İmtihan Tasası

İmtihan Derdi Nedir?

Hepimiz bir okula girmek için, bir dersten geçmek için yahut bir işe girmek için bir fazlaca imtihana tabi tutuluyoruz. Bu imtihanlar genel itibariyle hayatımızda büyük bir role sahip olduğundan dolayı bireyleri başa çıkmakta zorlandıkları telaşlı olma haline itebiliyor. İmtihan derdi; öğrenilen ayrıntıların imtihan esnasında hatırlanmasına ve tesirli bir biçimde kullanılmasına pürüz olup başarıyı düşüren bir tıp telaş durumudur. Bu anksiyete hali her vakit ziyan vermemektedir. Bir ölçü anksiyete duymak bireyin performansınsa itici bir güce sahip olup olumlu istikamette etkileyebilmektedir. Lakin duyulan anksiyete bildiklerini yapamaması üzere bir duruma niçiniyet veriyorsa bu biçimde uzmandan takviye almak fayda sağlayabilmektedir. Pekala imtihan tasası yaşayıp yaşamadığımızı nereden anlayabiliriz? Öncelikle muvaffakiyet ortalamasında bir düşüş gözlemlenmesi, imtihan hakkında konuşmaktan çekinmesi, ders çalışmayı ertelemesi, imtihanlara hazırlık yapmak istememesi üzere durumlar dikkat çekmektedir. Bunların yanı sıra imtihandan bir gece evvel uyuyamaması, imtihanda ve öncesinde midesinde rahatsızlık, terleme ve baş ağrısı da imtihan korkusu yapayan bireylerde pek ağır biçimde gözlemlenmektedir.

İmtihan Derdinin niçinleri Nelerdir?

İmtihan sürecinde telaşa niye olan bir epeyce faktör olduğu bilinmektedir. Bunlara örnek olarak; bireylerin imtihana yüklediği büyük mana, imtihanla ilgili zihninde oluşturduğu imaj, imtihan durumuna ve daha sonrasına yönelik olumsuz fikirler, aile ve etraf beklentisi, mükemmeliyetçi kişilik yapısı, başarısızlık korkusu, imtihanı hayatındaki muvaffakiyetin tek kriteri olarak görmesi, imtihanla ilgili daha evvel yaşadığı negatif tecrübeler, ailesinin ya da kendisinin akranlarıyla kıyaslamada bulunması, yanlış ders çalışma alışkanlıkları, fizyolojik gereksinimlerinin karşılanmaması, eksik bilgi ve tecrübe, imtihan kararına ait yüksek beklentiler vb. niçinlerin yanında bireylerdeki dikkat eksikliği, özgül öğrenme bozukluğu, depresyon, toplumsal fobi üzere niçinlerden dolayı da imtihan derdi oluşabilmektedir. Bunların yanı sıra imtihan derdine niye olan kimi niyet kalıpları derdin oluşmasına ve artmasına tesir etmektedir. Fikir yapılarının bireylerin ruhsal durumlarında çok tesirli olduğu bilinmektedir. İmtihan derdinin ortaya çıkmasına niye olabilecek birtakım otomatik kanılara örnek olarak; “Sınav bahislerini anlamıyorum, aptal biriyim. İmtihana hazırlık için az vaktim kaldı, yetişemeyeceğim. Bu bahisler ne işe yarayacak. aslına bakarsanız imtihanım makûs geçecek. Kendimi imtihan için hiç hazır hissetmiyorum vb.” kalıplar verilebilir.

İmtihan korkusunun yaşanmasında kıymetli bir etken ailelerin beklentisi ve baskısıdır. bu vakitte en az çocuklar kadar telaşlı olan anne babalar fark etmeden de olsa kendilerinde oluşan tasayı çocuklarına yansıttığı gözlemlenmektedir. Bu durum çocukta oluşan tasayı daha da arttırmaktadır. Bu durumda aileler ne yapabilirler? Öncelikle ailelerin çocuğun ilgi ve yeteneklerine hürmet duymalı, toplumsal becelerileri desteklenip geçmiş muvaffakiyetleri hatırlatılmalı, imtihan muvaffakiyetinin âlâ insan – yeterli evlat olma kriteri olmadığın hissettirmeli, akranlarıyla kıyaslama yapılmamalı, sonuçtan bağımsız olarak gayreti takdir edilmeli, beklentiler gerçekçi seviyede tutulmalı, çocuğa itimat aşılamalı, süreci önemsemeli lakin imtihanın kişiliğini değerlendirmede bir kriter olmadığını ve kazanmak kadar kaybetmenin de ömrün bir kesimi olduğunu anlatmalıdır.

İmtihan Tasasının Belirtileri Nelerdir?

İmtihan tasası yaşayan bireylerde bilişsel, duygusal ve fizikî olarak çeşitli belirtiler görülmektedir. Bilişsel belirtilere örnek olarak; daima kendisini eleştirmesi, başarısız görmesi, imtihanda ya da öncesinde makus bir şey olacağı niyeti, öz inanç eksikliği, kendisini yetersiz ve pahasın görmesi, dikkat odaklanmada eksiklik, kavramları hatırlamada kuvvetlik çekmesi, unutkanlık, kanılarını organize etmede kuvvetlik çekmesi, imtihandan uzaklaştıracak mazeretler üretme vb. verilebilir. Duygusal belirtilere örnek olarak; huzursuzluk, tasa, tedirginlik, panik hali, sonlu ve öfkeli olma, depresif ruh hali, daima ağlama isteği, karamsarlık, mutsuzluk, denetimsiz heyecan vb. verilebilir. Son olarak fizikî belirtilere örnek olarak ise; yorgunluk ve halsizlik, mide bulanması, karın ağrısı, baş ağrısı, kalp çarpıntısı, titreme, terleme, uyku nizamında bozulma, yeme tertibinde bozulma, ağız kuruluğu, istifra etme, nefes darlığı vb. verilebilir.

İmtihan Derdini Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?

İmtihan tasasını önlemek yahut en aza indirmek için ne yapabiliriz? Bu mevzuda yardımcı olacak birtakım stratejiler;


  • Olumsuz fikir kalıplarından uzaklaşın ve alternatif niyetler oluşturun. Unutulmamalıdır ki fikirler hisleri, hisler ise davranışları ortaya çıkartmaktadır. “Yeterince âlâ değilim, bunu yapamam.” vb. niyetlerden uzaklaşarak “Bunu yapabilirim, bahisleri biliyorum ve epeyce çalıştım” vb. niyet kalıplarının içselleştirilmesi çok tesirli olaraktır.


  • Tasalarınızı, derdinizi ve fizikî reaksiyonlarınızı kabul edin ve şimdiki ana odaklanmaya çalışın. Eksiklerinizi keşfedin ve verimli bir biçimde çalışmayı öğrenin.


  • Mükemmeliyetçi bakış açınızı değiştirin. Eksiksiz olmayı beklemek yerine elinizden gelenin en düzgününü yapmaya odaklanmak imtihan telaşınızı azaltmakta yardımcı olacaktır.


  • İmtihanı şahsileştirmeyin. İmtihan başarısız sonuçlandığında bu durum sizin kişiliğinizle alakalı değildir. Bu durum imtihana gereğince hazır girmediğinizle ya da bu üzere durumlarla ilgilidir.


  • kuvvetli ve eksik yanlarını keşfedip kuvvetli yanlarını destekleyip eksik olan yanını kuvvetlendirmek özgüvenini arttırmada yardımcı olacaktır.


  • İmtihana hazır olduğunuzdan emin olun. İmtihana çalışmak için gereğince vakit ayırmak özgüveninizi arttırmada ve kendinizi imtihana harız hissetmede tesirli olacaktır.


  • Kâfi uyku. Nizamlı uyku saatine sahip olmak, bilhassa gece uykusunun verimli olması dikkat ve hafıza konusunda yeterli bir destekleyicidir.


  • Spor, nefes antrenmanı ve gevşeme idmanlarıyla dert seviyenizi düşürebilirsiniz.
Ruhsal Takviye Gerekli midir?

İmtihan niçiniyle ortaya çıkan telaş birlikteinde bir fazlaca olumsuz durumu da getirebilmektedir. Bu durumlarla baş etmek her vakit kolay olmayabilir. Ruhsal durum sebebiyle bireyin fonksiyonelliği bozulduysa, depresyon, uyku bozukluğu vs. ortaya çıktıysa ve tasayı ortadan kaldırmak için yanlış ve kendine ziyan verici yollara başvurduysa ruhsal dayanak almaları gerekmektedir.