥7.2
Lökosit sayısı(peroksidaz+) ml
SPERMİOGARAMDA KULANILAN TANIMLAR
Normozoospermi:Referans bedellerle tanımlanan ejakülat bedelleri
Oligozoospermi : Referans değerlerlerinden düşük sperm miktarı(15 milyon/ml’den az)
Astenozoospermi:Hareketlilik için referans kıymetten daha az kıymet
Teratozoospermi : Morfoloji için için referans pahadan daha az bedel
Oligoastenoteratozoospermi(OAT):Her üç değişkeninde bozukluğu
Azoospermi :Ejakülatta hiç spermatozoa bulunmaması
Aspermi :Hiç ejakülat elde edilmemesi
Kriptozoospermi :Ejakülattın bazal değerlendirilmesinde hiç sperm yok iken ,santrifügasyon daha sonrasında birkaç sperm elde edilmesi
A)Hipotalamus-Hipofiz Kaynaklı bozukluklar
İdiopatik izole gonadotropin eksikliği
Kalman sendromu(izole GnRH eksikliği)
Tek gen mutasyonları(izole FSH,LH eksikliği)
Hipotalamik tümörler(kraniofarandioma)
Hipofizer tümörler(makraadenom,mikroadenom)
Hipofiz yetmezliği(empti sella sendromu)
İnfiltratif hastalıklar(sarkoidoz.histiyositozis,Hematokromatozis.tuberkülozis)
Hormonal(Hiperprolaktinemi( Hipofizer,mikroadenom)
İlaçlar((opioidler,psikotrop ilaçlar
Travma,Cerahi,Radyoterapi
Vasküller(infarktus,Anevrizma)
Kronik sistemik hastalıklar
Kritik hastalıklar,Beslenme bozuklukları
Enfeksiyonlar
Obesite
Coklu organ tutulumu ile izlenen genetik hastalıklar(Laurence-Moon-BeidelSendromu, Familiyal Serebral Ataksi, Prader-Willi Sendromu)
2- TESTİKÜLLER niçinLER (primer gonadal bozukluklar) %30-40
Klinefelter sendromu(47,XXY Kromozom)
Y kromozom mikrodelesyonları(Yq11 bölgesinde AZfa,AZfb,AZfc noktaların etkiler). En sık AZFc bölgesi tutulur ve bu küme delestonlardan %50 testisten sperm bulunabilir. Lakin AZFa ve AZFb komplet delesyonları var ise sperm elde edilemez
Tek gen mutasyonları ve polimorfizmleri
Bilateral Anorşi
Germ Hücre Aplazisi(Sertoly Cell Only Sendrom)
Kriptorşidizm(inmemiş testis)
Epididimo-Orşit(Gonore,Klamidya)
Androjen Duyarsızlık Sendromları(testiküller feminizasyon, Swyer Sendromu,5-α Redüktaz Yetersizlığı)
Varikosel
Enfeksiyonlar (viral orşid(kabakulak.ekovirus,arbovirus)
Granülomatöz Orşit(tüberküloz,lepra)
Testis torsiyonu
İlaçlar(antiandrojenler,Alkali ajanlar)
ışınım
Çevresel faktörler(ısı ,sigara,organik madeller)
Myotonik Distrofi
3-POST TESTİKÜLLER niçinLER (Sperm transport bozuklukları)%10-20
Epididimal obstrüksiyon yahut disfonksiyon
Kongenital vaz deferens yokluğu(CFTR gen mutasyonları),KİSTİK FİBROZİS
Enfenksiyonlara bağlı vaz deferens obstrüksiyonu(klamidya.tüberküloz)
Vazektomi
Kartagener sendromu(primer siliyer diskinezi)
Young sendromu
Ejekülatuar disfonksiyon (spinal kord hastalıkları ve faydalanmaları,otonomik disfonksiyon, Prematür ejakulasyon=erken boşalma)
4-İDİYOPATİK %40-50(sebebi bu günün tıbbi ile izah edilemeyen.sebebi bilinmeyen,niçini bilinmeyen)
Erkek infertilitesinde birinci bakılması gereken test bazal semen tahlilidir. Semen tahlili 2-5 günlük cinsel perhiz daha sonrası toplanır. Perhiz müddeti kısaldıkça semen hacmi ve sperm sayısı düşer lakin sperm motilitesi(hareketliliği) artar. Morfoloji(sperm şekli) ise değişmez.
Perhiz mühleti uzarsa semen hacmi ve sayısı artabilir fakat meyyit, inmotil(hareketsiz) ve morfolojik (şekil) olarak olağandışı spermlerin sayısı artar. Bozuk sonuçlar elde edildiğinde 3-4 hafta daha sonra semen tahlili tanıyı doğrulamak için yeniden yapılır. Semen toplandıktan bir saat ortasında değerlendirilmelidir ve olağandışı sonuçlarla karşılaşıldığın da ek olarak endokrinolojik, ürolojik ve genetik kıymetlendirme gereklidir.
Semen hacminin çoğunluğu vezikülla seminalisten kaynaklanır. Vezikülla seminalis sekresyonları (salgıları) alkali (baz) karakterlidir ve fruktoz içerir. Ejakülatuar kanalların tıkanıklığında semen yalnızca prostatik sıvı içerdiğinden asidik karakterde olur. Ejakülasyon(boşalma,fışkırma) daha sonrası idrar tetkikinde sperm bulunması retrogarad ejakülasyonu (spermlerin geri mesaneye kaçması) işaret eder. Ejakülat hacmi 1ml altında ise retrogard ejakülasyon (spermlerin geri mesaneye kaçması), hipogonadizm (erkekte testis ve bayanda yumurtalıkların seks hormonu üretiminin yetersızlığıdır.) ve, obstrüksiyon(sperm taşıyıcı kanalların tıkanması) üzere niçinlerden şüphelenilir.
ENDOKRİNOLOJIK KIYMETLENDİRME:KİMLERE YAPILMALI
Sperm parametreleri olağan ise epey az gereklidir. Ancak aşağıdaki durumlarda Endokrinolojik Kıymetlendirme yapılmalıdır.
Sperm konsantrasyonu10 milyon/ml altında ise
Seksüel fonksiyon bozuklukları(libido kaybı.impotans(penis sertleşmemesi))
Hiperprolaktinemi (hormonal bozukluk)
Değerlendirmede serum FSH,Testesteron ve gerekirse LH,Prolaktin bakılabilir.
Dünya Sıhhat Örgütü’ne bakılırsa Semen Değişikliklerinin son olağan pahaları
Prametreler En düşük referans kıymetleri
Semen Volümü(hacmi) ml 1,5 ml
Total sperm sayısı 39milyon
Sperm Konsantrasyonu(ml)de 15 milyon
Total Motilite(hareketlilik) % 40
Progresif motilite % 32
Vitalite(canlılık) % 58
Sperm Morfoljisi % 4
PH ≥7.2
Lökosit sayısı(peroksidaz+) ml
SPERMİOGARAMDA KULANILAN TANIMLAR
Normozoospermi:Referans bedellerle tanımlanan ejakülat bedelleri
Oligozoospermi : Referans değerlerlerinden düşük sperm miktarı(15 milyon/ml’den az)
Astenozoospermi:Hareketlilik için referans kıymetten daha az kıymet
Teratozoospermi : Morfoloji için için referans pahadan daha az bedel
Oligoastenoteratozoospermi(OAT):Her üç değişkeninde bozukluğu
Azoospermi :Ejakülatta hiç spermatozoa bulunmaması
Aspermi :Hiç ejakülat elde edilmemesi
Kriptozoospermi :Ejakülattın bazal değerlendirilmesinde hiç sperm yok iken ,santrifügasyon daha sonrasında birkaç sperm elde edilmesi