hadicanim
Aktif Üye
James Webb Uzay Teleskobu, ikonik gözlemevinin kapsadığı tüm alanı inceleyerek Hubble Uzay Teleskobu'nun evrenin genişleme hızına ilişkin ölçümlerini yeniden doğruladı. Bu, Nobel Fizik Ödülü sahibi Adam Riess liderliğindeki bir araştırma grubu tarafından açıklandı. Olası ölçüm hatalarını eledikten sonra geriye kalan tek şeyin “evreni yanlış anladığımıza dair gerçek ve heyecan verici olasılık” olduğunu söylüyor. Sözde Hubble gerilimine atıfta bulunuyor. Bu, erken dönem evreni ile şimdiki evrende Hubble sabiti olarak adlandırılan sabitin belirlenen değeri arasındaki sürekli artan sapmaya verilen addır.
Reklamcılık
Tüm mesafe için Hubble ölçümleri onaylandı
İki uzay teleskobunun çözünürlüklerinin karşılaştırılması, James Webb uzay teleskobunun (solda) çektiği görüntü olası bir karışıklığın önüne geçiyor.
(Resim: NASA, ESA, CSA, STScI, Adam G. Riess (JHU, STScI))
Hubble uzay teleskopu ile belirlenen değerlerin ilk onayı Eylül ayında zaten sunuldu. Ancak araştırma grubunun yazdığına göre, daha önce gözden kaçırılan hataların, mesafe arttıkça sonucu sistematik olarak çarpıtabileceği belirtildi. Bunu kontrol etmek için James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ile daha ileri gözlemler yapıldı. Bu amaçla, toplam sekiz süpernovaya ve Sefeid olarak adlandırılan yaklaşık 1000'e yakın beş uzak galaksi analiz edildi. Bunlar, parlaklıklarındaki düzenli değişimler mutlak parlaklıkla sıkı bir şekilde ilişkili olan, nabız gibi atan yıldızlardır ve bu da onları mesafe ölçümünde çok önemli bir araç haline getirir.
Riess, The Astrophysical Journal Letters'da yayınlanan çalışmanın, Hubble Uzay Teleskobu'nun kat edilen mesafenin tamamı için yaptığı ölçümleri doğruladığını yazıyor. Sonbaharda ileri sürülen alternatif açıklama büyük bir kesinlikle göz ardı edilebilir. Evrenin 130 milyon ışıkyılı uzaklığa kadar genişleme hızı test edilmiş ve doğrulanmıştır. Onu, kıyısına sağlam bir demir noktası kurulmuş bir nehir gibi hayal etmek gerekir. Diğer tarafta, ESA Planck uzay teleskobunun ölçümüyle benzer şekilde kararlı bir nokta tespit edildi, ancak ikisi aynı fikirde değil. Aradaki milyarlarca yıl içinde ne olduğunun daha fazla belirlenmesi gerekiyor.
Açıklamaya yönelik çeşitli girişimler
Hubble sabiti (H0) kozmolojide temel bir niceliktir. Değer, yalnızca evrenin genişlemesi nedeniyle bir nesnenin bizden bir megaparsek (3,26 milyon ışıkyılı) uzaklıkta hareket etme hızını gösterir (örneğin, Andromeda Galaksisi bizden yaklaşık 0,89 megaparsek uzaktadır). Sabit ilk kez ABD'li gökbilimci Edwin Hubble tarafından hesaplandı. Ölçümler son yıllarda giderek daha kesin hale gelmesine rağmen tekdüze bir değer sağlamamaktadır. İki ölçüm yöntemi, ilgili hata oranının oldukça dışında, farklı değerler verdi. Tamamen yeni bir ölçüm yöntemi bile gizemli tutarsızlığı çözemedi. Ancak başka bir araştırma ekibi tutarsızlığın çözüldüğüne inanıyor.
Yeni çalışma aynı zamanda evrenin neden kozmik mikrodalga arka plan ölçümlerinden elde edilen sonuca göre çok daha hızlı genişlediğine dair bir cevap da sunmuyor. Bunun yerine, yalnızca tutarsızlığı derinleştirir. Daha heyecan verici açıklamalar egzotik karanlık maddeye, egzotik karanlık enerjiye, yerçekimi anlayışımızın gözden geçirilmesine veya daha önce bilinmeyen bir alan veya parçacığa dayanıyor. Öte yandan, daha “sıradan” açıklama girişimleri olası sistematik ölçüm hatalarına işaret etti. Bu artık daha fazla kabul edilmek üzere reddedildi. Riess, “İlk ve mevcut evrenleri birbirine bağlayabilecek bir şeyi kaçırıp kaçırmadığımızı bulmamız gerekiyor” diyor.
(mho)
Haberin Sonu
Reklamcılık
Tüm mesafe için Hubble ölçümleri onaylandı
İki uzay teleskobunun çözünürlüklerinin karşılaştırılması, James Webb uzay teleskobunun (solda) çektiği görüntü olası bir karışıklığın önüne geçiyor.
(Resim: NASA, ESA, CSA, STScI, Adam G. Riess (JHU, STScI))
Hubble uzay teleskopu ile belirlenen değerlerin ilk onayı Eylül ayında zaten sunuldu. Ancak araştırma grubunun yazdığına göre, daha önce gözden kaçırılan hataların, mesafe arttıkça sonucu sistematik olarak çarpıtabileceği belirtildi. Bunu kontrol etmek için James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ile daha ileri gözlemler yapıldı. Bu amaçla, toplam sekiz süpernovaya ve Sefeid olarak adlandırılan yaklaşık 1000'e yakın beş uzak galaksi analiz edildi. Bunlar, parlaklıklarındaki düzenli değişimler mutlak parlaklıkla sıkı bir şekilde ilişkili olan, nabız gibi atan yıldızlardır ve bu da onları mesafe ölçümünde çok önemli bir araç haline getirir.
Riess, The Astrophysical Journal Letters'da yayınlanan çalışmanın, Hubble Uzay Teleskobu'nun kat edilen mesafenin tamamı için yaptığı ölçümleri doğruladığını yazıyor. Sonbaharda ileri sürülen alternatif açıklama büyük bir kesinlikle göz ardı edilebilir. Evrenin 130 milyon ışıkyılı uzaklığa kadar genişleme hızı test edilmiş ve doğrulanmıştır. Onu, kıyısına sağlam bir demir noktası kurulmuş bir nehir gibi hayal etmek gerekir. Diğer tarafta, ESA Planck uzay teleskobunun ölçümüyle benzer şekilde kararlı bir nokta tespit edildi, ancak ikisi aynı fikirde değil. Aradaki milyarlarca yıl içinde ne olduğunun daha fazla belirlenmesi gerekiyor.
Açıklamaya yönelik çeşitli girişimler
Hubble sabiti (H0) kozmolojide temel bir niceliktir. Değer, yalnızca evrenin genişlemesi nedeniyle bir nesnenin bizden bir megaparsek (3,26 milyon ışıkyılı) uzaklıkta hareket etme hızını gösterir (örneğin, Andromeda Galaksisi bizden yaklaşık 0,89 megaparsek uzaktadır). Sabit ilk kez ABD'li gökbilimci Edwin Hubble tarafından hesaplandı. Ölçümler son yıllarda giderek daha kesin hale gelmesine rağmen tekdüze bir değer sağlamamaktadır. İki ölçüm yöntemi, ilgili hata oranının oldukça dışında, farklı değerler verdi. Tamamen yeni bir ölçüm yöntemi bile gizemli tutarsızlığı çözemedi. Ancak başka bir araştırma ekibi tutarsızlığın çözüldüğüne inanıyor.
Yeni çalışma aynı zamanda evrenin neden kozmik mikrodalga arka plan ölçümlerinden elde edilen sonuca göre çok daha hızlı genişlediğine dair bir cevap da sunmuyor. Bunun yerine, yalnızca tutarsızlığı derinleştirir. Daha heyecan verici açıklamalar egzotik karanlık maddeye, egzotik karanlık enerjiye, yerçekimi anlayışımızın gözden geçirilmesine veya daha önce bilinmeyen bir alan veya parçacığa dayanıyor. Öte yandan, daha “sıradan” açıklama girişimleri olası sistematik ölçüm hatalarına işaret etti. Bu artık daha fazla kabul edilmek üzere reddedildi. Riess, “İlk ve mevcut evrenleri birbirine bağlayabilecek bir şeyi kaçırıp kaçırmadığımızı bulmamız gerekiyor” diyor.
(mho)
Haberin Sonu