İnternet Bağımlılığı

İnternet, birinci defa 1960 yılında ömrümüze girmesi ile bir arada 1980 senelerına kadar süratle gelişen bir olgu olmuştur. 1991 yılında worldwide web (www)’in icadı ve bilhassa 1995 yılından itibaren artan kullanıcı sayısına bağlı olarak, dünyada en yaygın bağlantı ortamı haline gelmiştir. şahsi olarak bende günümün büyük bir kısmını internette geçirmekteyim. Bilgisayar, telefon en yaygın kullandığım teknoloji aletleri içinde. Akıllı telefon bilgisayara göre daha ulaşılabilir olduğu için, ödevler ya da uzaktan eğitim dersleri dışında bilgisayarı daha az kullanmaktayım. Bu yazıda, internet kullanması ve bu kullanmasın bir bağımlılığa yol açıp açamayacağı konusunda kimi argümanlarla bu mevzuyu destekleyip, bahsedeceğim.Kendim şahsi olarak günlük hayatta en hayli kullandığım teknoloji aleti akıllı telefondur. Akıllı telefonu, internette bilgi araştırmak, alışveriş, toplumsal medyada dolaşmak, toplumsal etrafımla bağlantıda olmak ve oyun oynamak emeliyle kullanmaktayım. Bu kullanım günlük yaklaşık olarak 7-8 saatlere varabilmekte. Burada temel sorumuz; bu kullanım ya da genel olarak internetin gündelik hayatımızı saatlerce meşgul etmesi bir bağımlılık mıdır? Bana bakılırsa bu sorunun yanıtı evet.

Günümüzde internet kullanması farklı maksatlarla kullanılmaktadır. Örneğin toplumsallaşma, bilgi akışı, bağlantı, ticaret üzere. İnternetin sağladığı biroldukca avantaj ve bunun yanı sıra oluşturduğu bir epey da dezavantajı bulunmaktadır. Bilgiye kolay erişilmesi, kaynak fazlalığı, toplumsal medya yoluyla irtibat ve toplumsallaşma, internetin sağladığı avantajlar olarak örnek verilebilir. Başka taraftan, internetin gün içerisinde yaygın kullanması kararı ortaya çıkan bedensel sıkıntılar, yaygın kullanım ile gelen bağımlılık, ruhsal gelişim ve toplumsal gelişim açısından oluşturduğu çeşitli dezavantajlar bulunmaktadır. Kişinin çevrimiçi toplumsal medya, etkin oyun kullanması gün içerisinde interneti kullandığı vakit oluşan aksiliklere karşın, günlük hayatta yapması gereken işlerin aksaması, bireyde oluşan agresyon ve öfke bağımlılığa işaret etmektedir. Toplumsal medyada dayatılan ‘’güzellik algısı’’, ‘’beğen’’ tuşu üzere durumlar bilhassa genç adölesanslar için ergenlik sürecinde yıpratıcı olmaktadır. Öbür yandan, alışverişin bu kadar kolay olması insanları tüketme alışkanlıklarını da değiştirmektedir. Bir şey araştırırken dahi web sayfasının kenarlarında çıkan reklam içerikleri kişiyi odaklanmaya zorlamaktadır. İnternet, bir yandan insanların gelişmenine dayanak olurken, öteki taraftan da denetimsiz kullanması ile bağımlılığa niye olabilmektedir. Çok internet kullanması gün geçtikçe artış gösteriyorsa, bu isteğin önüne geçilemiyorsa, mahrum kalındığında bireye problem, huzursuzluk veriyosa, günlük fonksiyonlar, toplumsal hayat, okul ve aile hayatını etkiliyorsa internet bağımlılığından bahsedilebilmektedir. Bağımlılıkta haftada 40-80 saate varan internet kullanması kelam konusu olmaktadır. Birinci kere Ivan Goldberg (1996) “internet bağımlılığı” terimini tanımlamış ve tartışmaya açmıştır ve DSM-IV’teki husus bağımlılığı teşhis ölçütleri doğrultusunda internet bağımlılığı için göstergeler geliştirmiştir. Öbür yandan 1996’ da Young, DSM-IV’ün patolojik kumar oynama teşhis ölçütlerini temel alarak internet bağımlılığını tanımlamıştır. Bu demek oluyor ki günümüzde internet bağımlılığından kelam edebiliriz.

İnternet bağımlılığının en kuvvetli yordayıcılarından biri ise kişinin inançsız bağlanma durumudur. Araştırmalara göre, bebeğin birincil bakımveren şahıstan yalnızlık, öfke, toplumsal yetersizlik üzere konulardan inançsız bağlanma yaşayan şahısların bu toplumsal yalnızlık gereksinimlerini gidermek için toplumsal medya ve temas yolu ile bu eksikliği giderdikleri görülmektedir. Araştırmalarda internet bağımlılığı ile inançlı bağlanma içinde negatif, inançlı olmayan bağlanma (kayıtsız, dehşetli ve saplantılı) ile müspet bağlantılar olduğu saptanmıştır. Kişilerarası bağlantı ve etkileşimlerde kendini rahat ve inançta hissetmeyen bireyler bağlantı kurmak hedefiyle çevrimiçi ortamları kullanma eğilimindedir. Gerçek toplumsal ortamlarda düşük öz-yeterlik algısına sahip ve dehşet, utangaçlık ve tasa üzere belirtiler gösteren bireylerin çevrimiçi ortamları ve interneti daha sık kullandığını belirtmektedir. Hakikaten çevrimiçi ortamlar utangaçlık, kaygı ve korku üzere gerçek toplumsal ortamların yarattığı tehditlerin en aza indiği ortamlardır. Kişi kendini gizleyebilir, toplumsal ortamda olduğu üzere yüzyüze görüşme olmayabilir. Bu niçinle kişilerarası münasebetlerde bu biçimdesi sorunlara sahip bireyler internet ortamlarını çoğunlukla kullanmaktadır.

Öbür taraftan, ergenlerin internet kullanması başka bireylerden pek farklı değildir. Ergenlik periyot prestiji ile çalkantılı bir müddetçtir. Depresif belirtiler ile başa çıkmak ve ruhsal gerginliği azaltmak emeliyle kullanmaktadırlar. Buna ek olarak, Yen ve arkadaşları (2008) ergenlerin duygusal sorunlarla başa çıkmada interneti bir araç olarak kullandığını vurgulamaktadır. Young’ın internet bağımlılığı için oluşturduğu sekiz unsurluk teşhis ölçütlerinen ikisi negatif hislerin internet kullanmasına etkisili ile ilgilidir. Bunlar; “İnterneti sorunlardan kaçmak yahut olumsuz hislerden (mesela çaresizlik, suçluluk, çökkünlük, kaygı) uzaklaşmak için kullanmak” ve “internet kullanmasının azaltılması ya da büsbütün kesilmesi durumunda huzursuzluk, çökkünlük yahut kızgınlık hissedilmesi”. Young’a nazaran olumsuz hisler ve gündelik hayat gerilimi şahısların çevrimiçi ortamlara ve toplumsal medyaya yönelmesine niye olmaktadır. Burada social connection’dan ve fear of missing out’tan bahsedebiliriz. Bireyler bu ortamlara yöneldikçe gerçek toplumsal ortamlarından kopmakta ve varolan olumsuz hislerini bastırmaktadır. Bilhassa ergenler fear of missing out konusunda risk altındadır. Diğerleri ile olan irtibat eksikliği ve ilişkiden koptuğu telaşı, olumsuz ömür ve ruh hali meydana getirmektedir. Bu bağlamda bağımlılık düzebir daha ulaşan internet kullanması mahrumluk belirtilerini de birlikteinde getirmektedir. İnternet bağımlısı birey internetten uzak kaldığında huzursuzluk, kızgınlık üzere hisler hissedebilmektedir. Bu sebeple, Young’ın (1998) “interneti sorunlardan kaçmak yahut olumsuz hislerden (mesela çaresizlik, suçluluk, çökkünlük, kaygı) uzaklaşmak için kullanmak” teşhis kriteri internetin fonksiyonel olmayan bir başa çıkma stratejisi olarak kullanıldığını da göstermektedir.


Sonuca gelirsek, günümüzdeki yaygın ve fonksiyonelliğini vakit zaman yitiren internet kullanmasının bir bağımlılığına dönüştüğünü söyleyebilirim. İnternet biroldukça bahis için ömrümüzü kolaylaştırıyor ve hızlandırıyor. Lakin bunun yanında şuurlu kullanılmadığı vakit farklı olumsuz boyutlara yol açmakta. Bu durum kişilerarası olarak değişiklik göstermektedir. bahsetmiş olduğum, inançsız bağlanma sorunu yaşayan şahısların ve ergenlerin internet bağımlılığına yatkınlığı daha fazla olmakta. Bunun dışında, başka şahıslarda de durum pek farklı değildir. şahsi niyetim olarak, bende gün içerisinde ortalama 7-8 saat ekran müddeti geçiren biriyim. kimi vakit, elektronik aletlerden yahut internetten uzaklaşmak güzel gelse de ömrümüzün büyük çoğunluğunu kaplamakta. Bu sebeple uzak kaldığımda eksik birşeyler olduğunu hissediyorum. Bunun yanı sıra depresif ve toplumsal telaşı olan şahıslar toplumsal hayatta etkin olmaktansa çevrimiçi ortamları korku seviyelerini azalttığı için daha hayli tercih etmekte. İnternetten uzaklaşıldığında şahısta hissedilen korku, huzursuzluk, öfke sorunlarını mahrumluk semptomları olarak bakılırsabiliriz. Bu semptomlar bağımlılıkta kıymetli bir noktayı oluşturmakta. Bu sebeple internet kullanmasının yaygınlaşması ve bireylerde oluşan mahrumluk hisleri internet bağımlılığının var olduğunu bize göstermektedir.