Sovyetlerin bıraktığı kronik sorunlar gerginlik çıkarıyor
Özbek hudut muhafızlarının açtığı ateş kararı 3 Kırgız hayatını kaybederken, bölge ülkeleri içinde son devirde yaşanan gerginlikler, Orta Asya Türki Cumhuriyetlerinin kendi ortalarındaki sıkıntıları da bir sefer daha gündeme getirdi. Sıkıntıların temelini Sovyetler Birliği devrinde Orta Asya’da keyfi çizilen sonlar oluşturuyor. Sovyetler periyodunda, Orta Asya Cumhuriyetlerinin her birine farklı etnik kökenden insanların yerleştirilmesi ileriki periyotlarda bölge ülkeler içinde etnik problemlere yol açtı. Özbeklerin çoğunlukta olduğu Oş kentinin Kırgızistan hudutları içerisinde bırakılması, Taciklerin yükte olduğu Buhara ve Semerkand’ın, Özbekistan’a verilmesi, bir daha Sukh bölgesinin yüzde 95’inin Tacik ve yüzde 5’inin Kırgız bulunmasına karşın, Özbekistan’a dahil edilmesi problemlerin kaynağını oluşturuyor.
SU KAYNAKLARI MESELESİ
Bunun yanı sıra, 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasının akabinde Orta Asya’daki bölgesel su ve güç istikrarlarını de bozuldu. Bölge ülkeleri içinde halihazırda devam eden su ve hidro güç üretimi sorunu, günümüzün en değerli bölgesel sorunlardan. Orta Asya Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanmasından daha sonra ortaya çıkan en kıymetli ihtilaflardan bir başkası de Aral Denizi’nin havzasındaki su paylaşımı ve kullanması sorunu.
Öte yandan, Orta Asya Türk devletleri içinde hudut sıkıntısını büsbütün çözen tek ülke Kazakistan. 2001 yılında Kazakistan, Özbekistan’la muahedeye vararak hudut çizgisini netleştirildi. Ayrıyeten, 2017’de de Astana’da Kazakistan ile Türkmenistan içinde Kazak-Türkmen devlet sonunun belirlenmesi konusunda mutabakat sağlandı.
Selçuk Böke
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Özbek hudut muhafızlarının açtığı ateş kararı 3 Kırgız hayatını kaybederken, bölge ülkeleri içinde son devirde yaşanan gerginlikler, Orta Asya Türki Cumhuriyetlerinin kendi ortalarındaki sıkıntıları da bir sefer daha gündeme getirdi. Sıkıntıların temelini Sovyetler Birliği devrinde Orta Asya’da keyfi çizilen sonlar oluşturuyor. Sovyetler periyodunda, Orta Asya Cumhuriyetlerinin her birine farklı etnik kökenden insanların yerleştirilmesi ileriki periyotlarda bölge ülkeler içinde etnik problemlere yol açtı. Özbeklerin çoğunlukta olduğu Oş kentinin Kırgızistan hudutları içerisinde bırakılması, Taciklerin yükte olduğu Buhara ve Semerkand’ın, Özbekistan’a verilmesi, bir daha Sukh bölgesinin yüzde 95’inin Tacik ve yüzde 5’inin Kırgız bulunmasına karşın, Özbekistan’a dahil edilmesi problemlerin kaynağını oluşturuyor.
SU KAYNAKLARI MESELESİ
Bunun yanı sıra, 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasının akabinde Orta Asya’daki bölgesel su ve güç istikrarlarını de bozuldu. Bölge ülkeleri içinde halihazırda devam eden su ve hidro güç üretimi sorunu, günümüzün en değerli bölgesel sorunlardan. Orta Asya Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanmasından daha sonra ortaya çıkan en kıymetli ihtilaflardan bir başkası de Aral Denizi’nin havzasındaki su paylaşımı ve kullanması sorunu.
Öte yandan, Orta Asya Türk devletleri içinde hudut sıkıntısını büsbütün çözen tek ülke Kazakistan. 2001 yılında Kazakistan, Özbekistan’la muahedeye vararak hudut çizgisini netleştirildi. Ayrıyeten, 2017’de de Astana’da Kazakistan ile Türkmenistan içinde Kazak-Türkmen devlet sonunun belirlenmesi konusunda mutabakat sağlandı.
Selçuk Böke
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.