Projektif Testler

1. Çocuklar İçin Algı Testi – CAT

Çocuk Algılama Testi (CAT), Psikiyatrist ve psikolog Leopold Bellak ve Sonya Sorel Bellak tarafınca geliştirildi ve birinci vakit içinderda 1949’da yayınlandı. Test, Tematik Algı Testi (TAT) ismi verilen resim-hikaye testine dayanan projektif bir değerlendirmedir. Bir çeşit kişilik kıymetlendirme aracıdır. 3-10 yaş içindeki çocuklara ferdî olarak uygulanır. Testte fotoğraflı kartlar aracılığıyla çocuklardan kıssalar oluşturmaları istenir. Bu kıssalarla çocukların yaşadıkları çatışmaları ortaya çıkarabilmek ve bunlarla başa çıkabilmek için hangi savunma biçimlerini kullandıklarını saptamak temel gayelerdendir. Uygulanması 20-45 dakika süren CAT eğitimli bir profesyonel (psikiyatrist, psikolog, toplumsal hizmet uzmanı, öğretmen yahut özel eğitimli pediatrist) tarafınca uygulanabilmektedir. Çocukla dikkatli bir biçimde bağ kurduktan daha sonra, uygulayıcı çocuğa makul bir sırayla birbiri gerisine kart gösterir ve ve çocuğu bir kıssa anlatmaya teşvik eder. Test değerlendirmesinde, tüm projektif testlerde de olduğu üzere gerçek ya da yanlış yanıt yoktur. Bu niçinle test için sayısal bir puan yahut ölçek yoktur. Her bir kıssa, çocuğun temeldeki muhtaçlıklarını, çatışmalarını, hislerini, tavırlarını ve davranış kalıplarını ortaya çıkarmak için dikkatlice tahlil edilir. Öykünün ana teması, ana karakterin muhtaçlıkları, dürtüleri, tasaları, çatışmaları, dehşetleri ve çocuğun dış dünya anlayışı yorumlamada bedellendirilen değişkenlerdir.

2. Tematik Algı Testi – TAT

1935 yılında Murray, Morgan ve arkadaşları tarafınca Harvard psikoloji kliniğinde geliştirildi. 14 yaş üstü bireylere uygulanan projektif bir testtir. Test, 30 fotoğraf ve bir boş karttan oluşur. Uygulama sırasında testi alan bireylerden gördükleri fotoğraflar hakkında başı, ortası ve sonu olan birer kıssa yazmaları istenir. Kişi kıssa oluştururken “Şu anda neler oluyor?” , “Resimdeki karakterler ne düşünüyor ve ne hissediyor?” “olaylar bu noktaya nasıl geldi?” , “Sonuç nedir?” üzere sorular uygulayıcı tarafınca yöneltilebilir. Test, kişinin iç dünyasını fotoğraflar aracığıyla yansıtmasını sağlar ve duygusal çatışmaları hakkında bilgi verir. Bireyler direkt tabir edemedikleri hisleri kartlar aracılığıyla söz olacağı bulur. Şahısların üçünde bulunduğu ve manalandırmakta zorlandığı durumları kendilerine has biçimde yorumlayarak, kendi ömür tecrübelerini keşfetmelerini sağlar. bununla birlikte test, kişilik ve fikir bozukluğu üzere durumlarda bir kıymetlendirme aracı olarak kullanılabilir. TAT çocuklar, gençler ve yetişkinlerde kişilerarası münasebet dinamiklerini en uygun yansıtan test olarak nitelendirilmektedir.

3. Rorschach Testi

İsviçreli psikiyatr Hermann Rorschach 1911 de mürekkep lekeleri ile ilgilenmeye başlar ve 1921’de Psiko-diagnostik isimli başyapıtını yayınlar. Rorschach testinin değişik yorumlamaları bulunmaktadır. Bunlardan biri Amerikan okulu, oburu ise Fransız okuludur. Türkiye Rorschach testini Psikolog Yani Anastasiadis ile tanımıştır. Anastasiadis için, kendi tabiriyle ‘ Rorschach, insan ruhunun röntgenidir’. Rorschach testi 7 den 70’e herkese uygulanabilir fakat çocuklar ve gençlerde yapılan testlerin yorumlarının erişkin yorumlarından ve değerlendirmelerinden farklı olduğunu bilmek gerekir. Testin malzemeleri 10 adet psikodiagnostik karttan oluşmaktadır. Planş ismi verilen bu kartların üzerinde mürekkep lekelerinden oluşan figürler bulunmaktadır. Uygulayıcı, testi alan kişi tarafınca verilen karşılıkları not eder, sonrasındasında özel olarak hazırlanmış puanlama ve raporlama metodu ile verilen yanıtları yorumlar. Sonlandırılmış bir süre uygulaması yoktur. Bu test ile, bireyin kişilik alt yapısı, dünyaya iştiraki, duygulanımı, ben ve başkasını deneyimleme marifeti ve hem de bu yapının altında yatan kişilik dinamikleri hakkında çıkarım yapılabilmektedir. Rorschach test uygulaması, bu işte yetiştirilmiş deneyimli bir psikolog tarafınca uygulanmalıdır.

4. Louisa Duss Psikanalitik Kıssalar Testi

Çocuklara ve yetişkinlere ferdi olarak uygulanan projektif bir kişilik testidir. Çocuktaki çatışmanın saptanması gayesiyle uygulanan on tane yarım bırakılmış kıssadan oluşan bir testtir. Yarım bırakılmış kıssalar test uygulanan bireye okunarak, kıssaları tamamlaması istenir. Bu teste yararlanılan hikayeler çocukların anlayabilecekleri ve ilgi duyabilecekleri halde yapılandırılmıştır. Her hikaye yahut hikayedeki kahramanlar psikanalitik teoride yer alan bir yahut birkaç kompleksle ilgilidir. Tecrübe sırasında kimi komplekslerin karşılığı olan soruların üstünde durmak ve alınan karşılıkların manalı oluşlarına göre daha derinleştirerek sorular sormak kıymetlidir. Test uygulanmaya

“ Artık sana yarım kalmış bir hikaye anlatacağım. Gerisini sen tamamlayacaksın. Aklına ne gelirse onu söyle”. talimatı ile başlar. Kuş hikayesi, evlilik yıl dönümü hikayesi, kuzu hikayesi, cenaze hikayesi, endişe hikayesi, fil hikayesi, yapılmış eşya hikayesi, anne ve baba ile gezinti hikayesi, haber hikayesi, üzücü düş hikayesi yarım bırakılmış hikayelerdir. Bu test, çocukların meseleleri tespit etmek ve çözümlemek için en güzel tasarlanmış tekniklerdendir. Sonlandırılmış bir uygulama müddeti yoktur.

5. Goodenough Harris İnsan Çiz Testi

Test, Amerikalı araştırmacı Goodenough tarafınca geliştirilmiştir. Çocuğun yaptığı fotoğraflar aracılığıyla, çocuğun zekasını değerlendirmeyi amaçlayan bir performans testidir. 4-14 yaş içindeki çocuklara ferdî ve küme halinde uygulanabilen bir testtir. Çocuktan bir insan resmi yapması istenir. Yönerge : “Bu kağıda bir insan resmi çizmeni istiyorum. Çizebildiğin kadar hoş olsun, her şeyini çiz. “ halindedir. Vakit sınırlaması yoktur. Testin bayan ve erkek olmak üzere iki alt testi vardır. Fotoğrafta çizilen her modülün karşılığı 1 puandır ve aldığı puanlar üzerinden çocuğun zeka yaşı hesaplanır.

6. Rotter Cümle Tamamlama Testi

J.B. Rotter ve J.E. Rafferty tarafınca 1950’de geliştirilen Rotter Cümle Tamamlama Testi, yarım bırakılan 40 cümleden oluşan projektif bir kişilik testidir. Testin, yetişkinler, çocuklar ve üniversite öğrencileri için farklı formları bulunmaktadır. Testte ekseriyetle iki farklı yönerge kullanılmaktadır. Birincisinde, aklına birinci gelen niyetleri yazarak çabucak bir cümle yapması istenirken, ikincisinde, kendi hislerini tabir edecek cümleler yapması istenmektedir. Testte, aileye karşı tavırlar, kişilik özellikleri ve toplumsal ve cinsel tavırlar kıymetlendirilmektedir. Rotter cümle tamamlama testinin, üniversite öğrencileri için puanlama sistemi Rotter, Rafferty veSchachtitz(1949) tarafınca geliştirilmiştir. Teste verilen karşılıklar, örnek cevaplara bakılırsa 0’dan 6’ya kadar değişen pahalar verilerek puanlanmaktadır. Elde edilen toplam puanı, testi alanın ahenk durumunu göstermektedir.

7. Beier Cümle Tamamlama Testi

Birey tanıma tekniklerinden biri olan cümle tamamlama testi, projektif testler içinde yer alır. Bireyin paylaşamadığı, his ve niyetlerini anlamaya yönelik bir testtir. Birey bu testte eksik cümleleri tamamlayış biçimiyle, ilgilerini, tavırlarını, dileklerini, beklentilerini, düşüncelerini vb. his ve niyetlerini yansıtır. Bireyin iç dünyasına ilişkin bilgiler edinmek istendiği vakit kullanılır. Testin A ve B olmak üzere 2 adet formu bulunmaktadır. A formu 56 eksik cümleyle 8 ile 16 yaşlar içindeki çocuklara uygulanmaktadır. B formu ise, 67 eksik cümle ile daha ileri yaşlardaki çocuklara uygulanmaktadır. Projektif bir teknik olduğundan uzmanlık gerektirmektedir. Ferdî yahut küme uygulaması mümkündür. Yönerge okunarak, bireyin eksik cümleleri tamamlaması istenir. Test, tahlil formuna işlenerek kıymetlendirilir. Cümlelerin olumlu, negatif ve nötr olduğu belirlenerek + – 0 formunda forma işlenir. Duruma ait olumlu duygusal tabirler olumlu, duruma

ait olumsuz duygusal sözler negatif ve cümle ile alakasız, müspet yada negatif his söz etmeyen sözler nötr kabul edilir. Testi yorumlarken, çözümleme kağıdında belirtilen alanların hangisinde daha epeyce negatif his tabiri olduğuna dikkat edilir. Lakin, bireyin her sözünün üzerinde kıymetle durulması gerekir. Sorun olduğu tespit edilen durumlar için birey müracaata alınır.