MEB, bin 500 müfettişle 100 bin kurumu denetleyebilecek mi?
Sayıştay raporlarına da giren MEB Teftiş Sistemi bir türlü istikrar kazanamamıştır. Daha doğrusu son 10-12 yılda pek oldukça değişikliğe gidilerek mevcut sistemler de istikrarsız hale getirilmiştir. Yapılan değişikliklere bakacak olursak;
Sayıştay raporundan da yararlanarak değerlendirme yapacak olursak;
Cumhuriyetin ilk senelerından itibaren
Cumhuriyetin ilk senelerından itibaren Bakanlığın teftiş sistemi, merkezde bakanlık teftiş kurulu, taşrada ise il müdürlükleri bünyesinde yer alan ilköğretim müfettişleri başkanlıkları şeklinde ikili bir yapı söz konusu.
8 Yıllık Kesintisiz Eğitim Süreci
1997 yılında sekiz yıllık kesintisiz eğitime geçilmesi ve ortaokulların da ilköğretim kademesine dahil edilmesiyle ilk önemli değişiklik gerçekleşmiş ve ilgili Kanun ve Yönetmelikte yapılan değişiklikle illerde gorev yapan ilköğretim müfettişlerinin gorev alanı önemli ölçüde genişletilmiştir.
İlköğretim Müfettişleri Eğitim Müfettişi Yapıldı.
04.06.2010 tarihindeki ve 5984 sayılı Kanun ile bakılırsav alanları ilköğretim kurumlarının ötesine geçen ilköğretim müfettişlerinin unvanı da “eğitim müfettişi” olarak değiştirilmiştir.
Müfettişlikten Denetmenliğe Geçiş (Merkezde Milli Eğitim Denetçisi Taşrada İl Eğitim Denetmeni)
14.09.2011 tarihindeki ve 652 Sayılı KHK ile Bakanlık merkez teşkilatındaki Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın adı “Rehberlik ve Denetim Başkanlığı”, bakanlık müfettişlerinin unvanı da “milli eğitim denetçisi” olarak değiştirilmiş; bu değişiklikle beraber geleneksel teftiş anlayışı yerine rehberlik işlevi ön plana çıkarılmaya çalışılmıştır. İllerdeki eğitim müfettişlerinin unvanı ise bir daha değiştirilerek “il eğitim denetmeni” yapılmış ve gorev alanları il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerini de kapsayacak biçimde genişletilmiştir.
Merkez Kadro Yok Tüm Müfettişler Taşrada ve Tamamının Maarif Müfettişliği Sistemine Geçiş
Teftiş sistemindeki en kapsamlı değişim, 01.03.2014 tarihindeki ve 6528 sayılı Kanun (dershanelerin kapatılması yasası diye bilinen yasa) ile merkez ve taşrada nazaranv yapan bakanlık bünyesindeki eğitim denetçisi ve il eğitim denetmenleri “maarif müfettişi” unvanı altında birleştirilerek, il müdürlükleri bünyesinde gorevlendirilmesi şeklinde olmuştur. Bakanlığın Rehberlik ve Denetim Başkanlığına verilen bakılırsavler ise, il müdürlüklerine bağlı maarif müfettişlerinin geçici sürelerle Bakanlıkta nazaranvlendirilmesi suretiyle yürütülmeye çalışılması düzenlemiştir.
Merkezde Bakanlık Maarif Müfettişi Taşrada Maarif Müfettişi (şahsa bağlı kadro ve yetkisiz) Uygulamasına Geçiş
02.12.2016 tarih ve 6764 sayılı Kanun ile “Rehberlik ve Denetim Başkanlığı”, 2011 öncesinde olduğu gibi bir daha “Teftiş Kurulu Başkanlığı”na dönüştürülmüştür. Teftiş Kurulunda gorevlendirileceklerin unvanı Bakanlık Maarif Müfettişi şeklinde değiştirilerek, diğerlerinden farklılaştırılmıştır. Çıkarılan Yönetmelik çerçevesinde yapılan mülakat sınavı ile “bakanlık maarif müfettişi” alımı yapılmış, sınavı kazanmayanlar ise “maarif müfettişi” olarak il müdürlükleri bünyesinde gorevlerini sürdürmüştür. Ancak il müdürlüklerinde bakılırsavli maarif müfettişlerinin denetim ve soruşturma yetkileri kaldırılarak bakılırsavleri inceleme, araştırma, rehberlik hizmetleri ve il milli eğitim müdürünün vereceği diğer gorevler olarak belirlenmiş; kadroları da şahsa bağlı hale getirilerek, boşalacak kadroların hiç bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmesi öngörülmüştür.
Cumhurbaşkanlığı Sistemi
10/7/2018 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 320 nci maddesinde Bakanlığın Teftiş Kurulu’nun bakılırsavleri, daha oldukça yol gösterme, eğitme ve rehberlik işlevleri ön plana çıkarılarak bir daha düzenlenmiştir.
Bakanlık Maarif Müfettişliği ve Yardımcılıkları için ihdas edilen kadro sayısı 750 olup, bu kadroların halen 498’i dolu bulunmaktadır. (Sayıştay raporu sırasında) İllerde ise nazaranv ve yetkileri büyük ölçüde azaltılmış 1539 Maarif Müfettişi bakılırsav yapmaktadır.
Yargı kararları gereği bakanlık maarif müfettişleri kadroları iptal edilmesi gerekirken yargı kararları uygulanmamış ve bakılırsavlerine devam ettirilmişlerdir. Mevcut kadroları (498) koruma maksatlı olarak Cumhurbaşkanı kararnamesi yayımlanmıştır. Edindiğimiz bilgilere gore konunda da yani bakanlıkta nazaranv yapan “müfettiş” kadrolarında çalışanların atamalarını iptali için yargısal süreç söz mevzusudur.
Cumhurbaşkanı Kararnamesi: Merkezde Müfettiş/Taşrada Eğitim Müfettişi Uygulamasına Geçiş
3 Aralık 2021’de çıkarılan Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile “Bakanlık Maarif Müfettişleri” kadroları “Müfettiş” olarak değiştirilmiş illerde bakılırsav yapan “Maarif Müfettişleri” ise “Eğitim Müfettişi” unvanını almışlardır.
Değerlendirme:
Bu uygulamanın yansıması olarak 01.02.2022 tarihinde yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği incelendiğinde özel barınma kurumları, özel öğretim ve resmi eğitim kurumlarının tamamının belli periyotlarla öğretenler dahil teftiş/denetimi söz konusu olacaktır. Mevcut 1500 civarındaki kadro ile bunun sağlanması mümkün değildir. Çünkü neredeyse denetlenecek 100bine yakın kurum ve 1-2 milyon aralığında personel söz mevzusudur.
Bu durumda MEB hızla Eğitim Müfettişi alımı yapacaktır. Ayrıca 2009’dan beri müfettiş alımı yapmamıştır.
Yönetmelikle ilgili yaptığımız ilk değerlendirme daha sonrasında gelen tepkilerin büyük bir kısmının sözlü sınav uygulamasından ve 35 yaş sınırına yönelik olduğunu söyleyebiliriz. MEB’in senelerdır müfettiş alımı yapmadığı da düşünüldüğünde 35 yaş sınırlaması getirilmesi müfettişlik yönünde beklentisi olan öğretmenlerde hüsran yaratmıştır.
Matematiksel olarak düşünüldüğünde de haklı bir tepki olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü bir kişinin üniversiteden mezuniyetine ve atamaya kadar askerliği de içine kattığımızda yaş neredeyse 25-30 aralığına ulaşmaktadır. Müfettişlik için istenen 8 yıllık öğretmenlik süresi de eklendiğinde müfettişlik için başvuru yapabilecek kişi sayısının ne kadar azalacağı görülecektir. Bu noktalarda acil düzenleme kaçınılmaz görülmektedir. Aksi biçimde yargısal süreçlerden çıkacak kararlar neticesinde MEB’de şube müdürlerinde, bakanlık müfettişlerinde ve pek oldukca alanda ortaya çıkan kaotik ortam yeniden edilecektir.
Maksut BALMUK
Mevcut durumda (Sayıştay raporu hazırlandığında) illerdeki müfettiş sayılarına bakacak olursak;
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Sayıştay raporlarına da giren MEB Teftiş Sistemi bir türlü istikrar kazanamamıştır. Daha doğrusu son 10-12 yılda pek oldukça değişikliğe gidilerek mevcut sistemler de istikrarsız hale getirilmiştir. Yapılan değişikliklere bakacak olursak;
Sayıştay raporundan da yararlanarak değerlendirme yapacak olursak;
Cumhuriyetin ilk senelerından itibaren
Cumhuriyetin ilk senelerından itibaren Bakanlığın teftiş sistemi, merkezde bakanlık teftiş kurulu, taşrada ise il müdürlükleri bünyesinde yer alan ilköğretim müfettişleri başkanlıkları şeklinde ikili bir yapı söz konusu.
8 Yıllık Kesintisiz Eğitim Süreci
1997 yılında sekiz yıllık kesintisiz eğitime geçilmesi ve ortaokulların da ilköğretim kademesine dahil edilmesiyle ilk önemli değişiklik gerçekleşmiş ve ilgili Kanun ve Yönetmelikte yapılan değişiklikle illerde gorev yapan ilköğretim müfettişlerinin gorev alanı önemli ölçüde genişletilmiştir.
İlköğretim Müfettişleri Eğitim Müfettişi Yapıldı.
04.06.2010 tarihindeki ve 5984 sayılı Kanun ile bakılırsav alanları ilköğretim kurumlarının ötesine geçen ilköğretim müfettişlerinin unvanı da “eğitim müfettişi” olarak değiştirilmiştir.
Müfettişlikten Denetmenliğe Geçiş (Merkezde Milli Eğitim Denetçisi Taşrada İl Eğitim Denetmeni)
14.09.2011 tarihindeki ve 652 Sayılı KHK ile Bakanlık merkez teşkilatındaki Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın adı “Rehberlik ve Denetim Başkanlığı”, bakanlık müfettişlerinin unvanı da “milli eğitim denetçisi” olarak değiştirilmiş; bu değişiklikle beraber geleneksel teftiş anlayışı yerine rehberlik işlevi ön plana çıkarılmaya çalışılmıştır. İllerdeki eğitim müfettişlerinin unvanı ise bir daha değiştirilerek “il eğitim denetmeni” yapılmış ve gorev alanları il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerini de kapsayacak biçimde genişletilmiştir.
Merkez Kadro Yok Tüm Müfettişler Taşrada ve Tamamının Maarif Müfettişliği Sistemine Geçiş
Teftiş sistemindeki en kapsamlı değişim, 01.03.2014 tarihindeki ve 6528 sayılı Kanun (dershanelerin kapatılması yasası diye bilinen yasa) ile merkez ve taşrada nazaranv yapan bakanlık bünyesindeki eğitim denetçisi ve il eğitim denetmenleri “maarif müfettişi” unvanı altında birleştirilerek, il müdürlükleri bünyesinde gorevlendirilmesi şeklinde olmuştur. Bakanlığın Rehberlik ve Denetim Başkanlığına verilen bakılırsavler ise, il müdürlüklerine bağlı maarif müfettişlerinin geçici sürelerle Bakanlıkta nazaranvlendirilmesi suretiyle yürütülmeye çalışılması düzenlemiştir.
Merkezde Bakanlık Maarif Müfettişi Taşrada Maarif Müfettişi (şahsa bağlı kadro ve yetkisiz) Uygulamasına Geçiş
02.12.2016 tarih ve 6764 sayılı Kanun ile “Rehberlik ve Denetim Başkanlığı”, 2011 öncesinde olduğu gibi bir daha “Teftiş Kurulu Başkanlığı”na dönüştürülmüştür. Teftiş Kurulunda gorevlendirileceklerin unvanı Bakanlık Maarif Müfettişi şeklinde değiştirilerek, diğerlerinden farklılaştırılmıştır. Çıkarılan Yönetmelik çerçevesinde yapılan mülakat sınavı ile “bakanlık maarif müfettişi” alımı yapılmış, sınavı kazanmayanlar ise “maarif müfettişi” olarak il müdürlükleri bünyesinde gorevlerini sürdürmüştür. Ancak il müdürlüklerinde bakılırsavli maarif müfettişlerinin denetim ve soruşturma yetkileri kaldırılarak bakılırsavleri inceleme, araştırma, rehberlik hizmetleri ve il milli eğitim müdürünün vereceği diğer gorevler olarak belirlenmiş; kadroları da şahsa bağlı hale getirilerek, boşalacak kadroların hiç bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmesi öngörülmüştür.
Cumhurbaşkanlığı Sistemi
10/7/2018 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 320 nci maddesinde Bakanlığın Teftiş Kurulu’nun bakılırsavleri, daha oldukça yol gösterme, eğitme ve rehberlik işlevleri ön plana çıkarılarak bir daha düzenlenmiştir.
Bakanlık Maarif Müfettişliği ve Yardımcılıkları için ihdas edilen kadro sayısı 750 olup, bu kadroların halen 498’i dolu bulunmaktadır. (Sayıştay raporu sırasında) İllerde ise nazaranv ve yetkileri büyük ölçüde azaltılmış 1539 Maarif Müfettişi bakılırsav yapmaktadır.
Yargı kararları gereği bakanlık maarif müfettişleri kadroları iptal edilmesi gerekirken yargı kararları uygulanmamış ve bakılırsavlerine devam ettirilmişlerdir. Mevcut kadroları (498) koruma maksatlı olarak Cumhurbaşkanı kararnamesi yayımlanmıştır. Edindiğimiz bilgilere gore konunda da yani bakanlıkta nazaranv yapan “müfettiş” kadrolarında çalışanların atamalarını iptali için yargısal süreç söz mevzusudur.
Cumhurbaşkanı Kararnamesi: Merkezde Müfettiş/Taşrada Eğitim Müfettişi Uygulamasına Geçiş
3 Aralık 2021’de çıkarılan Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile “Bakanlık Maarif Müfettişleri” kadroları “Müfettiş” olarak değiştirilmiş illerde bakılırsav yapan “Maarif Müfettişleri” ise “Eğitim Müfettişi” unvanını almışlardır.
Değerlendirme:
Bu uygulamanın yansıması olarak 01.02.2022 tarihinde yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği incelendiğinde özel barınma kurumları, özel öğretim ve resmi eğitim kurumlarının tamamının belli periyotlarla öğretenler dahil teftiş/denetimi söz konusu olacaktır. Mevcut 1500 civarındaki kadro ile bunun sağlanması mümkün değildir. Çünkü neredeyse denetlenecek 100bine yakın kurum ve 1-2 milyon aralığında personel söz mevzusudur.
Bu durumda MEB hızla Eğitim Müfettişi alımı yapacaktır. Ayrıca 2009’dan beri müfettiş alımı yapmamıştır.
Yönetmelikle ilgili yaptığımız ilk değerlendirme daha sonrasında gelen tepkilerin büyük bir kısmının sözlü sınav uygulamasından ve 35 yaş sınırına yönelik olduğunu söyleyebiliriz. MEB’in senelerdır müfettiş alımı yapmadığı da düşünüldüğünde 35 yaş sınırlaması getirilmesi müfettişlik yönünde beklentisi olan öğretmenlerde hüsran yaratmıştır.
Matematiksel olarak düşünüldüğünde de haklı bir tepki olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü bir kişinin üniversiteden mezuniyetine ve atamaya kadar askerliği de içine kattığımızda yaş neredeyse 25-30 aralığına ulaşmaktadır. Müfettişlik için istenen 8 yıllık öğretmenlik süresi de eklendiğinde müfettişlik için başvuru yapabilecek kişi sayısının ne kadar azalacağı görülecektir. Bu noktalarda acil düzenleme kaçınılmaz görülmektedir. Aksi biçimde yargısal süreçlerden çıkacak kararlar neticesinde MEB’de şube müdürlerinde, bakanlık müfettişlerinde ve pek oldukca alanda ortaya çıkan kaotik ortam yeniden edilecektir.
Maksut BALMUK
Mevcut durumda (Sayıştay raporu hazırlandığında) illerdeki müfettiş sayılarına bakacak olursak;
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.