amerikali
Üye
İNFERTİLİTE KLİNİKLERİNDE RUHSAL DANIŞMANA İHTİYAÇ VAR MI?
YA DA TEDAVİ SONU OLUŞAN GEBELİKLERDE PSİKOLOG-JİNEKOLOG TAKİBİ GEREKLİ Mİ?
GEBELİK(PRENATAL) DEVRİNDE GÖRÜLEN ANKSİYETE VE GERİLİMLE BAŞA ÇIKMA TAVIRLARI BAKIMINDAN FERTİL VE TEDAVİLİ İNFERTİLLER ORTASINDA FARK VAR MI?
ÖZET:
Bu çalışmada infertilite tedavisi gorerek hamile kalmış hamileler ile olağan seyrinde oluşmuş gebeliklerde görülebilen anksiete ve gerilimle başa çıkma tavırları karşılaştırılmıştır.1n küme 50 zaten hamile kalan ,2. Küme 50 tedavi daha sonrası hamile kalan bayanlardan oluşmuştur.
Bu araştırmada, infertilite tedavisi görmüş hamilelerin fertil hamilelere nazaran daima tasa seviyeleri ve durumluk dert seviyelerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.Keza tedavi sonu hamile kalanların gerilimle başa çıkma tavırları tedavisiz hamilelere bakılırsa daha yetersiz olduğu saptanmıştır.Her iki kümede da fonksiyonsuz baş etme düzenekleri kullanılmakta ,ancak tedavi gorenlerde bu düzenekler daha da çoğalmaktadır.
ABSTRACT:
INFERTILITY TREATMENT OF PREGNANT WOMEN WITHH PREGNANT WOMEN IN PRENATAL PERIOD FERTİLE A COMPARASON OF THE ATTITUDES OF COPING WITH GERİLİM AND ANXIETY
The main objektive of this work is to compare the pregnant women who have treated for infertility with women of prenatal anxiety with deir stress levels. .1.group sample 50 pregnant and 2. Group 50 pregnant women treated for infertility.
In this study, the state anxiety and trait anxiety levels the pregnant women who treated for infertility found higher compared to fertil women . In prenatal period, the stress level pregnant women who have treated infertility is inadequate compared to fertil pregnant women. When the anxiety level of fertile pregnant women increase, they start to use dysfonctional coping mechanisms.Yet, these pregnant women who have traeted infertility use much more dysfunctional coping mechanisms. Throught the study , it has been found that the pregnant women who have traeted infertility have used their dysfunctional coping mechanisms more often compared to fertile pregnant women.
GİRİŞ
Biz bu makalede infertilite(kısırlık) nin niçinlerini incelemekten çok kararında tedavi ile hamile kalmış bayanlar ile resen hamile kalmış bayanlar içindeki ruhsal farklılıkları incelemeyi amaçladık. Kıyaslamalı olarak gördük ki;kısırlığın kendisi aslına bakarsan anksiete ve tıpkı vakitte bir gerilim durumudur. Anneye ilişkin (female)fallopien,uterin ya da ovarian niçinlerin yanında , erkeğe ait(male ) niçinler de doğallıkla mevcut olacaktır. Fakat açıklanamayan(anexplenoid) niçinler de mevcuttur. İşte bu niçini açıklanamayan infertilite tanısı bile tek başına bir gerilim bozukluğu deposudur. birebir vakitte gerilim de hipotalamo-hipofizer aksı baskılayarak ve bozarak ovulasyonun bozulması ile infetriliteyi artırıcı bir niye olabilmektedir.
İnfertilitede psikojenik niye hipotezi 1950’lerden beri bir kısım muharrirlerin konusu olmuştur.Annelik hisleri karşılanamayan bayanlarla yapılan psikianalitik çalışmalar kararında, güçlü iç çatışmalar ve psikosomatik yakınmaların infertil bayanlarda fertil anne adaylarına kıyasla daha besbelli olduğu tespit edilmiştir.(Sezgin ve Hocaoğlu 2014)(1)
Gebeliğin kendisi de bayanda anatomik,,fizyolojik ,biyokimyasal ve nihayet emosyonel değişiklikler yaşatan uzunca bir müddetçtir. Bunun yanında gebelik öncesi tedavi süreçleri de uzamış ise sorunun kendisi kadar değerli ve tedaviyi etkileyebilecek yeni bir emosyonel boyut da eklenmektedir.(Yenen ve ark.,2003)(2)
Bu mevzudaki çalışmalar çok yeni ve sayısıal olarak da nispeten azdır.Post-partum(doğum sonu) depresyon ve anxite ile ilgili pek hayli çalışma bulunmasına karşın pre-partum(doğum öncesi) devir problemlerine ve bu sürecin tedavi süreçleri ile irtibatlarının ruhsal iredelenmesi ile ilgili çalışmalar epeyce azdır. Bu alan ,tıpkı prenataloji üzere yeni ve uzmanlık gerektiren bir kısım olmaya aday üzere görünmektedir. Hakikaten pek epey İNFERTİLİTE KLİNİĞİnde ruhsal dayanak programları uygulamak üzere uzman psikologlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu usullerle hamile kalan anne adaylarının özel sayılıp başka hamilelerden farklı biçimde takip edilmelerinin gerektiğine dair inanç gün geçtikçe artmaktadır. Çünkü bu hamileler biz Bayan Doğum uzmanları tarafınca YÜKSEK RİSKLİ GEBELİKLER/KIYMETLİ BEBEK kümesi olarak sınıflandırmak durumundayız artık.
İnfertilite tedavisini psiko-sosyal boyutu bakımından bu hastalar için yapılan incelemeler ve uygulanan ilaçlar, kısırlığın sebebi erkek faktörü bile olsa, hamile kalamayan bayanı erkeğe bakılırsa daha fazla etkilemeketedir.Denemelerin sayısı arttıkça, vakit içinde ortaya çıkan hasar da artmaktadır. Bireyde giderek suçluluk,öfke,başa çıkamama ve ümitsizlik hisleri baş gösterir.Yaratılan bu travma eşlerin dış dünya kadar birbirlerinden de uzaklaşmalarına yol açar.
Yapılan çalışmalar infertil bayanlarda tedavi süreçlerinin yarattığı depresyonun; kanser,by-pass ameliyatı,hipertansiyon üzere hayatı tehdit edici durumlar yaşayan bireylerde görülen depresyonla benzeri oranlarda görüldüğünü ortaya koymuştur(Karaca,2011)(3)
MALZEME VE METOD
Bu araştırmada model olarak daha öncesinden var olan ve şimdiki vakitte da süren bir durumu olduğu üzere tanım eden bir yol olan TARAMA MODELİ temel alınarak inceleme olgularının değiştirilmeden objektif olarak bilgi olması temel alınmıştır.
Gereç olarak şahsi Bilgi Formu(KBF) araştırmacı tarafınca geliştirilmiş,Durumluk-sürekli Korku Envanteri(STAI),Başa Çıkma Tavırlarını Kıymetlendirme Ölçeği(COPE) kullanılmıştır. Dataların istastiki tahlili ise iki küme içindeki farkı Mann Whitney-U testi ve ikiden çok küme durumunda parametrelerin gruplararası karşılaştırmalarında Kruskal Wallis H-Testi kullanılmış,Araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenleri içindeki ilşki Spearman korelasyonu ile test edilmiştir.
TARTIŞMA
Fertil ve İnfertil Hamilelerde Gerilimle Başa çıkma Envanterinin Alt Ölçeklerinden ve Durumluluk-Sürekli Dert Ölçeklerinden Alınan Puanların ‘’Mann Whitney U’’ Testi ile Karşılaştırılması kararı kümelerin durumluk dert ölçeği puanı açısından manalı fark bululmuştur(pp>
Daima Dert Ölçeği Puanlarında infertilite tedavisi görmüş hamilelerin fertillere bakılırsa daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Fertil hamilelerin infertilite tedavisi görmüş hamilelere nazaran yararlı Toplumsal Takviye kullanması Seviyeleri daha yüksektir.
Fertil hamilelerin inferttilite tedavisi görmüş hamilelere nazaran Öteki Meşguliyetleri Bastırma Seviyeleri daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır.
Plan yapma seviyeleri açısından da ;Fertil hamileler infertilite tedavisi nazarannlere oranla daha yetenekli idiler.
Pozitiv bir daha yorumlama ve gelişme alt ölçeği puanları açısından fertil hamileler lehine manalı bir fark olarak gelişme seviyelerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Fertil hamilelerin infertilite tedavisi görmüş hamilelere nazaran dini olarak başa çıkma seviyeleri ile latifeye vurma,duygusal toplumsal dayanak kullanması,kabullenme,zihinsel boş verme seviyeleri daha yüksek bulundu.
Bu kümeler içinde YAŞ faktörüne göre karşılaştırmamızda;sürekli telaş,aktif başa çıkma,geri durma,plan yapma,pozitif bir daha yorumlama ve gelişme,dini olarak başa çıkma,şakaya vurma,duygusal toplumsal takviye kullanması,kabullenme,zihinsel boş verme,soruna odaklanma,madde kullanumu,inkar,boş verme ölçeklerinden aldıkları puan açısından ortalarında istatisitki olarak bir fark olup olmadığını belirlemek hedefiyle KRUSKAL Wallis H-Testi yapılmış,gebelerin yaşları açısından bir fark olmadığı saptanmıştır.
Toplumsal Dayanak kullanması açısından ise 26-35 yaş içindeki hamileler ,25 yaş üzerindeki öteki hamilelere oranla daha fazlaca puan alarak manalı bir yetenek ortaya koydular.Bu gruptakilerin başka meşguliyetleri bastırma seviyelerinin de daha yüksek olduğu görülmektedir.
İnfertilite tedavisi bakılırsan ve görmeyen hamilelerde gebelik sayısı bakımından yapılan karşılaştırma ve Kruskal Wallis H-Testi neticelerinda manalı bir farklılığın olmadığı görülmektedir.
İnfertilite tedavisi gorenlerde daima tasa seviyesi arttıkça toplumsal takviye kullanması, faal başa çıkma,geri durma,plan yapma ,diğer meşguliyetleri bastırma ,pozitif bir daha yorumlama ve kabullenme seviyelerinin düştüğünü görmekteyiz.
Buna karşılık daima telaş seviyesi arttıkça infertilite tedavisi bakılırsan hamilelerde inkar,zihinsel boş verme,soruna odaklanma ve hisleri açığa vurma,davranışsal olarak boş verme ve unsur kullanması seviyelerinin artmakta olduğu görülmüştür.
Bizim bulgu ve sonuçlarımızın haricinde yapılan araştırma ve yayınlarda; Hjelmstedt ve arkadaşları(2003)(4) infertilite tedavisi daha sonrası hamile kalan bayanların tasa seviyelerinin spontan hamile kalanlara kıyasla daha yüksek olduğuna dikkat çekmişlerdir.Monti ve arkadaşları(2008)(5) İtalyadaki araştırmalarında 30-32 gestasyonal haftadaki tedaviyle hamile kalmış infertil bayanlarda korku seviyesinin emsal biçimde arttığını yayınlamışlardır.Benzer biçimde Ataman ve Arslan(2010)(6) psikososyal tesirleri istikametli hamilelerin durumlarını karşılaştırmış,İranlı Hashemieh ve arkadaşları 100 infertilite sonu hamile kalan bayanları Beck Anksiyete Ölçeği ile yaptığı değerlendirmede %34 oranında manalı dert seviye artışı tespit ederek bizim araştırmamızı dayanaklar sonuçlar bildirmektedirler.
SON KELAM VE SONUÇ
Bizim ve gibisi araştırma sonuçları bize gösteriyor ki; infertilite tedavisi görüp te hamile kalan anne adayları prenatal periyotta gerilimle başa çıkmakta daha fazla zorlanmaktadırlar. Dert ve depresyon seviyeleri daha fazla olmaktadır. Doğurganlığın tarihi ve şimdiki vakit içinderda toplumsal statü bakımından ne kadar değerli olduğunu görmek çok kolay. hanımın birinci çağlardaki yeri ve anaerkil Toplumun şekillenmesinde emeğin birinci yaratıcı gücü olduğunu biliyoruz.Doğurdukça işçi artacak, bayanın yeri de yücelecektir.Bu gün bile eğitim,sosyal garanti ve çalışma şartlarının daha az geliştiği toplumlarda doğurgan hanımın yeri fazlaca özeldir.Bu bakış açısı çağdaş toplumlarda da bir biçimde geçerliliğini sürdürmektedir.
İnfertilite ve IVF (in vitro fertilization) merkezleri ile Doğum kliniklerinde klinik psikolog ve danışman psikologlara her geçen gün daha epey ihtiyaç olduğuna inanmaktayız.Jinekolog /obstetrisyen ve psikologların işbirliği önemsenmesi gereken bir antite olarak önümüzde durmaktadır.
YA DA TEDAVİ SONU OLUŞAN GEBELİKLERDE PSİKOLOG-JİNEKOLOG TAKİBİ GEREKLİ Mİ?
GEBELİK(PRENATAL) DEVRİNDE GÖRÜLEN ANKSİYETE VE GERİLİMLE BAŞA ÇIKMA TAVIRLARI BAKIMINDAN FERTİL VE TEDAVİLİ İNFERTİLLER ORTASINDA FARK VAR MI?
ÖZET:
Bu çalışmada infertilite tedavisi gorerek hamile kalmış hamileler ile olağan seyrinde oluşmuş gebeliklerde görülebilen anksiete ve gerilimle başa çıkma tavırları karşılaştırılmıştır.1n küme 50 zaten hamile kalan ,2. Küme 50 tedavi daha sonrası hamile kalan bayanlardan oluşmuştur.
Bu araştırmada, infertilite tedavisi görmüş hamilelerin fertil hamilelere nazaran daima tasa seviyeleri ve durumluk dert seviyelerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.Keza tedavi sonu hamile kalanların gerilimle başa çıkma tavırları tedavisiz hamilelere bakılırsa daha yetersiz olduğu saptanmıştır.Her iki kümede da fonksiyonsuz baş etme düzenekleri kullanılmakta ,ancak tedavi gorenlerde bu düzenekler daha da çoğalmaktadır.
ABSTRACT:
INFERTILITY TREATMENT OF PREGNANT WOMEN WITHH PREGNANT WOMEN IN PRENATAL PERIOD FERTİLE A COMPARASON OF THE ATTITUDES OF COPING WITH GERİLİM AND ANXIETY
The main objektive of this work is to compare the pregnant women who have treated for infertility with women of prenatal anxiety with deir stress levels. .1.group sample 50 pregnant and 2. Group 50 pregnant women treated for infertility.
In this study, the state anxiety and trait anxiety levels the pregnant women who treated for infertility found higher compared to fertil women . In prenatal period, the stress level pregnant women who have treated infertility is inadequate compared to fertil pregnant women. When the anxiety level of fertile pregnant women increase, they start to use dysfonctional coping mechanisms.Yet, these pregnant women who have traeted infertility use much more dysfunctional coping mechanisms. Throught the study , it has been found that the pregnant women who have traeted infertility have used their dysfunctional coping mechanisms more often compared to fertile pregnant women.
GİRİŞ
Biz bu makalede infertilite(kısırlık) nin niçinlerini incelemekten çok kararında tedavi ile hamile kalmış bayanlar ile resen hamile kalmış bayanlar içindeki ruhsal farklılıkları incelemeyi amaçladık. Kıyaslamalı olarak gördük ki;kısırlığın kendisi aslına bakarsan anksiete ve tıpkı vakitte bir gerilim durumudur. Anneye ilişkin (female)fallopien,uterin ya da ovarian niçinlerin yanında , erkeğe ait(male ) niçinler de doğallıkla mevcut olacaktır. Fakat açıklanamayan(anexplenoid) niçinler de mevcuttur. İşte bu niçini açıklanamayan infertilite tanısı bile tek başına bir gerilim bozukluğu deposudur. birebir vakitte gerilim de hipotalamo-hipofizer aksı baskılayarak ve bozarak ovulasyonun bozulması ile infetriliteyi artırıcı bir niye olabilmektedir.
İnfertilitede psikojenik niye hipotezi 1950’lerden beri bir kısım muharrirlerin konusu olmuştur.Annelik hisleri karşılanamayan bayanlarla yapılan psikianalitik çalışmalar kararında, güçlü iç çatışmalar ve psikosomatik yakınmaların infertil bayanlarda fertil anne adaylarına kıyasla daha besbelli olduğu tespit edilmiştir.(Sezgin ve Hocaoğlu 2014)(1)
Gebeliğin kendisi de bayanda anatomik,,fizyolojik ,biyokimyasal ve nihayet emosyonel değişiklikler yaşatan uzunca bir müddetçtir. Bunun yanında gebelik öncesi tedavi süreçleri de uzamış ise sorunun kendisi kadar değerli ve tedaviyi etkileyebilecek yeni bir emosyonel boyut da eklenmektedir.(Yenen ve ark.,2003)(2)
Bu mevzudaki çalışmalar çok yeni ve sayısıal olarak da nispeten azdır.Post-partum(doğum sonu) depresyon ve anxite ile ilgili pek hayli çalışma bulunmasına karşın pre-partum(doğum öncesi) devir problemlerine ve bu sürecin tedavi süreçleri ile irtibatlarının ruhsal iredelenmesi ile ilgili çalışmalar epeyce azdır. Bu alan ,tıpkı prenataloji üzere yeni ve uzmanlık gerektiren bir kısım olmaya aday üzere görünmektedir. Hakikaten pek epey İNFERTİLİTE KLİNİĞİnde ruhsal dayanak programları uygulamak üzere uzman psikologlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu usullerle hamile kalan anne adaylarının özel sayılıp başka hamilelerden farklı biçimde takip edilmelerinin gerektiğine dair inanç gün geçtikçe artmaktadır. Çünkü bu hamileler biz Bayan Doğum uzmanları tarafınca YÜKSEK RİSKLİ GEBELİKLER/KIYMETLİ BEBEK kümesi olarak sınıflandırmak durumundayız artık.
İnfertilite tedavisini psiko-sosyal boyutu bakımından bu hastalar için yapılan incelemeler ve uygulanan ilaçlar, kısırlığın sebebi erkek faktörü bile olsa, hamile kalamayan bayanı erkeğe bakılırsa daha fazla etkilemeketedir.Denemelerin sayısı arttıkça, vakit içinde ortaya çıkan hasar da artmaktadır. Bireyde giderek suçluluk,öfke,başa çıkamama ve ümitsizlik hisleri baş gösterir.Yaratılan bu travma eşlerin dış dünya kadar birbirlerinden de uzaklaşmalarına yol açar.
Yapılan çalışmalar infertil bayanlarda tedavi süreçlerinin yarattığı depresyonun; kanser,by-pass ameliyatı,hipertansiyon üzere hayatı tehdit edici durumlar yaşayan bireylerde görülen depresyonla benzeri oranlarda görüldüğünü ortaya koymuştur(Karaca,2011)(3)
MALZEME VE METOD
Bu araştırmada model olarak daha öncesinden var olan ve şimdiki vakitte da süren bir durumu olduğu üzere tanım eden bir yol olan TARAMA MODELİ temel alınarak inceleme olgularının değiştirilmeden objektif olarak bilgi olması temel alınmıştır.
Gereç olarak şahsi Bilgi Formu(KBF) araştırmacı tarafınca geliştirilmiş,Durumluk-sürekli Korku Envanteri(STAI),Başa Çıkma Tavırlarını Kıymetlendirme Ölçeği(COPE) kullanılmıştır. Dataların istastiki tahlili ise iki küme içindeki farkı Mann Whitney-U testi ve ikiden çok küme durumunda parametrelerin gruplararası karşılaştırmalarında Kruskal Wallis H-Testi kullanılmış,Araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenleri içindeki ilşki Spearman korelasyonu ile test edilmiştir.
TARTIŞMA
Fertil ve İnfertil Hamilelerde Gerilimle Başa çıkma Envanterinin Alt Ölçeklerinden ve Durumluluk-Sürekli Dert Ölçeklerinden Alınan Puanların ‘’Mann Whitney U’’ Testi ile Karşılaştırılması kararı kümelerin durumluk dert ölçeği puanı açısından manalı fark bululmuştur(pp>
Daima Dert Ölçeği Puanlarında infertilite tedavisi görmüş hamilelerin fertillere bakılırsa daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Fertil hamilelerin infertilite tedavisi görmüş hamilelere nazaran yararlı Toplumsal Takviye kullanması Seviyeleri daha yüksektir.
Fertil hamilelerin inferttilite tedavisi görmüş hamilelere nazaran Öteki Meşguliyetleri Bastırma Seviyeleri daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır.
Plan yapma seviyeleri açısından da ;Fertil hamileler infertilite tedavisi nazarannlere oranla daha yetenekli idiler.
Pozitiv bir daha yorumlama ve gelişme alt ölçeği puanları açısından fertil hamileler lehine manalı bir fark olarak gelişme seviyelerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Fertil hamilelerin infertilite tedavisi görmüş hamilelere nazaran dini olarak başa çıkma seviyeleri ile latifeye vurma,duygusal toplumsal dayanak kullanması,kabullenme,zihinsel boş verme seviyeleri daha yüksek bulundu.
Bu kümeler içinde YAŞ faktörüne göre karşılaştırmamızda;sürekli telaş,aktif başa çıkma,geri durma,plan yapma,pozitif bir daha yorumlama ve gelişme,dini olarak başa çıkma,şakaya vurma,duygusal toplumsal takviye kullanması,kabullenme,zihinsel boş verme,soruna odaklanma,madde kullanumu,inkar,boş verme ölçeklerinden aldıkları puan açısından ortalarında istatisitki olarak bir fark olup olmadığını belirlemek hedefiyle KRUSKAL Wallis H-Testi yapılmış,gebelerin yaşları açısından bir fark olmadığı saptanmıştır.
Toplumsal Dayanak kullanması açısından ise 26-35 yaş içindeki hamileler ,25 yaş üzerindeki öteki hamilelere oranla daha fazlaca puan alarak manalı bir yetenek ortaya koydular.Bu gruptakilerin başka meşguliyetleri bastırma seviyelerinin de daha yüksek olduğu görülmektedir.
İnfertilite tedavisi bakılırsan ve görmeyen hamilelerde gebelik sayısı bakımından yapılan karşılaştırma ve Kruskal Wallis H-Testi neticelerinda manalı bir farklılığın olmadığı görülmektedir.
İnfertilite tedavisi gorenlerde daima tasa seviyesi arttıkça toplumsal takviye kullanması, faal başa çıkma,geri durma,plan yapma ,diğer meşguliyetleri bastırma ,pozitif bir daha yorumlama ve kabullenme seviyelerinin düştüğünü görmekteyiz.
Buna karşılık daima telaş seviyesi arttıkça infertilite tedavisi bakılırsan hamilelerde inkar,zihinsel boş verme,soruna odaklanma ve hisleri açığa vurma,davranışsal olarak boş verme ve unsur kullanması seviyelerinin artmakta olduğu görülmüştür.
Bizim bulgu ve sonuçlarımızın haricinde yapılan araştırma ve yayınlarda; Hjelmstedt ve arkadaşları(2003)(4) infertilite tedavisi daha sonrası hamile kalan bayanların tasa seviyelerinin spontan hamile kalanlara kıyasla daha yüksek olduğuna dikkat çekmişlerdir.Monti ve arkadaşları(2008)(5) İtalyadaki araştırmalarında 30-32 gestasyonal haftadaki tedaviyle hamile kalmış infertil bayanlarda korku seviyesinin emsal biçimde arttığını yayınlamışlardır.Benzer biçimde Ataman ve Arslan(2010)(6) psikososyal tesirleri istikametli hamilelerin durumlarını karşılaştırmış,İranlı Hashemieh ve arkadaşları 100 infertilite sonu hamile kalan bayanları Beck Anksiyete Ölçeği ile yaptığı değerlendirmede %34 oranında manalı dert seviye artışı tespit ederek bizim araştırmamızı dayanaklar sonuçlar bildirmektedirler.
SON KELAM VE SONUÇ
Bizim ve gibisi araştırma sonuçları bize gösteriyor ki; infertilite tedavisi görüp te hamile kalan anne adayları prenatal periyotta gerilimle başa çıkmakta daha fazla zorlanmaktadırlar. Dert ve depresyon seviyeleri daha fazla olmaktadır. Doğurganlığın tarihi ve şimdiki vakit içinderda toplumsal statü bakımından ne kadar değerli olduğunu görmek çok kolay. hanımın birinci çağlardaki yeri ve anaerkil Toplumun şekillenmesinde emeğin birinci yaratıcı gücü olduğunu biliyoruz.Doğurdukça işçi artacak, bayanın yeri de yücelecektir.Bu gün bile eğitim,sosyal garanti ve çalışma şartlarının daha az geliştiği toplumlarda doğurgan hanımın yeri fazlaca özeldir.Bu bakış açısı çağdaş toplumlarda da bir biçimde geçerliliğini sürdürmektedir.
İnfertilite ve IVF (in vitro fertilization) merkezleri ile Doğum kliniklerinde klinik psikolog ve danışman psikologlara her geçen gün daha epey ihtiyaç olduğuna inanmaktayız.Jinekolog /obstetrisyen ve psikologların işbirliği önemsenmesi gereken bir antite olarak önümüzde durmaktadır.