Kaygı ve Dert

Anksiyeteyi anlayabilmek için kaygı ve korkunun düzeneğini anlamamız gerekir. Korkmak ve kaygılanmak bütün beşerler için fonksiyonel ve olağan süreçlerdir. Şayet kişi endişelerini ve dertlerini çok seviyede deneyim ediyorsa klinik bir müdahale gerekebilir.

Dehşet ve dert içindeki fark, vakit farkıdır. Biz insan olarak başımıza artık bir şey geleceğine şahit oluyorsak korkarız. Şayet başımıza ileride bir şey geleceğine inanıyorsak buna anksiyete (kaygı) diyoruz. Örneğin bir ormanda tek başımıza yürüyoruz. Karşımıza hayli kuvvetli bir yırtıcı çıktı örneğin bir ayı. Çoğumuzun güç kaynakları bir ayı ile çaba etmeye yetmeyeceği için korkarız. Bir insan ayıdan korktuğu için genelde kendini eleştirmez ve etrafı tarafınca eleştirilmez. Pekala bir sokak kedisinden korkuyorsa? Bu sorunun karşılığını fobiler makalesinde incelemeyi düşünüyorum, o yüzden biz anksiyete konusuna devam edelim. Kedi ile ayı içindeki endişe farkımız, bizim insan olarak güç kaynaklarımız ile ayı ve kedi ile karşılaştırıldığı vakit, ne kadar kâfi olduğumuz (kuvvetli olduğumuz) içindeki farktır. Ayıdan genelimiz korkarız, kediden genelimiz korkmayız. Artık tıpkı örneği gelecek vakit üzerinden inşa edelim. Bir ormanda yürüyoruz ve karşımıza ayı çıkacak diye endişeleniyoruz/kaygılanıyoruz. İşte, artık ve burada olan dehşet objesi korkmaya niye olurken, bu dehşet objesinin ileride karşımıza çıkması ya da ileride bir şeyler olacağına dair dehşetlere da anksiyete diyoruz. Gördüğünüz üzere endişe ile anksiyete içindeki fark, artık yahut ileride gerçekleşmesi içindeki farktır.

Pekala ne yapacağız? Nasıl anksiyeteden (aşırı kaygıdan) kurtulacağız?

Yanıt: Gücümüzü arttıracağız.

Karşılık aslında epey sıradan lakin bu sıradan yanıtı içselleştirmek uzun vakit alabilmektedir.

beraberinde bu ‘gücümüzü arttıracağız’ tabiri vakit zaman yanlış anlaşılmaktadır.

Üstte verdiğim ayı ve kedi örneği hepimizin mevzuyu rahat anlayabilmesi içindir, tabi ki rastgele bir hayvana ziyan verme niyeti taşımamaktadır. Artık hayvanlar üzerinden verdiğim örneği daha bağlantılar alanından bir örnekle değiştireyim.

‘Dışarıya çıktığım vakit başıma bir şey gelecek’

Üstteki inancı gereği konutundan çıkmayan bir insanı düşünelim. Onun için toplum ve dışarısı endişelidir. Ona ziyan gelecektir bir biçimde. Bu geleceğe dair yönlendirilmiş kaygı, anksiyetedir.

Pekala bu arkadaşımız nasıl anksiyetesini yenecek?

Nasıl daha kuvvetli olacak?

Bahis psikoloji olduğu vakit güçlenmeyi fizikî değil ruhsal manada kullanırız. Buradaki güç kişinin ego/benlik gücünün artmasıdır. Kişinin güçlenmesi için kendisi ile tanışması gerekmektedir; kendi niyetleri, kendi hisleri ve kendi mana dünyası ile tanışmak. Şayet kişi şu an deneyim ettiği niyet ve hislerin kökenini kavrarsa, artık içeriden gelen ve anlamlandıramadığı dehşet ve dertlerle uğraşmak zorunda kalmayacaktır.

Kişinin kendisi ile tanışması için iki kıymetli yol vardır;

1- Artık ne oluyor? (Zihnimden neler geçiyor)

2- Geçmişte ne olmuştu? (Çocukluk yaşantısı)

Artık olan zihnimizden geçen niyetlerdir. Terapi sürecinde zihnimizden geçen fikirleri bulur ve onlarla nasıl bir ilgi kuracağımıza bakarız.

Geçmiş olansa çocukluk yaşantımız sonucunda (genetik faktörlerle birlikte) oluşmuş kişilik yapımızdır.

Bu iki sürece odaklanarak (zihindeki fikirler ve çocukluk yaşantıları) şu an gerçekleşmekte olan endişe ve anksiyeteleri manalandırabiliriz. bu biçimdece danışmanlık hizmeti alan kişi kendi içerisindeki süreçleri görmüş, anlamlandırmış ve tahlile kavuşturmuş olur. Kişi kendisi ile tanışır ve benliği/egosu güçlenir. Nihayetinde kişi özgürleşir ve keyifli olur.

Anksiyete ile ilgili yapılan sınıflandırmalar;

1. Ayrılma Derdi

– Çocuğun anne-babası ile olan irtibat problemleri

– Yetişkinlerin bağlarında, bağlılık ve uzun bağlantı kurma kapasiteleri ile ilgili deneyim ettikleri telaşlar

2. Seçici Konuşmazlık (Mutizm)

– Çoklukla çocuklarda görülen, muhakkak durumlarda konuşmamaları

3. Toplumsal Tasa (Sosyal Fobi)

– Kişinin kamusal alanda/grup içerisinde, eleştirileceği, küçük düşürüleceği yahut yanlış bir şeyler yapacağı kaygısı

4. Panik Bozukluk

– Kişinin kalbi süratli attığı vakit (ya da süratli attığını düşünüyorsa), öleceğine/ciddi ziyan nazaranceğine dair telaşı

5. Agorafobi

– Kişinin, açık alanlarda (ev yahut kendisine bakılırsa inançlı yerlerin dışarısı) başına makus bir şeyler geleceğine dair kaygısı

6. Yaygın Anksiyete

– Kişinin belli bir durum yahut kişi fark etmeksizin, birçok duruma karşı genelleştirdiği kaygı

Umarım okuduğunuz yazı birtakım süreçlerinizi anlamlandırma konusunda yardımcı olmuştur. Şayet üstte bahsetmiş olduğum süreçleri deneyim ediyorsan, terapi ekolü fark etmeksizin sen de kendi danışmanlık seyahatine başlayabilirsin. Unutmayalım, her seyahat birinci adımla başlar.