amerikali
Üye
Psikoterapi hizmeti tabiatı gereği, insanların özel hisleriyle, niyetleriyle, inançlarıyla, davranışlarıyla ve şahsi sorun alanlarıyla ilgilendiğinden hassasiyetle ele alınması gereken süreçleri içerir.
Psikoterapide şahısların özel ayrıntıları, geçmişe dair iz bırakan yaşantıları, gelecekle ilgili kanılarının sağlıklı yapılanabilmesi üzere hassas ve şahsi bahisler çalışılırken; bireye bir arkadaş tavsiyesi vermekten, akıl hocalığı yapmaktan yahut spiritüel bir danışmanlıktan fazla bilimsel kaynaklara dayanan profesyonel bir hizmet verilir.
Bu açıdan bakıldığında hem ruh sıhhati uzmanını birebir vakitte ondan psikoterapi hizmeti alan danışanları maddi, manevi, fizikî ve duygusal manada korumak ile ülkü mesleksel standartları belirlemek ismine bir kadro etik unsurlar belirlenmiştir. Bu etik unsurlar de etik kurallar aracılığıyla psikoterapi hizmetinde hayata geçirilmektedir.
Psikoterapi hizmetinde etik unsurlar ve kurallar hem danışan tıpkı vakitte ruh sıhhati uzmanları açısından incelikli olup bununla birlikte özel durumlar içerdiğinden etik unsurlar ve kuralların korunması ismine gösterilen uğraş da pek kıymetlidir. Psikoterapide etik unsur ve kuralları incelemedilk evvel etik, meslek etiği, etik unsurlar, etik kurallar üzere terimsel sözlerin manalarının ne olduğunu bilmek gerekir.
Etik Ne Demektir?
Etik, insani davranışların en doğrusuna ulaşmak ve yanlışsız bir insan olmak üzerine düşünen bir ahlak ideolojisidir.
Etik kozmiktir; yani etik lisan, din, ırk, cinsiyet, kültür üzere ayırıcı ögelere nazaran değil, genel insani doğrulara nazaran şekillendirilmiştir. Örneğin dürüstlük kozmik kabul edilen bir etik prensiptir; bir din, lisan, ırk yahut topluma bakılırsa değişkenlik göstermez.
Meslek Etiği Ne Demektir?
Meslek etiği, bir meslekteki kozmik doğruları ve o mesleği icra eden bireylerin profesyonel hizmet verme şartlarını belirleyen prensipler ve kurallar bütünüdür.
Meslek etiği özetlemek gerekirse, meslek mensubu şahısların işlerini nasıl yapmaları gerektiğine dair unsur, kural ve yönlendirmelerin bütününü oluşturur.
Mesleki Etik Prensipler Ne Demektir?
Etik prensipler, bir mesleği icra ederken mesleğin standartları ve bilimsel bilgiler gereği en üst seviyede belirlenmiş mefkurelerdir. Etik unsurlar meslekte ulaşılmak istenen ve korunması gereken genel standartları belirler.
Meslekte bu etik unsurları korumak ismine uğraş göstermek kaidedir lakin bu prensipler en yüksek şartları idealize ettiğinden her vakit bu prensipleri eksiksiz yerine getirmek mümkün olmayabilir. Meslekte profesyonelliği oluşturan durum aslında bu unsurları sağlamak ismine gösterilen çabadır. Örneğin yazının devamında bilgilerina değinilecek olan yetkinlik etik unsuru gereği ruh sıhhati uzmanları devamlı mesleksel ayrıntılarını yenilemek ve zorlandıkları şartlarda daha tecrübeli uzmanlardan yardım ve süpervizyon almak durumundadırlar.
Ancak kimi vakit zaman yetersizliği yahut bilgi almak istediği kaynakla anında bağlantı kuramama üzere çeşitli ögeler sebebiyle uzman da her gereksinim duyduğu an istediği bilgiye çabucak ulaşamayabilir, süpervizyon alamayabilir ya da gerekli tüm araştırmalar yapılmasına karşın aktüel bilgilere ulaşamayabilir. bu biçimde durumlarda uzman, şartlar elverdiği ölçüde yetkinlik prensibini yerine getirmeye efor gösterdiğinden etik unsurlara uygun hareket ettiği var iseyılabilir.
Mesleki Etik Kurallar Ne Demektir?
Mesleki etik kurallar, etik prensiplerini yerine getirebilmek ismine belirlenmiş kurallardır. Etik kurallar, meslek mensuplarına ve etik prensiplerin idealize ettiği standartlara ulaşabilmek için mesleği icra ederken neler yapılması gerektiğini söyler. Yani dürüstlük bir mesleksel etik unsur iken, ruh sıhhati uzmanlarının kendi eğitimsel ayrıntıları hakkında danışanlarını hakikat bilgilendirmeleri mesleksel etik kuraldır.
Psikoterapi Hizmetinde Etik Prensipler Nelerdir?
Psikoterapide ulaşılması hedeflenen uygun şartlara dair ülküleri belirlemek ismine “yetkinlik, yararlı olmak ve ziyan vermemek, sorumluluk, dürüstlük, insan haklarına hürmet ve ayrımcılık yapmama’’ başlıkları altında etik prensipler belirlenmiştir.
özetlemek gerekirsesı ülkemizde psikoterapi hizmeti veren uzmanların; üniversitelerin psikoloji, ruhsal danışmanlık kısımlarından mezun olmuş yahut tıp kısmını bitirdikten daha sonra psikiyatri üzerine uzmanlıklarını tamamlamış olmaları gerekmektedir.
Psikoterapist olmak isteyen ve psikoloji yahut ruhsal danışmanlık kısımlarından mezun olan bireylerin mezun olduktan daha sonra klinik psikoloji yüksek lisans programını da tamamlamaları gerekir.
Lisans, tıpta uzmanlık, yüksek lisans yahut doktora eğitimlerini tamamlamış olmak, psikoterapi yapabilmek ismine ön şart oluşturur, lakin kâfi değildir. Psikoterapi hizmetini uygulayabilmek için bu kısımlardan mezun olan şahısların uygulamak istedikleri psikoterapi tekniklerine dair eğitimleri aldıktan daha sonra süpervizyon programlarına katılmaları ve bu programlarda başarılı olmaları gerekir.
Uzmanlar aldıkları eğitimlere dair gündemdeki ayrıntıları takip ederek çalışmalarını güncellemelidirler. hem de çalışırken zorlandıkları ve gereğince yararlı olamadıklarını düşündükleri danışanları için daha uzman ruh sıhhati uzmanlarından süpervizyon ismi altında mesleksel danışmanlık almalıdırlar. Alınan süpervizyon ile kendilerinden daha uzman bir ruh sıhhati uzmanının yorum, kıymetlendirme ve yönlendirmeleriyle psikoterapi süreçlerini sürdürmelidirler.
Ruh sıhhati uzmanları yetkin oldukları alanlara yönelik çalışmalıdırlar. Şayet uzmanlar kendilerini ehil ve kâfi hissetmediği alanlarda süpervizyon takviyesi alamıyorlarsa bu biçimde danışanlarını bu alanda kendilerinden daha uzman ve tecrübeli öteki bir uzmana yönlendirmelidirler.
Profesyonel ruh sıhhati uzmanları bu genel çerçeveyi danışanları için en faydalı biçime getirerek kullanmalıdırlar. özetlemek gerekirsesı genel geçer bir uygulamadan fazla tüm teknikleri danışanına en uygun biçimiyle ve uzmanın kendi mesleksel tecrübelerini de devreye sokarak uygulaması gerekir.
Uzmanlar psikoterapide danışana fayda sağlayacak çalışmaları yürütürlerken muhtemel ziyanları da hesaplayarak bu ziyanları oluşturabilecek şartlardan uzak durmaya dikkat etmelidirler. Mümkün ziyanlar maddi, manevi, fizikî yahut ruhsal her türlü ziyan alanını kapsamaktadır.
Örneğin; haftada 1 psikoterapi hizmeti alan bir danışan seansların sık olması niçiniyle maddi manada zorlanıyorsa ve haftalık terapi fiyatlarını karşılayamayacağını düşünerek kaygılanıyorsa, bu durum danışanın terapötik sürecinin tamamlanmadan yarıda kalmasına niye olacağı için danışana hem maddi istikametten birebir vakitte duygusal ve manevi taraftan ziyan verebilir. Bu durumda ruh sıhhati uzmanı mevcut maddi zorlanmaya karşı bir tahlil üretmelidir.
Eğer psikoterapi seanslarını yarım bırakmak danışana daha epey ziyan verecekse bu biçimde terapist danışanına yarar sağlamaya devam edebilmek ismine danışanıyla yaptığı seansların çoğunluklarını azaltmayı düşünebilir. bu biçimdece uzman, hem maddi istikametten danışanını bunaltmamaya çalışırken birebir vakitte danışanının terapötik sürecini de takip etmeyi bırakmamış olur.
elbet burada bahsedilen örnek, bu biçimde bir durumla karşılaşıldığında her terapistin kesinlikle yapması gereken bir mecburilik durumu değildir. Yalnızca bir ruh sıhhati uzmanının danışanı için ne kadar hassas olmaya çalıştığını açıklayan bir örnektir. Lakin danışanın sorunlarına karşılık terapist rastgele bir tahlil üretemiyorsa, üretilen tahliller fonksiyonsuz kalıyorsa yahut bulunan tahlil fikirleri tahlil yolu olarak kullanılamıyorsa bu biçimde uzman danışanını diğer bir ruh sıhhati uzmanına yönlendirmelidir.
Ruh sıhhati uzmanları mesleksel statülerini hizmet verdikleri danışanların ve yakınlarının ziyanına olacak halde kullanmamalıdırlar. Mesleksel statülerini danışanları ve etrafları ismine her vakit fayda sağlayacak halde kullanmaya itina göstermelidirler.
Ruh sıhhati uzmanları statüleri ile danışanın yakınlarına yahut kendisine onları olumsuz etkileyecek bir telaffuz ortasında bulunmamalıdırlar. Örneğin bir ruh sıhhati uzmanının çocuk danışanının ebeveynine, problemli bir çocuğa sahip olduğunu söylemesi etik açıdan uygun değildir. Zira bu telaffuz çocuğu etiketleme ve yargılama içerdiğinden hem çocuk danışana hem ailesine tıpkı vakitte çocuğun yakın etrafına duygusal istikametten ziyan verebilir.
Ruh sıhhati uzmanları, uygulayacakları psikoterapi hizmetlerinde şahsi çıkar sağlamaya dair fikirlerini yahut şahsî fayda sağlama üzere fikirleri ön planda tutmamalıdırlar. Danışanın ruhsal yeterli oluşu ve psikoterapi sürecinde amaçlara ulaşılmasını kendilerine motivasyon edinmelidirler.
Uzmanlar bilgi, tecrübe ve pozisyonlarını danışanları üzerinde baskı yapma yahut onları terapi almaya zorla ikna etme gayesiyle kullanmamalıdırlar. Ayrıyeten danışan, seans içerisindeyken kendisiyle ilgili bir bilgiyi uzmanla paylaşmak istemiyorsa uzman, bu bilgiyi kendisine söylemesi için danışanını zorlamamalı ve danışanın çalışmak istemediği bir hususta ona baskı kurmamalıdır.
Danışanların doğal olarak kendi hayatları içerisinde kendilerini yansıtan hayat görüşleri, lisan, din, kültür, etnik köken, politik görüş, cinsel kimlik üzere şahsi özellikleri bulunmaktadır. Psikoterapi hizmeti almaya gelen danışanların bu özellikleri ruh sıhhati uzmanıyla farklı hatta zıt pozisyonda olabilir. Bu noktada ruh sıhhati uzmanları danışanların bu özelliklerini yargılama, eleştirme, değiştirmeye dair bir teşebbüste bulunmamalıdırlar. Uzmanların kendi şahsi görüş ve seçimlerini psikoterapi sürecinde danışanına aktarmamaları gerektiği üzere danışanın kendi şahsi görüş ve seçimlerinden de etkilenmeden seans içerisinde objektif bir duruş sergilemeleri gerekir.
Uygulanan psikoterapi formlarında uzman tarafınca öngörülen muhtemel bir olumsuz sonuç var ise bu durum terapi süreci öncesinde danışanla paylaşılmalıdır. Uygulanacak psikoterapi usulü tüm taraflarıyla uzman tarafınca danışana aktarılarak danışandan onay alındıktan daha sonra sorumluluklar, ruh sıhhati uzmanı ile danışan içinde paylaşılır.
Ruh sıhhati uzmanları yürüttükleri psikoterapi seanslarında etik unsurları gözetmeye çalışırlarken kimi vakit etik ikilem olarak söz edilen durumlarla karşılaşırlar.
Etik ikilem, etik unsurları gözetmeye çalışırken tam olarak ne yapılacağından emin olunamaması durumudur.
Örneğin etik prensiplere bakılırsa ruh sıhhati uzmanları danışanlarından bilhassa maddiyatı yüksek olan özel ikramlar kabul etmemelidirler. Zira armağan alma ve verme davranışı danışan ile uzman içinde korunması gereken objektif hudutların bozulmasına ve empatik yaklaşımın sempatiye dönüşmesine niye olabilir. Lakin bir danışanın terapi aldığı bir ruh sıhhati uzmanı için kendi konutunun bahçesinden toplayıp getirdiği çiçekleri kabul edip etmemeye dair yaşanan ikilem psikoterapi hizmetinde etik ikilem olarak isimlendirilir.
Ruh sıhhati uzmanları bu üzere etik ikilemleri çözebilmeli ve bu çiçeklerin duygusal olarak ne manaya geldiğini tahlil edebilmelidirler. Şayet çiçekler, danışanın terapi süreci boyunca kendisine yardımcı olan uzmana teşekkür etme manası taşıyorsa çiçekler hürmet çerçevesinde kabul edilebilir. Fakat bu çiçekler, danışanın uzmana karşı duyduğu sempati, hoşlantı üzere transfer içerikli hisler yansıtıyorsa bu biçimde uzman danışanın farkında olamadığı duygusal transfer süreciyle ilgili durumu kendisine uygun bir lisanla açıklayarak çiçekleri niye kabul edemeyeceğini ona anlatmalıdır.
Eğer uzman, danışanından gelen hediyeyi kabul edip etmeme konusunda kararsız kalıyor, bu hediyeyi kabul etmenin terapötik bağa ziyan vereceğine dair dertler taşıyorsa ve bu bahisteki görüşünü danışanına uygun bir lisanla nasıl aktaracağını bilemiyorsa, uzmanın meslektaşlarından ya da mesleksel etik heyetten bu etik ikilem hakkında takviye ve görüş alması gerekir.
Psikoterapi süreci içerisinde geniş yer tutan bir öbür sorumluluk ise ruh sıhhati uzmanlarının danışanların hakkında edinilen ayrıntıları kapalı tutmalarıyla ilgilidir. Danışanın isteği olmadan bu ayrıntıları paylaşmak uygun değildir. Lakin uzman danışanının kendisine yahut bir diğerine ziyan verme üzere uçta yaşanabilecek durumlarının olduğunu fark ederse danışanının can güvenliğini ve güzellik halini korumak ismine kapalılık unsurlarını bozarak ve insiyatif kullanarak ilgili şahıslara haber verme sorumluluğunu yerine getirmelidir.
Ruh sıhhati uzmanları saklılığı bozacak hudutların neler olduğuna dair bilgiyi terapi sürecine başlamadan evvel ayrıntılıca ve açık bir biçimde danışanlarına aktarmalıdırlar.
Ruh sıhhati uzmanlarının saklılığı bozmasını gerektiren durumlar; danışanın kendisine yahut bir diğerine ziyan verme isteğinin olup buna yönelik plan yahut hareketlerinin bulunması, danışanın cürüm teşkil eden bir fiilde bulunması, 18 yaşından küçük danışanların fizikî yahut cinsel istismara maruz kalması ya da danışanın can güvenliğini tehdit eden makus bir durumla/kişiyle müsabakası ile fizikî ve ruhsal şiddete maruz kalması olarak özetlenebilir. Bu üzere durumlarda, ruh sıhhati uzmanı danışanın ailesine/yakınlarına, ilgili kurum ve kuruluşlara bilgi vermekle yükümlüdür.
Danışanla yapılan çalışmalarla ilgili bilgiler; farklı ruh sıhhati uzmanlarından eğitim yahut süpervizyon alınması, eğitim verilmesi ya da araştırma yapılması için kullanılması gerekiyorsa bu üzere durumlarda yalnızca danışandan müsaade alınarak ve şahsi ayrıntıları gizlenerek kullanılabilir. Yani eğitim alma, süpervizyon alma, araştırma yapma yahut eğitim ve süpervizyon verme sürecinde; danışanın yaşadığı zorlanmalar, yapılan klinik çalışmalar, psikoterapiyle sağlanan güzelleşmeler yahut psikoterapide zorlanılan noktalar danışanın terapötik sürecine yarar getirmesi emeliyle daha üst bir görüş almak için uzmanın tanıdığı farklı bir meslektaşa iletilebilir. Lakin isim soy isim, telefon, adres, okul vb. özel şahsi bilgiler ruh sıhhati uzmanı tarafınca gizlenmeli yahut değiştirilerek aktarılmalıdır.
Örneğin bir uzman Ayşe Deniz ismindeki bir danışanının ayrıntılarını süpervizyon almak şartıyla diğer bir ruh sıhhati uzmanına aktarırken, danışanının ismini A.D olarak kısaltarak ismi muhakkak olmayacak biçimde öbür bir uzmana aktarabilir. bu biçimdece uzman, danışanının isim ve soyisim üzere ayrıntılarını vermeden, yani danışanını açıkça ifşa etmeden onunla birlikte yaptığı psikoterapi çalışmalarına dair ayrıntılarını terapide yarar sağlaması hedefiyle mesleksel görüşler alacağı diğer bir uzmana sunabilir ya da danışanının bu ayrıntılarını gerçekte olmayan öteki bir isim ve soyisimle değiştirebilir. Örneğin gerçek ismi Ayşe Deniz olan danışanının ismini Fatma Hanım olarak değiştirerek danışanı hakkında sormak istediği sorulara bir üst görüşten yanıt almak ya da süpervizyon almak üzere diğer bir uzmana sorabilir.
Danışanın bilgisi ve onayı olmadan psikoterapi seansları içerisinde yapılan görüşmelere dair ses yahut manzara alınmamalıdır. Danışanın isteğiyle alınacak görsellerin, ses kayıtlarının, özel ayrıntıların gizli tutularak yahut değiştirilerek büsbütün eğitim, süpervizyon ya da araştırma hedefli kullanılabilir.
Hizmet verdikleri bireylere karşı tarafsız olmalıdırlar ve onlara ruh sıhhati uzmanları olarak mesleksel rollerini ve psikoterapi içerisinde yapacakları çalışmaları yanlışsız formda anlatmalıdırlar.
Psikoterapinin fiyatları, uygulanma koşulları, ruh sıhhati uzmanının mesleksel yetkinlikleri, eğitimleri, şimdiye kadar yapılan çalışmalar üzere konularda danışanlara dürüst bilgilendirme yapılmalıdır. Uzman, bu bilgilendirmeleri reklam ve şahsi yarar sağlama emeliyle değil, danışanı aydınlatma ve baş karışıklıklarını giderme maksadıyla yapmalıdır. Bu niçinle kişi şayet ruh sıhhati uzmanından psikoterapiye dair hizmet talebinde bulunmazsa yahut terapi almasının uygun olacağı önerildiği taktirde terapi almayı reddederse, kişi psikoterapi hizmeti almaya zorlanmamalıdır.
Her uzman, danışanının zihninde kendi şahsi özelliklerine dair oluşabilecek profilin tam manasıyla yok edilemeyeceğini de bilmelidir. Örneğin parmağında alyans olmayan bir terapist özel ömrünü danışanına yansıtmamasına karşın, danışanının zihninde uzman kişi bekar ya da boşanmış biri olarak tanımlanabilir.
Danışan tarafınca uzmana yönelik yapılan bu kestirimi tarif, uzmanın özel ömründen gerçek bir bilgiyi yansıtabildiği üzere yüzüğünün olmaması durumu, parmağındaki egzama yüzünden alyans takamayan evli bir terapisti de yansıtabilir. Yani terapist ne kadar objektif ve profesyonel bir duruş sergilese de danışanının kendisiyle ilgili hakikat ya da yanlış var iseyımları ve görüşlerini büsbütün engelleyemeyebilir.
Psikoterapide Etik Kurallar Nelerdir?
Psikoterapide belirlenen etik unsurlara ulaşmak ismine uygulanması gereken etik kurallar şunlardır:
Etik unsur ve kuralları biliyor olmak, ruh sıhhati uzmanlarının kendi çalışma standartlarını belirlemek, mesleklerini profesyonel biçimde sürdürmelerine yardımcı olmak, riskli yahut yanılgılı tavırlarda bulunmamalarını sağlamak hedefiyle yol gösterici fonksiyona sahiptir. Ruh sıhhati uzmanlarının bu etik prensipleri biliyor ve uyguluyor olmaları gerekmektedir.
Danışanların da etik prensip ve kuralları biliyor olması terapide kendilerinin ve ruh sıhhati uzmanlarının sonlarını bilmeleri, nasıl bir dayanak alabileceklerini yahut alamayacaklarını öğrenmeleri, muhtemel bir yanlış uygulamada bu durumu tespit edebilmeleri, başlarındaki soru işaretlerini ortadan kaldırmaları üzere bir hayli fonksiyona sahiptir. Bu üzere sebeplerle psikoterapi hizmeti alan danışanların bu unsur ve kuralları bilmelerinin kendi terapötik süreçleri ortasında yararı büyük olacaktır.
Psikoterapide şahısların özel ayrıntıları, geçmişe dair iz bırakan yaşantıları, gelecekle ilgili kanılarının sağlıklı yapılanabilmesi üzere hassas ve şahsi bahisler çalışılırken; bireye bir arkadaş tavsiyesi vermekten, akıl hocalığı yapmaktan yahut spiritüel bir danışmanlıktan fazla bilimsel kaynaklara dayanan profesyonel bir hizmet verilir.
Bu açıdan bakıldığında hem ruh sıhhati uzmanını birebir vakitte ondan psikoterapi hizmeti alan danışanları maddi, manevi, fizikî ve duygusal manada korumak ile ülkü mesleksel standartları belirlemek ismine bir kadro etik unsurlar belirlenmiştir. Bu etik unsurlar de etik kurallar aracılığıyla psikoterapi hizmetinde hayata geçirilmektedir.
Psikoterapi hizmetinde etik unsurlar ve kurallar hem danışan tıpkı vakitte ruh sıhhati uzmanları açısından incelikli olup bununla birlikte özel durumlar içerdiğinden etik unsurlar ve kuralların korunması ismine gösterilen uğraş da pek kıymetlidir. Psikoterapide etik unsur ve kuralları incelemedilk evvel etik, meslek etiği, etik unsurlar, etik kurallar üzere terimsel sözlerin manalarının ne olduğunu bilmek gerekir.
Etik Ne Demektir?
Etik, insani davranışların en doğrusuna ulaşmak ve yanlışsız bir insan olmak üzerine düşünen bir ahlak ideolojisidir.
Etik kozmiktir; yani etik lisan, din, ırk, cinsiyet, kültür üzere ayırıcı ögelere nazaran değil, genel insani doğrulara nazaran şekillendirilmiştir. Örneğin dürüstlük kozmik kabul edilen bir etik prensiptir; bir din, lisan, ırk yahut topluma bakılırsa değişkenlik göstermez.
Meslek Etiği Ne Demektir?
Meslek etiği, bir meslekteki kozmik doğruları ve o mesleği icra eden bireylerin profesyonel hizmet verme şartlarını belirleyen prensipler ve kurallar bütünüdür.
Meslek etiği özetlemek gerekirse, meslek mensubu şahısların işlerini nasıl yapmaları gerektiğine dair unsur, kural ve yönlendirmelerin bütününü oluşturur.
Mesleki Etik Prensipler Ne Demektir?
Etik prensipler, bir mesleği icra ederken mesleğin standartları ve bilimsel bilgiler gereği en üst seviyede belirlenmiş mefkurelerdir. Etik unsurlar meslekte ulaşılmak istenen ve korunması gereken genel standartları belirler.
Meslekte bu etik unsurları korumak ismine uğraş göstermek kaidedir lakin bu prensipler en yüksek şartları idealize ettiğinden her vakit bu prensipleri eksiksiz yerine getirmek mümkün olmayabilir. Meslekte profesyonelliği oluşturan durum aslında bu unsurları sağlamak ismine gösterilen çabadır. Örneğin yazının devamında bilgilerina değinilecek olan yetkinlik etik unsuru gereği ruh sıhhati uzmanları devamlı mesleksel ayrıntılarını yenilemek ve zorlandıkları şartlarda daha tecrübeli uzmanlardan yardım ve süpervizyon almak durumundadırlar.
Ancak kimi vakit zaman yetersizliği yahut bilgi almak istediği kaynakla anında bağlantı kuramama üzere çeşitli ögeler sebebiyle uzman da her gereksinim duyduğu an istediği bilgiye çabucak ulaşamayabilir, süpervizyon alamayabilir ya da gerekli tüm araştırmalar yapılmasına karşın aktüel bilgilere ulaşamayabilir. bu biçimde durumlarda uzman, şartlar elverdiği ölçüde yetkinlik prensibini yerine getirmeye efor gösterdiğinden etik unsurlara uygun hareket ettiği var iseyılabilir.
Mesleki Etik Kurallar Ne Demektir?
Mesleki etik kurallar, etik prensiplerini yerine getirebilmek ismine belirlenmiş kurallardır. Etik kurallar, meslek mensuplarına ve etik prensiplerin idealize ettiği standartlara ulaşabilmek için mesleği icra ederken neler yapılması gerektiğini söyler. Yani dürüstlük bir mesleksel etik unsur iken, ruh sıhhati uzmanlarının kendi eğitimsel ayrıntıları hakkında danışanlarını hakikat bilgilendirmeleri mesleksel etik kuraldır.
Psikoterapi Hizmetinde Etik Prensipler Nelerdir?
Psikoterapide ulaşılması hedeflenen uygun şartlara dair ülküleri belirlemek ismine “yetkinlik, yararlı olmak ve ziyan vermemek, sorumluluk, dürüstlük, insan haklarına hürmet ve ayrımcılık yapmama’’ başlıkları altında etik prensipler belirlenmiştir.
Yetkinlik
özetlemek gerekirsesı ülkemizde psikoterapi hizmeti veren uzmanların; üniversitelerin psikoloji, ruhsal danışmanlık kısımlarından mezun olmuş yahut tıp kısmını bitirdikten daha sonra psikiyatri üzerine uzmanlıklarını tamamlamış olmaları gerekmektedir.
Psikoterapist olmak isteyen ve psikoloji yahut ruhsal danışmanlık kısımlarından mezun olan bireylerin mezun olduktan daha sonra klinik psikoloji yüksek lisans programını da tamamlamaları gerekir.
Lisans, tıpta uzmanlık, yüksek lisans yahut doktora eğitimlerini tamamlamış olmak, psikoterapi yapabilmek ismine ön şart oluşturur, lakin kâfi değildir. Psikoterapi hizmetini uygulayabilmek için bu kısımlardan mezun olan şahısların uygulamak istedikleri psikoterapi tekniklerine dair eğitimleri aldıktan daha sonra süpervizyon programlarına katılmaları ve bu programlarda başarılı olmaları gerekir.
Uzmanlar aldıkları eğitimlere dair gündemdeki ayrıntıları takip ederek çalışmalarını güncellemelidirler. hem de çalışırken zorlandıkları ve gereğince yararlı olamadıklarını düşündükleri danışanları için daha uzman ruh sıhhati uzmanlarından süpervizyon ismi altında mesleksel danışmanlık almalıdırlar. Alınan süpervizyon ile kendilerinden daha uzman bir ruh sıhhati uzmanının yorum, kıymetlendirme ve yönlendirmeleriyle psikoterapi süreçlerini sürdürmelidirler.
Ruh sıhhati uzmanları yetkin oldukları alanlara yönelik çalışmalıdırlar. Şayet uzmanlar kendilerini ehil ve kâfi hissetmediği alanlarda süpervizyon takviyesi alamıyorlarsa bu biçimde danışanlarını bu alanda kendilerinden daha uzman ve tecrübeli öteki bir uzmana yönlendirmelidirler.
faydalı Olmak ve Ziyan Vermemek
Profesyonel ruh sıhhati uzmanları bu genel çerçeveyi danışanları için en faydalı biçime getirerek kullanmalıdırlar. özetlemek gerekirsesı genel geçer bir uygulamadan fazla tüm teknikleri danışanına en uygun biçimiyle ve uzmanın kendi mesleksel tecrübelerini de devreye sokarak uygulaması gerekir.
Uzmanlar psikoterapide danışana fayda sağlayacak çalışmaları yürütürlerken muhtemel ziyanları da hesaplayarak bu ziyanları oluşturabilecek şartlardan uzak durmaya dikkat etmelidirler. Mümkün ziyanlar maddi, manevi, fizikî yahut ruhsal her türlü ziyan alanını kapsamaktadır.
Örneğin; haftada 1 psikoterapi hizmeti alan bir danışan seansların sık olması niçiniyle maddi manada zorlanıyorsa ve haftalık terapi fiyatlarını karşılayamayacağını düşünerek kaygılanıyorsa, bu durum danışanın terapötik sürecinin tamamlanmadan yarıda kalmasına niye olacağı için danışana hem maddi istikametten birebir vakitte duygusal ve manevi taraftan ziyan verebilir. Bu durumda ruh sıhhati uzmanı mevcut maddi zorlanmaya karşı bir tahlil üretmelidir.
Eğer psikoterapi seanslarını yarım bırakmak danışana daha epey ziyan verecekse bu biçimde terapist danışanına yarar sağlamaya devam edebilmek ismine danışanıyla yaptığı seansların çoğunluklarını azaltmayı düşünebilir. bu biçimdece uzman, hem maddi istikametten danışanını bunaltmamaya çalışırken birebir vakitte danışanının terapötik sürecini de takip etmeyi bırakmamış olur.
elbet burada bahsedilen örnek, bu biçimde bir durumla karşılaşıldığında her terapistin kesinlikle yapması gereken bir mecburilik durumu değildir. Yalnızca bir ruh sıhhati uzmanının danışanı için ne kadar hassas olmaya çalıştığını açıklayan bir örnektir. Lakin danışanın sorunlarına karşılık terapist rastgele bir tahlil üretemiyorsa, üretilen tahliller fonksiyonsuz kalıyorsa yahut bulunan tahlil fikirleri tahlil yolu olarak kullanılamıyorsa bu biçimde uzman danışanını diğer bir ruh sıhhati uzmanına yönlendirmelidir.
Ruh sıhhati uzmanları mesleksel statülerini hizmet verdikleri danışanların ve yakınlarının ziyanına olacak halde kullanmamalıdırlar. Mesleksel statülerini danışanları ve etrafları ismine her vakit fayda sağlayacak halde kullanmaya itina göstermelidirler.
Ruh sıhhati uzmanları statüleri ile danışanın yakınlarına yahut kendisine onları olumsuz etkileyecek bir telaffuz ortasında bulunmamalıdırlar. Örneğin bir ruh sıhhati uzmanının çocuk danışanının ebeveynine, problemli bir çocuğa sahip olduğunu söylemesi etik açıdan uygun değildir. Zira bu telaffuz çocuğu etiketleme ve yargılama içerdiğinden hem çocuk danışana hem ailesine tıpkı vakitte çocuğun yakın etrafına duygusal istikametten ziyan verebilir.
Ruh sıhhati uzmanları, uygulayacakları psikoterapi hizmetlerinde şahsi çıkar sağlamaya dair fikirlerini yahut şahsî fayda sağlama üzere fikirleri ön planda tutmamalıdırlar. Danışanın ruhsal yeterli oluşu ve psikoterapi sürecinde amaçlara ulaşılmasını kendilerine motivasyon edinmelidirler.
Uzmanlar bilgi, tecrübe ve pozisyonlarını danışanları üzerinde baskı yapma yahut onları terapi almaya zorla ikna etme gayesiyle kullanmamalıdırlar. Ayrıyeten danışan, seans içerisindeyken kendisiyle ilgili bir bilgiyi uzmanla paylaşmak istemiyorsa uzman, bu bilgiyi kendisine söylemesi için danışanını zorlamamalı ve danışanın çalışmak istemediği bir hususta ona baskı kurmamalıdır.
Danışanların doğal olarak kendi hayatları içerisinde kendilerini yansıtan hayat görüşleri, lisan, din, kültür, etnik köken, politik görüş, cinsel kimlik üzere şahsi özellikleri bulunmaktadır. Psikoterapi hizmeti almaya gelen danışanların bu özellikleri ruh sıhhati uzmanıyla farklı hatta zıt pozisyonda olabilir. Bu noktada ruh sıhhati uzmanları danışanların bu özelliklerini yargılama, eleştirme, değiştirmeye dair bir teşebbüste bulunmamalıdırlar. Uzmanların kendi şahsi görüş ve seçimlerini psikoterapi sürecinde danışanına aktarmamaları gerektiği üzere danışanın kendi şahsi görüş ve seçimlerinden de etkilenmeden seans içerisinde objektif bir duruş sergilemeleri gerekir.
Sorumluluk
Uygulanan psikoterapi formlarında uzman tarafınca öngörülen muhtemel bir olumsuz sonuç var ise bu durum terapi süreci öncesinde danışanla paylaşılmalıdır. Uygulanacak psikoterapi usulü tüm taraflarıyla uzman tarafınca danışana aktarılarak danışandan onay alındıktan daha sonra sorumluluklar, ruh sıhhati uzmanı ile danışan içinde paylaşılır.
Ruh sıhhati uzmanları yürüttükleri psikoterapi seanslarında etik unsurları gözetmeye çalışırlarken kimi vakit etik ikilem olarak söz edilen durumlarla karşılaşırlar.
Etik ikilem, etik unsurları gözetmeye çalışırken tam olarak ne yapılacağından emin olunamaması durumudur.
Örneğin etik prensiplere bakılırsa ruh sıhhati uzmanları danışanlarından bilhassa maddiyatı yüksek olan özel ikramlar kabul etmemelidirler. Zira armağan alma ve verme davranışı danışan ile uzman içinde korunması gereken objektif hudutların bozulmasına ve empatik yaklaşımın sempatiye dönüşmesine niye olabilir. Lakin bir danışanın terapi aldığı bir ruh sıhhati uzmanı için kendi konutunun bahçesinden toplayıp getirdiği çiçekleri kabul edip etmemeye dair yaşanan ikilem psikoterapi hizmetinde etik ikilem olarak isimlendirilir.
Ruh sıhhati uzmanları bu üzere etik ikilemleri çözebilmeli ve bu çiçeklerin duygusal olarak ne manaya geldiğini tahlil edebilmelidirler. Şayet çiçekler, danışanın terapi süreci boyunca kendisine yardımcı olan uzmana teşekkür etme manası taşıyorsa çiçekler hürmet çerçevesinde kabul edilebilir. Fakat bu çiçekler, danışanın uzmana karşı duyduğu sempati, hoşlantı üzere transfer içerikli hisler yansıtıyorsa bu biçimde uzman danışanın farkında olamadığı duygusal transfer süreciyle ilgili durumu kendisine uygun bir lisanla açıklayarak çiçekleri niye kabul edemeyeceğini ona anlatmalıdır.
Eğer uzman, danışanından gelen hediyeyi kabul edip etmeme konusunda kararsız kalıyor, bu hediyeyi kabul etmenin terapötik bağa ziyan vereceğine dair dertler taşıyorsa ve bu bahisteki görüşünü danışanına uygun bir lisanla nasıl aktaracağını bilemiyorsa, uzmanın meslektaşlarından ya da mesleksel etik heyetten bu etik ikilem hakkında takviye ve görüş alması gerekir.
Psikoterapi süreci içerisinde geniş yer tutan bir öbür sorumluluk ise ruh sıhhati uzmanlarının danışanların hakkında edinilen ayrıntıları kapalı tutmalarıyla ilgilidir. Danışanın isteği olmadan bu ayrıntıları paylaşmak uygun değildir. Lakin uzman danışanının kendisine yahut bir diğerine ziyan verme üzere uçta yaşanabilecek durumlarının olduğunu fark ederse danışanının can güvenliğini ve güzellik halini korumak ismine kapalılık unsurlarını bozarak ve insiyatif kullanarak ilgili şahıslara haber verme sorumluluğunu yerine getirmelidir.
Ruh sıhhati uzmanları saklılığı bozacak hudutların neler olduğuna dair bilgiyi terapi sürecine başlamadan evvel ayrıntılıca ve açık bir biçimde danışanlarına aktarmalıdırlar.
Ruh sıhhati uzmanlarının saklılığı bozmasını gerektiren durumlar; danışanın kendisine yahut bir diğerine ziyan verme isteğinin olup buna yönelik plan yahut hareketlerinin bulunması, danışanın cürüm teşkil eden bir fiilde bulunması, 18 yaşından küçük danışanların fizikî yahut cinsel istismara maruz kalması ya da danışanın can güvenliğini tehdit eden makus bir durumla/kişiyle müsabakası ile fizikî ve ruhsal şiddete maruz kalması olarak özetlenebilir. Bu üzere durumlarda, ruh sıhhati uzmanı danışanın ailesine/yakınlarına, ilgili kurum ve kuruluşlara bilgi vermekle yükümlüdür.
Danışanla yapılan çalışmalarla ilgili bilgiler; farklı ruh sıhhati uzmanlarından eğitim yahut süpervizyon alınması, eğitim verilmesi ya da araştırma yapılması için kullanılması gerekiyorsa bu üzere durumlarda yalnızca danışandan müsaade alınarak ve şahsi ayrıntıları gizlenerek kullanılabilir. Yani eğitim alma, süpervizyon alma, araştırma yapma yahut eğitim ve süpervizyon verme sürecinde; danışanın yaşadığı zorlanmalar, yapılan klinik çalışmalar, psikoterapiyle sağlanan güzelleşmeler yahut psikoterapide zorlanılan noktalar danışanın terapötik sürecine yarar getirmesi emeliyle daha üst bir görüş almak için uzmanın tanıdığı farklı bir meslektaşa iletilebilir. Lakin isim soy isim, telefon, adres, okul vb. özel şahsi bilgiler ruh sıhhati uzmanı tarafınca gizlenmeli yahut değiştirilerek aktarılmalıdır.
Örneğin bir uzman Ayşe Deniz ismindeki bir danışanının ayrıntılarını süpervizyon almak şartıyla diğer bir ruh sıhhati uzmanına aktarırken, danışanının ismini A.D olarak kısaltarak ismi muhakkak olmayacak biçimde öbür bir uzmana aktarabilir. bu biçimdece uzman, danışanının isim ve soyisim üzere ayrıntılarını vermeden, yani danışanını açıkça ifşa etmeden onunla birlikte yaptığı psikoterapi çalışmalarına dair ayrıntılarını terapide yarar sağlaması hedefiyle mesleksel görüşler alacağı diğer bir uzmana sunabilir ya da danışanının bu ayrıntılarını gerçekte olmayan öteki bir isim ve soyisimle değiştirebilir. Örneğin gerçek ismi Ayşe Deniz olan danışanının ismini Fatma Hanım olarak değiştirerek danışanı hakkında sormak istediği sorulara bir üst görüşten yanıt almak ya da süpervizyon almak üzere diğer bir uzmana sorabilir.
Danışanın bilgisi ve onayı olmadan psikoterapi seansları içerisinde yapılan görüşmelere dair ses yahut manzara alınmamalıdır. Danışanın isteğiyle alınacak görsellerin, ses kayıtlarının, özel ayrıntıların gizli tutularak yahut değiştirilerek büsbütün eğitim, süpervizyon ya da araştırma hedefli kullanılabilir.
Dürüstlük
Hizmet verdikleri bireylere karşı tarafsız olmalıdırlar ve onlara ruh sıhhati uzmanları olarak mesleksel rollerini ve psikoterapi içerisinde yapacakları çalışmaları yanlışsız formda anlatmalıdırlar.
Psikoterapinin fiyatları, uygulanma koşulları, ruh sıhhati uzmanının mesleksel yetkinlikleri, eğitimleri, şimdiye kadar yapılan çalışmalar üzere konularda danışanlara dürüst bilgilendirme yapılmalıdır. Uzman, bu bilgilendirmeleri reklam ve şahsi yarar sağlama emeliyle değil, danışanı aydınlatma ve baş karışıklıklarını giderme maksadıyla yapmalıdır. Bu niçinle kişi şayet ruh sıhhati uzmanından psikoterapiye dair hizmet talebinde bulunmazsa yahut terapi almasının uygun olacağı önerildiği taktirde terapi almayı reddederse, kişi psikoterapi hizmeti almaya zorlanmamalıdır.
İnsan Haklarına Hürmet ve Ayrımcılık Yapmama
Her uzman, danışanının zihninde kendi şahsi özelliklerine dair oluşabilecek profilin tam manasıyla yok edilemeyeceğini de bilmelidir. Örneğin parmağında alyans olmayan bir terapist özel ömrünü danışanına yansıtmamasına karşın, danışanının zihninde uzman kişi bekar ya da boşanmış biri olarak tanımlanabilir.
Danışan tarafınca uzmana yönelik yapılan bu kestirimi tarif, uzmanın özel ömründen gerçek bir bilgiyi yansıtabildiği üzere yüzüğünün olmaması durumu, parmağındaki egzama yüzünden alyans takamayan evli bir terapisti de yansıtabilir. Yani terapist ne kadar objektif ve profesyonel bir duruş sergilese de danışanının kendisiyle ilgili hakikat ya da yanlış var iseyımları ve görüşlerini büsbütün engelleyemeyebilir.
Psikoterapide Etik Kurallar Nelerdir?
Psikoterapide belirlenen etik unsurlara ulaşmak ismine uygulanması gereken etik kurallar şunlardır:
Ruh sıhhati uzmanları danışana faydalı olamayacağını düşünüyorlarsa bu danışanla psikoterapiye başlamama sonucu alabilirler.
Ruh sıhhati uzmanları mümkün olan en kısa mühlet içerisinde ve mümkünse psikoterapinin başlangıcında kapalılık, terapi süreci, fiyat üzere mevzular hakkında danışanı bilgilendirmelidirler.
Danışan şayet reşit değilse yahut kendi kararlarını alabilecek kaidelere sahip değilse, psikoterapiye başlamadan evvel veli yahut vasisinin onayının alınması gerekir.
Danışan özgür iradesi ile istediği vakit psikoterapi hizmeti almayı sonlandırabilir.
Ruh sıhhati uzmanları, kullandıkları psikoterapi teknikleri, bu tekniklerin sağladığı yararlar ve olası riskler hakkında danışanı bilgilendirerek danışanın onayını almalıdırlar.
Psikoterapi biçimlerini uygulayacak ruh sıhhati uzmanları çabucak hemen uygulayacakları teknikler üzerine kâfi seviyede yetkinliklerini kazanmamışlarsa bu biçimde psikoterapi sürecini süpervizyon dayanağı aldıkları bir süpervizörle yani ehil ve tecrübeli bir ruh sıhhati uzmanıyla birlikte yürütmelidirler. Bu şartta uygulanan psikoterapiye dair sorumluluk süpervizöre aittir. Bu şartlarda gerçekleştirilen psikoterapi hizmetinde danışanlar husus hakkında bilgilendirilmelidirler.
Geleneksel uygulamaları içeren yüz yüze seanslar haricinde gerçekleştirilen online seanslar, yazışmalar, e-postalar üzere formüllerle yapılan ruhsal danışmanlık hizmetlerinde oluşabilecek aksilikler danışana bildirilmelidir. Örneğin ses iletiminde yaşanan aksaklıklar yüzünden danışan ve uzmanın birbirini yanlış ya da eksik anlaması, internet ortamında kullanılan yüz yüze görüşme uygulamalarının terapistten bağımsız olarak otomatik halde depoladığı bilgiler, internet kesintileri üzere durumlar online psikoterapi süreci içerisinde karşılaşılabilecek olumsuzluklardandır ve tüm bu durumlar danışana öncesinden bildirilmelidir.
Ruh sıhhati uzmanları, geçmişte psikoterapi hizmeti verdiği danışanları ile hala psikoterapi hizmeti vermeye devam ettiği danışanlarıyla ve onların yakınlarıyla duygusal ya da cinsel yakınlık içerisine girmemelidirler.
Ruh sıhhati uzmanları evvelinde duygusal ya da cinsel yakınlaşma yaşadıkları, maddi yahut manevi çıkar alakasında olduğu şahıslara psikoterapi hizmeti vermemelidirler.
Ruh sıhhati uzmanlarının şahsi sebepleriyle (hastalık, kaza, taşınma, hamilelik, hizmetinin sona ermesi vb.) psikoterapi hizmeti devam ettirilemezse, uzmanlar danışana en faydalı olacak seçenekleri belirleyerek bu seçenekleri danışana bildirmelidirler. Örneğin görüşmelere online olarak devam etmek seçeneklerden biri olabilir. Lakin bu seçenek danışan için uygun değilse bu biçimde uzman danışanını onun için uygun olacak farklı bir ruh sıhhati uzmanına yönlendirebilir.
Ruh sıhhati uzmanları danışanlarının artık yardım ihtiyaçları kalmadığını fark ettiklerinde ya da yapılan psikoterapi hizmetinin danışanına fayda sağlamadığını, danışanlarının ziyan gördüğünü düşündüklerinde psikoterapi sürecini sonlandırmalıdırlar. Uzmanlar psikoterapi sürecini sonlandırmadan birkaç seans evvel danışanlarına bilgi vermelidirler. Gerekli gördükleri taktirde danışanının durumuyla ilgili meslekte uzman olduğunu düşündükleri farklı bir ruh sıhhati uzmanına da danışanlarını yönlendirebilirler.
Etik unsur ve kuralları biliyor olmak, ruh sıhhati uzmanlarının kendi çalışma standartlarını belirlemek, mesleklerini profesyonel biçimde sürdürmelerine yardımcı olmak, riskli yahut yanılgılı tavırlarda bulunmamalarını sağlamak hedefiyle yol gösterici fonksiyona sahiptir. Ruh sıhhati uzmanlarının bu etik prensipleri biliyor ve uyguluyor olmaları gerekmektedir.
Danışanların da etik prensip ve kuralları biliyor olması terapide kendilerinin ve ruh sıhhati uzmanlarının sonlarını bilmeleri, nasıl bir dayanak alabileceklerini yahut alamayacaklarını öğrenmeleri, muhtemel bir yanlış uygulamada bu durumu tespit edebilmeleri, başlarındaki soru işaretlerini ortadan kaldırmaları üzere bir hayli fonksiyona sahiptir. Bu üzere sebeplerle psikoterapi hizmeti alan danışanların bu unsur ve kuralları bilmelerinin kendi terapötik süreçleri ortasında yararı büyük olacaktır.