Hudutlarımız Nereye Kadar?

Çocuklar yaşadıkları dünyanın kurallarını anlamaya muhtaçlık duyarlar. Onlardan ne beklendiğini, ne kadar ileri gidebileceklerini ve ileri gittikleri vakit neler olacağını, yani kendi hudutlarını bilmek isterler. Zira sonları belirlenmiş bir dünyada kendilerini inançta hissederler. Çocuk, kendisi için neyin gerekli, neyin daha yararlı ve kıymetli olduğunu başlangıçta bilemez. Çocukların kişilik gelişimlerinin birinci devirlerini tamamlayana kadar çeşitli düzenlemelerle hayatlarını inançlı hale getiren ebeveynlere muhtaçlıkları vardır. Anne-babalar birtakım kurallar ve sonlar koyarak çocuğu korumak ve kendisine ziyan vermeden yeterli alışkanlıklar geliştirerek toplumsal ahenk için gerekli maharetleri kazandırmak durumundadırlar. Çocuğun hayatla ilgili birfazlaca şeyi öğrenmesi ve kendi kendine yetecek hale gelmesi hem anne-babanın yanlışsız yönlendirmesini tıpkı vakitte çocuğa fırsat vermesini gerektirir. Pekala niye çocuklar sonlara gereksinim duyar? Çocuklar hudutlar yardımıyla karşılıklı hürmet duymayı öğrenir. Özel alanını belirler ve diğerlerinin özel alanını ihlal etmemeyi öğrenir. Hudutlar, öteki beşerlerle olan münasebetleri belirlemede rehber niteliği taşır. Çocuğa inanç duygusu verir.Sınırlar çocuğa seçim hakkını tanır.Sınırlar yardımıyla çocuk var olanı somut olarak algılar.

Hangi yaşta olursa olsun,bir çocuk her vakit taraf bulacağı bir unsur ister.Çocuk ne olursa olsun kendini sıkıştırılmış hissetmek istemez.Çocuk şayet daima olarak engellenirse soru sorması,araştırması ve merakı körleşecektir. Çocuklara karşı sonların ve kuralların nasıl ve ne biçimde olması gerektiği ebeveynler tarafınca belirlenir ( hudut kavramı); fakat, çocuğun kendi mizacı ile getirdiği özellikleri bu durumu tesirler. Hudutların belirlenmesinde, çocuğun gereksinimine yönelik ihtiyaçları,istekleri önemsenmelidir.

Sınırları Belirlerken… Sonlar onaylanan davranışları tanımlar. Hiç işaret levhaların fazlaca az olduğu bir yolda ilerlemeye çalıştınız mı? Sizi gerçek istikamette tutacak net levhalar olmaksızın, yanlış dönüşler yapıp sıkıntılar yaşama olasılığınız çok yüksektir. Kabul edilebilir davranışları öğrenmeye çalışan çocuklar için de durum bu biçimdedir. Hudutlar anlaşılır ve net olduğu sürece çocuklar için anlamak ve izlemek daha kolay olacaktır. Karmaşık bildiriler, çocuğunuzun kendisinden ne istendiğini anlayamamasına ve bu niçinle kuralı uygulayamamasına yol açar. Kuralları uygularken anne ve babanın kurala birlikte karar vermesi ve kuralı tıpkı biçimde uygulamaları kıymetlidir. Tutarlılık konusunda bir öbür değerli konu kuralın her vakit geçerli olmasıdır. Şayet bir kural kimi vakit uygulanıyor, kimi vakit esnetilebiliyorsa bu çocuk için baş karıştırıcı bir bildiriye dönüşür.

Çocuğunuz Koyduğunuz Kurallara Uymuyorsa… Çocuğunuz birlikte belirlediğiniz bir kurala uymuyorsa, evvela sakin bir ses tonu ile ilgili kuralı yinelayın. Bunu yaparken, çocuğunuzla tıpkı düzeyde olmayı ve göz kontağı kurmayı ihmal etmeyin. Kuralı yenidenlarken, “ Rica etsem, yalvarırım” üzere sözcükler yerine, kararlı lakin sert olmayan bir ses tonu ile, “…….yapmanı bekliyorum” demeyi deneyin.

Gerek dikkat müddetlerinin azlığı gerekse zihinsel marifetlerinin soyut kavramları anlamak için kâfi olmayışı niçiniyle çocuklar anne babalarının yaptığı açıklamaları dinlemekte, akılda tutmakta ve anlamakta zorlanabilirler. Bu niçinle fazla açıklama yapmak yerine çocuğa neyin uygun olup, neyin uygun olmadığı kısa ve sıradan bir biçimde anlatılmalıdır. Çocuğunuzla sorun çıkmadan evvel kurduğunuz bağlantı, koyduğunuz kurallara uyulması konusunda da tesirli olacaktır. Lakin çocuğunuzla düzgün bir irtibat kurduğunuzda çocuğunuz sizi dinlemeye ve istediğinizi yapmaya istekli olacaktır. Aksi biçimde “söz dinlememek” anne babaya duyulan öfkenin bir sözü olarak ve anne-babaya reaksiyon biçiminde ortaya çıkan bir sonuç olabilmektedir. Kurallara uymamak kimi vakit anne babaya karşı hal, kimi vakit ilgi muhtaçlığı, kimi vakit ise uygun olmayan ebeveyn tutumlarından kaynaklanabilir. Bu niçinle, sorunun temel tahlili, çocuk kurala uymadığı anda değil, genel hayatında yapılacak düzenlemelerdedir.