amerikali
Üye
Panik bozukluk, hayatın bir noktasında toplumun %5’ini etkileyen yaygın bir ruhsal bozukluktur. Bilhassa agorafobi ile eşlik ettiğinde hastalarda azalmış ömür kalitesine sebep olmaktadır. Halihazırda panik atak teşhisi, yinelayan panik atakların varlığını ve gelecekteki atakların mümkünlüğü hakkında telaşların, fobik kaçınmanın gelişmesini gerektirir. Bunlar, ferdi kaygıların panik atağı tetikleyebileceği yerlerden yahut durumlardan uzak durmak yahut ataklara bağlı rastgele bir davranış değişikliği (mesela, acil servise ziyaretler yahut teşhis edilmemiş tıbbi hastalıkla ilgili telaşlar niçiniyle tabip ziyaretleri) üzere etmenlerden oluşmaktadır. Panik ataklar, çeşitli fizikî semptomların (mesela, kardiyorespiratuar, otonörolojik, gastrointestinal yahut otonom) eşlik ettiği ani, kimi vakit beklenmedik şiddetli anksiyete patlamalarıdır. Panik atak; kalp çarpıntısı, nabzın yükselmesi, boğulma hissi, terleme ve solgunluk, ağız kuruması, baş dönmesi, sindirimin yavaşlaması, bayılma hissi üzere ağır fizikî belirtilerin ansızın ortaya çıktığı şiddetli tasa, dehşet yahut gerilme atağıdır. Panik atak aslında beynimizin bize verdiği yanlış alarmdır. Beynimiz ve hudut sistemimiz tehlike durumlarında hayatta kalmamızı sağlayan bir sisteme sahiptir, panik atak aslında bu sistemin gerçek bir tehlike olmadan çalışması kararı oluşur. Rastgele bir hayati tehlike bulunmamasına rağmen bedenimizin verdiği reaksiyondur. Yani özetlemek gerekirse kısaca; hırsız olmamasına karşın konut alarmının çalması üzere düşünebiliriz.
Panik atak geçiren şahıslar çoklukla kalbinde bir sorun olduğunu buna bağlı olarak kalp krizi geçireceğini hatta vefatla sonuçlanacağını düşünür. Atak daha sonrasında genelde bireyler pek yorgun ve bitkin hissederler. Atak yenilenecek kanısıyla daima tetikte bekleme, kişinin korktuğu alanlardan kaçınması ve korkulan alanların çoğalması üzere durumlar görülebilir. Ansızın meydana gelen panik atak en şiddetli düzeyine 10 dakikada ulaşır. Ortalama olarak 10-30 dakika sürer nadiren 1 saat kadar devam eder ve resen belirtileri kaybolur. Bu yüzden hastadan ve yakınlarından yanlışsız bilgi alınması ve EKG, kan sayımı ve teneffüs işlev testilerinin yapılması panik bozukluk teşhisinin koyulmasında hayli değerlidir.
Panik atakların hepsi panik bozukluğunun göstergesi değildir. Tıpkı fizikî ve bilişsel belirti kümelenmesi, korkulan uyaranlara (mesela, yükseklikler, yılanlar, örümcekler) maruz kaldıklarında muhakkak fobileri olan şahıslarda yahut dikkatle incelenebilecekleri durumlarla karşı karşıya kaldıklarında toplumsal fobisi olan şahıslarda ortaya çıkabilir. Bu cins durumlardaki fark, bireyin endişeli duyumlarının kaynağının keskin bir biçimde farkında bulunmasına rağmen, panik bozukluğunda bu birebir cins duyumlar niçinsizdir, açıklanamaz ve ekseriyetle apansızın ortaya çıkar. Panik ataklar, travmatik bir olayın hatırlatıcılarına maruz kalmanın atakları tetiklediği durumda, travma daha sonrası gerilim bozukluğu olan bireylerde de meydana gelebilir.
Panik bozukluğu biroldukca tıbbi durumu taklit ettiğinden, hastalarda ekseriyetle sıhhat ziyaretleri, prosedürler ve laboratuvar testlerinin kullanmasını artırmıştır. Panik ataklar ayrıyeten hipertiroidizm, kafein ve uyarıcı kullanması yahut berbata kullanım (örn. kokain, metamfetamin) üzere yaygın durumların ve kimi vakit feokromositoma yahut kısmi kompleks nöbetler üzere rahatsızlıkların bir belirtisi olabilir. Kardiyovasküler (mesela, paroksismal atriyal taşikardi, mitral kapak prolapsusu), teneffüs (mesela, astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı) ve otolojik (mesela, Meniere hastalığı) bozuklukların komorbiditesi ile panik bozukluğu ile artar, lakin bu durumlar nadiren direkt panik atak sebebi olarak ortaya çıkar.
Panik atak geçiren şahıslar çoklukla kalbinde bir sorun olduğunu buna bağlı olarak kalp krizi geçireceğini hatta vefatla sonuçlanacağını düşünür. Atak daha sonrasında genelde bireyler pek yorgun ve bitkin hissederler. Atak yenilenecek kanısıyla daima tetikte bekleme, kişinin korktuğu alanlardan kaçınması ve korkulan alanların çoğalması üzere durumlar görülebilir. Ansızın meydana gelen panik atak en şiddetli düzeyine 10 dakikada ulaşır. Ortalama olarak 10-30 dakika sürer nadiren 1 saat kadar devam eder ve resen belirtileri kaybolur. Bu yüzden hastadan ve yakınlarından yanlışsız bilgi alınması ve EKG, kan sayımı ve teneffüs işlev testilerinin yapılması panik bozukluk teşhisinin koyulmasında hayli değerlidir.
Panik atakların hepsi panik bozukluğunun göstergesi değildir. Tıpkı fizikî ve bilişsel belirti kümelenmesi, korkulan uyaranlara (mesela, yükseklikler, yılanlar, örümcekler) maruz kaldıklarında muhakkak fobileri olan şahıslarda yahut dikkatle incelenebilecekleri durumlarla karşı karşıya kaldıklarında toplumsal fobisi olan şahıslarda ortaya çıkabilir. Bu cins durumlardaki fark, bireyin endişeli duyumlarının kaynağının keskin bir biçimde farkında bulunmasına rağmen, panik bozukluğunda bu birebir cins duyumlar niçinsizdir, açıklanamaz ve ekseriyetle apansızın ortaya çıkar. Panik ataklar, travmatik bir olayın hatırlatıcılarına maruz kalmanın atakları tetiklediği durumda, travma daha sonrası gerilim bozukluğu olan bireylerde de meydana gelebilir.
Panik bozukluğu biroldukca tıbbi durumu taklit ettiğinden, hastalarda ekseriyetle sıhhat ziyaretleri, prosedürler ve laboratuvar testlerinin kullanmasını artırmıştır. Panik ataklar ayrıyeten hipertiroidizm, kafein ve uyarıcı kullanması yahut berbata kullanım (örn. kokain, metamfetamin) üzere yaygın durumların ve kimi vakit feokromositoma yahut kısmi kompleks nöbetler üzere rahatsızlıkların bir belirtisi olabilir. Kardiyovasküler (mesela, paroksismal atriyal taşikardi, mitral kapak prolapsusu), teneffüs (mesela, astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı) ve otolojik (mesela, Meniere hastalığı) bozuklukların komorbiditesi ile panik bozukluğu ile artar, lakin bu durumlar nadiren direkt panik atak sebebi olarak ortaya çıkar.