İnternet ve Biz

Yirmi birinci yüzyılın en düzgün ve en berbat yeniliklerinden birisi internete kolay ulaşımdır bana soracak olursanız. şüphesiz bilgiye kolay ulaşmak üzere getirileri var, bunun ne kadarının getiri oluğu da başka bir tartışma konusudur lakin şunu hepimiz gözlemleyebiliyoruz ki yeni kuşak bu aracı bilgiden çok bir oyun ve boşa vakit geçirme aracı olarak kullanıyor. Bu durum yalnız ülkemizde bu biçimde değil, Avrupada bu iş çığrından o kadar çıktı ki, çeşitli oyunlar ve internet bağımlılığı için rehabilitasyon merkezleri oluşturuluyor. Korkarım önümüzdeki senelerda İnternet Bağımlılığı da tıpkı hayli alışveriş – gereksiz tüketim üzere psikoloji litaratüründe bir sorun olarak yerini alacak…Bu durumun olumsuz sonuçları ile ilgili bir kaç kısa açıklama yaptıktan daha sonra bu durumun hangi sebeplerden ortaya çıktığını paylaşmak istiyorum sizlerle.

Özellikle bugünkü ergenlerde en önemli bağımlılık ONLİNE oyunlarda gözlemleniyor. Pekala nedir bu oyunlar? Sanal alemde sizi temsil eden bir karakteri yönlendiriyor ve onu daha güçlü / daha kuvvetli / daha tanınan yapma eforu veriyorsunuz. İşte sorunda tam bu noktada başlıyor. Neredeyse hepimiz biliriz, bir endişe sineması yada tansiyon sineması izlerken birdenbire çıkan bir figüre veyahut başrollerden birinin başına gelen olaylara yüksek reaksiyonlar veririz. Bunun niçini ekranda gördüğümüz karakterlerle özdeşim kurmamız, kendimizi istemsizce onların yerine koymamızdır. Online oyunlarda da birebir durum daha güçlü bir biçimde tezahür etmektedir maalesef. Bu oyunlara saatlerini gömen gençler sanal alemdeki o karakterlere derin bir özdeşim kuruyorlar ve oyun bir cümbüş aracı olmaktan çıkıp emel haline geliyor. O kadar ki okul derslerinin önüne geçip tüm hayatlarını etkileyebiliyor. Konuk olduğum bir öğrenci konutunda toplum ortasında kabul goren kısımlardan birini okuyan genç kardeşimin yaklaşık 40 saat aralıksız bu oyunları oynadığını şaşkınlıkla seyrettim. Durumun tek dez avantajı okul derslerindeki düşüş de değil elbet. Sanal alemde önümüze hazır olarak servis edilen bu yapay dünya; gençlerimizin hayal gücünü, ötürüsıyla gelecek kuşağın üretkenliğini de çalıp gdolayıyor. Sanal alemin ipleri eline almadığı devirlerde oynan oyunlarda; sınırsız bir hayal gücü ve üretkenlik varken bu neslin oyun anlayışında zihinsel temebellik ve artık otomatikleşmiş oyun ritüellerini yerine getirmek var. Eski oyun anlayışımızda; oyun kümesi yani küçük bir akran toplumu kıymetli bir yer alıyordu, bu akran toplumunun tabir yerinde ise ahlak bekçiliği yahut polisliğini ebeveynler üstleniyordu. bu biçimdece çocuklar; ortasında argo ve şiddete fazla başvurulmayan (ki vurulursa veliler müdahil oluyor ve “kardeş kardeş oynayın” diyerek ortamı yatıştırıyordu) meydana gelen küçük toplum ortasında rol paylaşımı alınan ve bu şeklilde gelecek hayata da hazırlık yapılan oyunlar oynanıyordu. İçe kapanık çocuklar dahi oyun kümesi ortasında kendisini açma ve keşfetme fırsatı buluyordu. Lakin şimdiki oyun sisteminde durum farklı. bir daha bir küme içerisinde hareket ediliyor ama bu küme online yani sanal, ötürüsıyla burada her türlü argo kullanılıyor, esasen oyunların birçokta şiddet üzerine bina edilmiş vaziyette. Burada kullanılan sınırsız argo ve aşağılama; oyun içi karakteri üstün olanların sokakta zorbalık ve toplum normlarına yakışmayacak tutumlar takınmalarına, Oyun içi karakteri zayıf olanların ise sanal karakterlerine kurdukları özdeşimden dolayı daha içe kapanık ve depresif olmalarına, kardeş ve ebeveynlerine agresif davranmalarına, oyuna daha fazla vakit ayırmalarına ve de kendileri de üstün konuma geldiklerinde agresifleşmelerine niçiniyet verebiliyor. bir daha bu online kümelerden dolayı gençlerin gerektiği üzere toplumsallaşamadığını ve bir daha tıpkı sebepten ötürü toplumsal rol kapmakta problem yaşadıklarını söyleyebiliriz. öncedence oyunlarımızda edinilen roller, ebeveynlerimizi gözlemleyerek kazandığımız bilginin sonucu idi. Bu ayrıntıları oyunlar ile işleyerek toplumsal rolümüz benimserdik. Örneğin bir doktorculuk oyununda kız çocuğu annelik yapmayı bebek bakmayı ve yemek yapmayı oyuna dökerken oyun partneri olan kız yada erkek hayalini süsleyen mesleği oyununda yaşardı. Bugün üniversite imtihanından yüksek notlar alıp hangi kısmı yazacağını bilmeyen gençlerin sorumluluğu da “ben senin yaşındayken …..” sözü ile başlayan cümlelere muatap olup elinden bir iş gelmediği azarlanan / ihtar edilen gençlerin sorumluluğu da onlara ekran karşısında rol model olan / örnek olan ebeveynlerine aittir…

Peki bu bağımlılıklar neden meydana geliyor? İnsan oğlu dünyaya geldiği andan itibaren bir ölümlülük iç güdüsüyle hareket eder. Tabir yerinde ise uğraşı mevti yenmek yada öldükten daha sonra dünyaya bir eser bırakmaktır ki islamda buna sadaka-i cariye deriz, evlatta bu sınıf içerisindedir. Oyun bağımlılığı konusu varoluşçu perspektiften bakınca vefatı alt etme eforunun sonucudur. Zira o sanal alemde insan sanal bir tatmin yaşar, ölür ve öldükten daha sonra tıpkı dünyaya kolaylıkla geri gelebilir. öbür taraftan vefatı yenmenin bir başka adımı da öldürmek yani ona hükmetmektir ki bu da oyunlar içerisinde çokça var. bunlar insanın doğuştan gelen orku ve gereksinimlerine kolay ve sanal tatminler sağladığı için zihin bir süre daha sonra bunlara bağımlılık geliştirir, sorunlu anlarda zahmet veren sorunu çözmek yerine daha sıradan bir tatmin yolu olan oyuna yönelmesini söyler beşere. varoluşçu perspektiften oyun bahsini 2012 yılında bir buçuk saatlik bir görüntü ile anlatmıştık, üstte nahsettiğimiz kısım çok yüzeysel ve fikir vermesi için bahsedilmiş bir kısım.

Bağımlılıklarda bir ikinci tetikleyici de sanal alemin kolaylığı. Dünyada yaygın olan terapi ekollerinden REDT de bahsedilen bozukluk kaynklarından birisi ise çok kolaycılıktır. Bu sanal alemde hayatı kazanmanın kolaylığı, kolaylıkla para ün ve güç kazanabiliyor olamk, zihnin daha sıkı bir özdeşim kurup oyunu gaye haline getirmesine sebep oluyor.

Yapmamız gereken şey ise aslında sıradan, bilhassa birinci ve orta okul çağı çocuklarımıza teknolojiyi sınırsız sunmamalı, onlarla oyunlar oynamalı, ortak kitap okuma saatleri üzere aile aktiflikleri oluşturmalıyız. Rastgele bir spor ile ilgilenmelerini sağlamalı ve onlara çeşitli sorumluluklar vererek gerçek hayatla küçük dozlarda olsa da yüzleşmelerini sağlamalıyız. onların yeteneklerini âlâ gözlemlemeli ve yeteneklerine nazaran yönlendirmeliyiz. Ve hepsinden kıymetlisi onlara şartsız sevgi ile yaklaşmalıyız! Şartsız sevgi; onları ders başarılarına yahut uslu durmalarına bakılırsa sevgi verip vermemetutumu yerine her halukarda onlardan sıcak bir kucaklamayı esirgememek fakat yaptıkları aksilikleri da sevgimizi aşikâr ederek uyarmak ve düzeltmesini istemekir.

Bildiğiniz üzere sorun yalnızca online oyunlarla sonlu değil maalesef, ofline oyunlar ve gün geçtikçe bir yenisi açılan sanal platformlar (sosyal medya) da başlı başına üzerinde konuşulması gereken ve tahminen de günlerce konuşmak ve yazmak gerekecek konulardır. bu biçimde geniş bir mevzuyu daha geniş bir vakitte konuşmak dileği ile…