Rutinler ve Rutinlerin hayatımızdaki Yeri

Çocuklar, gelişim süreçleri içerisinde farklı günlük rutinler ile karşı karşıya kalırlar. Mesken içerisinde uyku ve yemek yeme üzere bir kadro temel alışkanlıkları tertipli bir halde gerçekleştirmek ismine, meskende kimi rutinlerin olması ehemmiyet arz eder. Çocuklar büyüyüp çekirdek ailenin haricindeki toplumsal ortamlar ile müsabakaya başladıklarında ise toplumsal bir grup tertip ve kuralları fark etmeye başlar. Okul ile yeni tecrübeler kazanırken takip etmesi beklenen kimi günlük akış örüntüleri ile karşılaşır. Ders vakit içinderı, teneffüsler ve yemek vakit içinderı kelam konusu olur. Misal biçimde yetişkin hayatında da iş ve konut sorumlulukları üzere devamlılık arz eden rutinler ömrün bir modülüdür.

Rutinlere sahip olmak, gün içerisinde muhakkak gereksinimleri belirli bir sıralamaya göre karşılıyor olmak, çocukların bununla birlikte rahatlamalarına gün içerisindeki belirsizliklerin azalmasına, daha sonraki aktiflik ve aktivite için daha fazla sabır gösterebilmelerine katkı sağlar. Aksi olması durumunda, her gün farklı saatlerde uyku uyumak, ders çalışma nizamının olmaması, ailecek geçirilen ortak vaktin makul olmaması, istediği yiyeceği her an tüketebilmesi çocuklar için akıl karıştırıcı bir durum olabilmektedir. Vakit idare marifetleri çabucak hemen gelişmekte olan ve belirsizlik içerisinde kalan çocuk için davranışsal manada sorumluluklarını takip etmek zorlaşırken, duygusal olarak telaş, gerginlik hissetme kelam konusu olabilir. Bu durumlar, sınırsız bir erişime sahip olma dürtüsü ile hareket etme ya da boş vermiş bir tavır ile davranma üzere farklı uçlardaki davranışlara niye olabilir.

Sabah ve akşam rutinleri günlük akışı kolaylaştırırken bununla birlikte çocuklar için planlama ve organize olma marifetlerini güçlendirmekte ve vakit idaresi konusunda bir anlayışa sahip olmalarına katkı sağlamaktadır. Rutinler çocukların yaşlarına göre düzenlenmesi gereken bir kadro davranış örüntüleridir. Rutinlere örnek vermek gerekirse, “Uyan, ellerini yüzünü yıka, tuvalete gir, kıyafetlerini giy ve meskenden çıkmak üzere okul eşyalarını al.” bir sabah rutini olabilir. Okul dönüşündeki rutinler ise “Eve gelince kıyafetlerini değiştir, dinlen, sağlıklı atıştırmalıklarını tüket ve ödevleri tamamla.” olabilir. Uyumakta zorlanan ya da uyku saati daima ertelemek isteyen çocuklar için beraberinde uyku vaktini de sinyalleyen, “Pijamalarını giy, dişlerini fırçala, yatağa gir ve kitap oku.” halinde bir rutin de kullanılabilir.

Rutinlerle ilgili olarak ailecek konuşmak bunu çocuğun yaşına göre resme ya da tabloya dökmek çocuğun bu davranış örüntüsünü kazanmasına takviye sağlayabilen etkinliklerdendir.

Rutinler dengeli bir biçimde uyulması gereken fakat yaş ve gelişim periyoduna bağlı olarak değişebilen, güncellenebilen yapılar olmalıdır. Tıpkı pandemi süreci ile yaşadığımız, meskenin haricindeki toplumsal hayat rutinlerimizin konut içerisindeki online toplumsal aktivitelerle güncellenmesi ya da 8 yaşındaki bir çocukla 15 yaşındaki bir gencin tıpkı vakitte uyumuyor olması üzere var olan rutinler, ömür döngüsü ve gelişimsel süreçlere bağlı olarak güncellenmektedir. Unutulmamalıdır ki gereksinime bağlı olan esnemeler ve güncellemeler haricinde kazandırmak istediğimiz her rutin, davranış için sabır ve tutarlılık değerlidir.