‘Kendi lisanını kullanmayan üniversitelerin dünyaya kelam söyleme imkanı olmayacak’
Yükseköğretim Şurası (YÖK) Lideri Erol Özvar, akademik süreçlere uygun olmayan davranışlar gösteren üniversite mecmualarının tespit edilmesi durumunda yaptırımların olacağını bildirdi.
Özvar, YÖK’te düzenlenen “Üniversite Mecmuaları: Meseleler ve Tahlil Teklifleri Çalıştayı”nda yaptığı konuşmada, bilimsel bilginin üretimi, sürdürülmesi ve tüm dünya ile paylaşılması açısından bilimsel kitaplar ve müddetli yayınların fazlaca değerli fonksiyonlar gördüğünü belirtti.
Hakemli akademik mecmuaların bilimsel üretimde başat rol üstlendiğini söz eden Özvar, üniversite mecmualarının güzelleştirilmesi konusunda da alanında uzman şahıslarla istişare edilerek, data temelli siyasetlerin geliştirilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Özvar, akademik mecmuaların bilimsel araştırmaların sunumuna, incelenmesine ve tartışılmasına kalıcı ve şeffaf yer hazırladığını vurguladı. Bilimsel mecmua editörlüğü ve hakemliğinin özveri gerektiren sıkıntı bir misyon olduğunu anlatan Özvar, şu biçimde devam etti:
“Editör ve hakemlerin makale değerlendirmelerinde büyük bir sorumlulukla hareket etmeleri beklenmektedir. Bir makalenin yayınlanması için özgün olması değerli bir ölçüt sayılır. Makale kıymetlendirme basamağında, çalışmalarda kullanılan usul, tahlil ve yorumların geçerliliğinin denetim edilmesinden ve çalışmanın literatüre katkısından emin olunması beklenir. Bir makalenin hakem kıymetlendirme süreci, çalışmada yanılgı olup olmadığının, daha evvel yayınlanıp yayınlanmadığının ve rastgele bir düzeltme yahut düzgünleştirmeye gerek duyup duymadığının belirlenmesi açısından çok değerlidir.”
– Akademik yayıncılık
Özvar, yıllık 20 milyar doları aşan cirosuyla akademik yayıncılığın dünyada büyük ticari faaliyet alanı olduğunu aktardı.
Dünyadaki akademik yayıncılığın mevcut durumuna ait önemli tenkitler olduğunu, çeşitli kurum ve kuruluşların alternatif arayışları desteklediğini anlatan Özvar, tıpkı vakitte büyük bütçeli yayınevlerinin ticari emelli yürüttüğü platformlara sahip mecmuaların bilimsel makalelere hala baskın biçimde mesken sahipliği yaptığını lisana getirdi.
Rekabet etmesi güç görünse de üniversite mecmualarının global ölçekli yayınevlerine ilişkin mecmualara bakılırsa biroldukca avantajının olduğuna dikkati çeken Özvar, şunları kaydetti:
“Bu avantajların başında, TÜBİTAK’ın Dergipark üzere öncü ve kolaylaştırıcı projeleri yardımıyla üniversite mecmualarının tamamına yakınının açık erişim olması, ticari kar emeli gütmemesi ve genç akademisyen nüfusumuzla daha dinamik bir makale işletim süreci işletebilme potansiyeline sahip olması gelmektedir. Arşivleme, muhafaza, bilgi erişimi ve maliyet sıkıntıları sebebiyle basılı yayıncılığın yerini giderek dijital yayıncılık alırken, üniversite mecmualarının pek birçoklarının elektronik yayıncılığa geçmiş olması değerli bir durumdur.”
– “Kamusal sorumluluk ve bilimsel etik kıymetler göz arkası edilmemelidir”
YÖK Lideri Özvar, mecmuaların en çok dikkat etmesi gereken hususun da intihal olduğunu vurguladı.
Bilim topluluğunun bir üyesi ve meslektaşı olarak her bilim beşerinin bilimin saygınlığını koruma edecek davranış içerisinde olması gerektiğinin altını çizen Özvar, “Bilimsel bir çalışmanın tamamının aşırılması üzere, bilimsel bir yapıtın aşikâr kısımlarının alınıp özgün olarak yazılmış üzere gösterilmesi yahut kimi fotoğraf ve grafiklerin atıf verilmeksizin kullanılması üzere intihal durumlarıyla da karşılaşılmaktadır. Bu cins olaylarla YÖK Disiplin Şurası’nın karşılaştığını söz etmek isterim.” diye konuştu.
Hem üzerine bilgi inşa edildiği için tıpkı vakitte müellifinin akademik yükseltme ve atamasında kullanıldığı için yalnızca üniversite mecmuaları değil, tüm akademik mecmualarda yapılan yayınların süreçlere uygun yapılmasının değerli olduğunu vurgulayan Özvar, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Üniversite dergilerindilk öncelikli beklentim, akademik yayın süreçlerinde örnek davranışlar sergilemeleridir. Akademik süreçlere uygun olmayan davranışlar gösteren üniversite mecmualarının tespit edilmesi durumunda yaptırımların olacağının da bilinmesini isterim. ULAKBİM bünyesinde oluşturulan ve taranan mecmuaların nitelikleri ile ilgili ölçütler getiren TR-Dizin, Türkiye adresli mecmuaların kalitesinin artırılmasına katkıda bulunmaktadır. Öte yandan, Türkiye adresli mecmuaların milletlerarası endekslerde taranması istenen seviyede değildir. Üniversite mecmualarının, memleketler arası mecralarda daha görünür olmasını da beklemekteyiz. Üniversite mecmualarının bu emelle birinci etapta hak ettiği yere ulaşmaları ve milletlerarası endekslerde yer almaları çok değerlidir. Bizlerin önceliği, geleceğe yönelik planlamalar ile mecmuaların kalitesini artırarak, memleketler arası endekslerde taranmalarını sağlamak ve üniversite dergilerimizi, memleketler arası araştırmacıların yayın yapmayı itibarlı buldukları nitelikli mecmualar sınıfına yükseltmektir. Üniversite mecmualarının milletlerarası görünürlüğü artırılırken, kamusal sorumluluk ve bilimsel etik pahalar de göz arkası edilmemelidir.”
– “Scopus’ta Türkiye adresli 232 mecmua bulunuyor”
Erol Özvar, üniversite mecmualarının mevcut durumunu anlamak için Türkiye adresli akademik yayınlar ile Türkiye adresli mecmuaları karşılaştırmakta yarar olduğunu söz etti.
Bağımsız husus uzmanları tarafınca oluşturulmuş, kaynaklardan bağımsız özet ve atıf indeksi Scopus’un datalarına göre, 2021’de dünyadaki toplam doküman sayısı 4 milyon 960 bin 674 iken Türkiye adresli araştırmacılara ilişkin doküman sayısının 67 bini geçtiği bilgisini veren Özvar, şunları söylemiş oldu:
“Scopus bilgilerine nazaran, 2021 yılında dünya genelindeki 1000 bilimsel dokümandan 14’ü Türkiye’deki araştırmacılara aitken 1000 bilimsel dokümandan yalnızca 3’ü ulusal tabanlı yani Türkiye adresli mecmualarda yayınlanmış yapıtlardır. Ülkemizdeki araştırmacıların ürettiği memleketler arası bilimsel doküman sayısından fazlaca daha az ölçüde memleketler arası bilimsel dokümanlara, ulusal tabanlı mecmualar mesken sahipliği yapmaktadır. Bu açıdan baktığımızda, üniversite dergilerimizin mevcut durumunu uygunlaştırmak ismine yapılacak tartışmaların ne kadar kıymetli hale geldiğini bir sefer daha görmekteyiz.”
– Türkçe yayınlar
Özvar, Dergipark sisteminde kayıtlı 1386 üniversite mecmuasının bulunduğunu, bunlardan 502’sinin TR-Dizin’de tarandığını belirtti.
Scopus’ta 36 üniversite mecmuasının bulunduğunu aktaran Özvar, kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Dergipark bünyesindeki mecmuaların daha fazlaca endekste yer almaları için neler yapılabileceğinin tartışılmasına da gereksinim vardır. Hiç elbet bu sayılar bundan 15-20 yıl öncesi ile mukayese edildiğinde muazzam bir gelişme olduğu kesinlikle vurgulanmalıdır. Üniversitelerimizin yavaş da olsa bu alanlara girdiğini memnuniyetle tabir etmek gerekir. Üniversitelerimizin kendi ana lisanında Türkçe yayın yapmaları en az memleketler arası yayın lisanında yapılan makaleler kadar değerlidir. Kendi lisanını işlemeyen, zenginleştirmeyen, bilimsel yayın aracı olarak kullanmayan üniversitelerin uzun vadede dünyaya kelam söyleme imkanı bulunmayabilir. Bunu da hesaba katarak bu konularda katkı bekliyoruz.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Yükseköğretim Şurası (YÖK) Lideri Erol Özvar, akademik süreçlere uygun olmayan davranışlar gösteren üniversite mecmualarının tespit edilmesi durumunda yaptırımların olacağını bildirdi.
Özvar, YÖK’te düzenlenen “Üniversite Mecmuaları: Meseleler ve Tahlil Teklifleri Çalıştayı”nda yaptığı konuşmada, bilimsel bilginin üretimi, sürdürülmesi ve tüm dünya ile paylaşılması açısından bilimsel kitaplar ve müddetli yayınların fazlaca değerli fonksiyonlar gördüğünü belirtti.
Hakemli akademik mecmuaların bilimsel üretimde başat rol üstlendiğini söz eden Özvar, üniversite mecmualarının güzelleştirilmesi konusunda da alanında uzman şahıslarla istişare edilerek, data temelli siyasetlerin geliştirilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Özvar, akademik mecmuaların bilimsel araştırmaların sunumuna, incelenmesine ve tartışılmasına kalıcı ve şeffaf yer hazırladığını vurguladı. Bilimsel mecmua editörlüğü ve hakemliğinin özveri gerektiren sıkıntı bir misyon olduğunu anlatan Özvar, şu biçimde devam etti:
“Editör ve hakemlerin makale değerlendirmelerinde büyük bir sorumlulukla hareket etmeleri beklenmektedir. Bir makalenin yayınlanması için özgün olması değerli bir ölçüt sayılır. Makale kıymetlendirme basamağında, çalışmalarda kullanılan usul, tahlil ve yorumların geçerliliğinin denetim edilmesinden ve çalışmanın literatüre katkısından emin olunması beklenir. Bir makalenin hakem kıymetlendirme süreci, çalışmada yanılgı olup olmadığının, daha evvel yayınlanıp yayınlanmadığının ve rastgele bir düzeltme yahut düzgünleştirmeye gerek duyup duymadığının belirlenmesi açısından çok değerlidir.”
– Akademik yayıncılık
Özvar, yıllık 20 milyar doları aşan cirosuyla akademik yayıncılığın dünyada büyük ticari faaliyet alanı olduğunu aktardı.
Dünyadaki akademik yayıncılığın mevcut durumuna ait önemli tenkitler olduğunu, çeşitli kurum ve kuruluşların alternatif arayışları desteklediğini anlatan Özvar, tıpkı vakitte büyük bütçeli yayınevlerinin ticari emelli yürüttüğü platformlara sahip mecmuaların bilimsel makalelere hala baskın biçimde mesken sahipliği yaptığını lisana getirdi.
Rekabet etmesi güç görünse de üniversite mecmualarının global ölçekli yayınevlerine ilişkin mecmualara bakılırsa biroldukca avantajının olduğuna dikkati çeken Özvar, şunları kaydetti:
“Bu avantajların başında, TÜBİTAK’ın Dergipark üzere öncü ve kolaylaştırıcı projeleri yardımıyla üniversite mecmualarının tamamına yakınının açık erişim olması, ticari kar emeli gütmemesi ve genç akademisyen nüfusumuzla daha dinamik bir makale işletim süreci işletebilme potansiyeline sahip olması gelmektedir. Arşivleme, muhafaza, bilgi erişimi ve maliyet sıkıntıları sebebiyle basılı yayıncılığın yerini giderek dijital yayıncılık alırken, üniversite mecmualarının pek birçoklarının elektronik yayıncılığa geçmiş olması değerli bir durumdur.”
– “Kamusal sorumluluk ve bilimsel etik kıymetler göz arkası edilmemelidir”
YÖK Lideri Özvar, mecmuaların en çok dikkat etmesi gereken hususun da intihal olduğunu vurguladı.
Bilim topluluğunun bir üyesi ve meslektaşı olarak her bilim beşerinin bilimin saygınlığını koruma edecek davranış içerisinde olması gerektiğinin altını çizen Özvar, “Bilimsel bir çalışmanın tamamının aşırılması üzere, bilimsel bir yapıtın aşikâr kısımlarının alınıp özgün olarak yazılmış üzere gösterilmesi yahut kimi fotoğraf ve grafiklerin atıf verilmeksizin kullanılması üzere intihal durumlarıyla da karşılaşılmaktadır. Bu cins olaylarla YÖK Disiplin Şurası’nın karşılaştığını söz etmek isterim.” diye konuştu.
Hem üzerine bilgi inşa edildiği için tıpkı vakitte müellifinin akademik yükseltme ve atamasında kullanıldığı için yalnızca üniversite mecmuaları değil, tüm akademik mecmualarda yapılan yayınların süreçlere uygun yapılmasının değerli olduğunu vurgulayan Özvar, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Üniversite dergilerindilk öncelikli beklentim, akademik yayın süreçlerinde örnek davranışlar sergilemeleridir. Akademik süreçlere uygun olmayan davranışlar gösteren üniversite mecmualarının tespit edilmesi durumunda yaptırımların olacağının da bilinmesini isterim. ULAKBİM bünyesinde oluşturulan ve taranan mecmuaların nitelikleri ile ilgili ölçütler getiren TR-Dizin, Türkiye adresli mecmuaların kalitesinin artırılmasına katkıda bulunmaktadır. Öte yandan, Türkiye adresli mecmuaların milletlerarası endekslerde taranması istenen seviyede değildir. Üniversite mecmualarının, memleketler arası mecralarda daha görünür olmasını da beklemekteyiz. Üniversite mecmualarının bu emelle birinci etapta hak ettiği yere ulaşmaları ve milletlerarası endekslerde yer almaları çok değerlidir. Bizlerin önceliği, geleceğe yönelik planlamalar ile mecmuaların kalitesini artırarak, memleketler arası endekslerde taranmalarını sağlamak ve üniversite dergilerimizi, memleketler arası araştırmacıların yayın yapmayı itibarlı buldukları nitelikli mecmualar sınıfına yükseltmektir. Üniversite mecmualarının milletlerarası görünürlüğü artırılırken, kamusal sorumluluk ve bilimsel etik pahalar de göz arkası edilmemelidir.”
– “Scopus’ta Türkiye adresli 232 mecmua bulunuyor”
Erol Özvar, üniversite mecmualarının mevcut durumunu anlamak için Türkiye adresli akademik yayınlar ile Türkiye adresli mecmuaları karşılaştırmakta yarar olduğunu söz etti.
Bağımsız husus uzmanları tarafınca oluşturulmuş, kaynaklardan bağımsız özet ve atıf indeksi Scopus’un datalarına göre, 2021’de dünyadaki toplam doküman sayısı 4 milyon 960 bin 674 iken Türkiye adresli araştırmacılara ilişkin doküman sayısının 67 bini geçtiği bilgisini veren Özvar, şunları söylemiş oldu:
“Scopus bilgilerine nazaran, 2021 yılında dünya genelindeki 1000 bilimsel dokümandan 14’ü Türkiye’deki araştırmacılara aitken 1000 bilimsel dokümandan yalnızca 3’ü ulusal tabanlı yani Türkiye adresli mecmualarda yayınlanmış yapıtlardır. Ülkemizdeki araştırmacıların ürettiği memleketler arası bilimsel doküman sayısından fazlaca daha az ölçüde memleketler arası bilimsel dokümanlara, ulusal tabanlı mecmualar mesken sahipliği yapmaktadır. Bu açıdan baktığımızda, üniversite dergilerimizin mevcut durumunu uygunlaştırmak ismine yapılacak tartışmaların ne kadar kıymetli hale geldiğini bir sefer daha görmekteyiz.”
– Türkçe yayınlar
Özvar, Dergipark sisteminde kayıtlı 1386 üniversite mecmuasının bulunduğunu, bunlardan 502’sinin TR-Dizin’de tarandığını belirtti.
Scopus’ta 36 üniversite mecmuasının bulunduğunu aktaran Özvar, kelamlarını şöyleki tamamladı:
“Dergipark bünyesindeki mecmuaların daha fazlaca endekste yer almaları için neler yapılabileceğinin tartışılmasına da gereksinim vardır. Hiç elbet bu sayılar bundan 15-20 yıl öncesi ile mukayese edildiğinde muazzam bir gelişme olduğu kesinlikle vurgulanmalıdır. Üniversitelerimizin yavaş da olsa bu alanlara girdiğini memnuniyetle tabir etmek gerekir. Üniversitelerimizin kendi ana lisanında Türkçe yayın yapmaları en az memleketler arası yayın lisanında yapılan makaleler kadar değerlidir. Kendi lisanını işlemeyen, zenginleştirmeyen, bilimsel yayın aracı olarak kullanmayan üniversitelerin uzun vadede dünyaya kelam söyleme imkanı bulunmayabilir. Bunu da hesaba katarak bu konularda katkı bekliyoruz.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.