amerikali
Üye
Gün için de iş yeri, okul yahut kafe üzere birfazlaca toplumsal ortama gireriz. Pekala ya bu toplumsal ortamlara her girdiğinizde büyük bir telaş yaşıyor olsaydınız nasıl hissederdiniz? Bir sunum ya da performans kıymetlendirme sırasında insanların sizi nasıl değerlendirdiği üzerine ağır telaş duyuyor olsanız sunum ne biçimde sonlanırdı? Tüm bunlarında ötesinde, beşerlerle etkileşime girmeye korktuğunuz için süpermarkete çıkmak bile sizin için epey güç bir durum haline gelmeye başlamış olsa neler hissederdiniz? Toplumsal anksiyete bozukluğu eski ismiyle Toplumsal Fobisi olan şahıslar bu tıp sorunlarla çoğunlukla karşı karşıya kalabilmektedir.
Toplumsal anksiyete bozukluğu kriterleri nelerdir?
DSM 5’e göre Toplumsal anksiyete bozukluğu; en az 6 ay devam etmek üzere, toplumsal kıymetlendirme muhtemelliğine maruz kalındığında daima, bariz ve orantısız endişe; tetikleyici bir olaya maruz kalarak kişinin olumsuz değerlendirileceği tarafında niyet geliştirmesine niye olan ağır telaş ve bu tetikleyici durumlardan kaçınmayı ya da bunlara katlanmayı içermektedir. Toplumsal aksiyete bozukluğu olan bireyler utangaç olarak tanımlayabileceğimiz bireylere oranlara hayatlarında epeyce daha fazla sorun yaşarlar. Günlük yerine getirilmesi gereken durumlardan kaçışlar kişinin fonksiyonelliği üzerinde büyük sorunlara niye olabilir.
Hangi durumlarda tasa yaşanır?
Toplumsal anksiyete bozukluğu olan şahıslar; diğerleriyle tanıştırılma, yetkili bireylerle tanıştırılma, telefon kullanma, konuk kabul etme, bir işi yaparken izlenme, latife yapılma, tanıdıklarla bir arada yemek yeme, restoranda yemek yeme, oburlarının önünde yazı yazma, genel tuvaletleri kullanma, topluluk karşısında konuşma, alış-veriş yapma üzere biroldukca durumda korku yaşayabilirler.
Telaş sırasında ne üzere belirtiler ortaya çıkar?
Şahıslar çoklukla toplumsal bir ortama girdiklerinde yüzlerinin kızaracağından ve terleyeceklerinden korkarlar. Bunlarında haricinde çarpıntı, terleme, titreme, kaslarda gerginlik, sıcaklık ve soğukluk hisleri üzere belirtiler oluşabilir. Kişi bir defa bu biçimde bir tecrübe yaşadıktan daha sonra bir daha sonraki toplumsal ortam yahut performans kıymetlendirme durumunda bu belirtilerin geleceğine dair dehşet beslemeye başlar.
Toplumsal anksiyete bozukluğu olan şahıslar toplumsal ortamlara karşı duydukları ağır telaşlar niçiniyle kendi potansiyellerinin epeyce daha altında performans gösterirler. Bu şahıslar kendi ülkü ve istekleri doğrultusunda çalışmaktan fazlaca, yalnız kalabilecekleri ve yeteneklerinin altında işlerde çalışabilirler. Birçoğu hudutlu toplumsal taleplerde bulunan işlerde çalışmayı tercih etmektedir.
Toplumsal ortamlarda ve performans tablolarında korkuyu azaltmak için şahıslar tarafınca kaçışın birinci adresi alkol kullanması olmaktadır. Şahıslar korku yaşayacakları durumlarla müsabakadan evvel alkol kullanarak telaş seviyelerini azaltmaya çalışırlar. Bu niçinle toplumsal anksiyete bozukluğu ile bir arada bu şahıslarda alkol kullanım bozukluğu ortaya çıkmaktadır.
Toplumsal anksiyete bozukluğu nasıl oluşuyor?
Davranışsal yaklaşıma göre; kişi negatif bir toplumsal tecrübe yaşayabilir. Bu tecrübe daha sonrasında kişi misal durumlara girdiğinde korkmaya klasik olarak şartlanır. Bu evreden daha sonra oluşan dehşetten kurtulmak için kişi kaçınma davranışı (sosyal ortamlardan uzaklaşma) sergileyecektir. Edimsel şartlanma ile öğrenilen kaçınma davranışı olumsuz pekiştireç olacak ve bir daha sonraki davranışları etkileyecektir. Bir oburu ile irtibat halindeyken göz temasını kaçırmaktan, konuşmadan uzaklaşmaya kadar kaçınma davranışı gerçekleşecektir.
Bilişsel yaklaşıma göre ise; Toplumsal anksiyetenin en temel özelliği, kişinin epey kuvvetli bir formda etrafında özel bir olumlu izlenim bırakma isteği duyması, lakin başka yandan da bunu gerçekleştirebilme yeteneğine olan bariz güvensizliktir (Clark ve Wells, 1995). Bu modele göre toplumsal anksiyeteli bireylerin, öbürleri tarafınca olumsuz olarak değerlendirileceklerine inandıkları toplumsal ortamlarda dikkatlerini etrafa değil kendilerine yöneltmeleri, bu rahatsızlığın bilişsel açıdan en değerli bileşenidir (Musa ve Lepin, 2000). Örneğin; kişi toplumsal ortamda konuşmanın içeriğine odaklanmak yerine kendilerine odaklanarak yanılgı yapıp yapmadıklarını denetim ederler. Bu durum kişi üzerinde kısır döngü oluşturarak toplumsal anksiyeteye yol açar.
Toplumsal anksiyete bozukluğu tedavisi
Toplumsal Anksiyete tedavileri yaklaşımlara nazaran çeşitlilik göstermektedir. Terapist eşliğinde halka açık toplumsal yerlerde ya da küçük terapi kümelerinde maruz bırakma tedavileri tesirli olabilmektedir. İnançlı davranışlar olarak görülen kaçınma davranışları şahıslara maruz bırakma yoluyla bu davranışlarının farkına varmaları sağlanabilir. Maruz bırakmanın tesirli olması etrafınızdaki toplumsal anksiyetesi olan bireylere sizin bunu uygulayacağınız manasına gelmez. Aksi biçimde fazlaca daha vahim bir tablo ortaya çıkabilir. Ayrıyeten David Clark (1997) tarafınca geliştirilen bilişsel terapi versiyonu; kişinin dikkatini kendine değil de dışarıdaki uyaranlara odaklamasını sağlayarak olumsuz inançlarla çabayı sağlayabilir.
Toplumsal anksiyete bozukluğu olan şahıslar utangaç değildirler! Hayatlarında büyük zorluklar çektikleri için tedavi olmaları gerekmektedir. Bu niçinle alanında “uzman” şahıslara kesinlikle müracat etmelidirler.
Toplumsal anksiyeteye giden yola ışık tutmak bu hastalara yardımcı olmak için fazlaca kıymetli bir usuldür. Unutmayın kim bir konuta hapsolup hayatını bu türlü geçirmek ister ki…
Toplumsal anksiyete bozukluğu kriterleri nelerdir?
DSM 5’e göre Toplumsal anksiyete bozukluğu; en az 6 ay devam etmek üzere, toplumsal kıymetlendirme muhtemelliğine maruz kalındığında daima, bariz ve orantısız endişe; tetikleyici bir olaya maruz kalarak kişinin olumsuz değerlendirileceği tarafında niyet geliştirmesine niye olan ağır telaş ve bu tetikleyici durumlardan kaçınmayı ya da bunlara katlanmayı içermektedir. Toplumsal aksiyete bozukluğu olan bireyler utangaç olarak tanımlayabileceğimiz bireylere oranlara hayatlarında epeyce daha fazla sorun yaşarlar. Günlük yerine getirilmesi gereken durumlardan kaçışlar kişinin fonksiyonelliği üzerinde büyük sorunlara niye olabilir.
Hangi durumlarda tasa yaşanır?
Toplumsal anksiyete bozukluğu olan şahıslar; diğerleriyle tanıştırılma, yetkili bireylerle tanıştırılma, telefon kullanma, konuk kabul etme, bir işi yaparken izlenme, latife yapılma, tanıdıklarla bir arada yemek yeme, restoranda yemek yeme, oburlarının önünde yazı yazma, genel tuvaletleri kullanma, topluluk karşısında konuşma, alış-veriş yapma üzere biroldukca durumda korku yaşayabilirler.
Telaş sırasında ne üzere belirtiler ortaya çıkar?
Şahıslar çoklukla toplumsal bir ortama girdiklerinde yüzlerinin kızaracağından ve terleyeceklerinden korkarlar. Bunlarında haricinde çarpıntı, terleme, titreme, kaslarda gerginlik, sıcaklık ve soğukluk hisleri üzere belirtiler oluşabilir. Kişi bir defa bu biçimde bir tecrübe yaşadıktan daha sonra bir daha sonraki toplumsal ortam yahut performans kıymetlendirme durumunda bu belirtilerin geleceğine dair dehşet beslemeye başlar.
Toplumsal anksiyete bozukluğu olan şahıslar toplumsal ortamlara karşı duydukları ağır telaşlar niçiniyle kendi potansiyellerinin epeyce daha altında performans gösterirler. Bu şahıslar kendi ülkü ve istekleri doğrultusunda çalışmaktan fazlaca, yalnız kalabilecekleri ve yeteneklerinin altında işlerde çalışabilirler. Birçoğu hudutlu toplumsal taleplerde bulunan işlerde çalışmayı tercih etmektedir.
Toplumsal ortamlarda ve performans tablolarında korkuyu azaltmak için şahıslar tarafınca kaçışın birinci adresi alkol kullanması olmaktadır. Şahıslar korku yaşayacakları durumlarla müsabakadan evvel alkol kullanarak telaş seviyelerini azaltmaya çalışırlar. Bu niçinle toplumsal anksiyete bozukluğu ile bir arada bu şahıslarda alkol kullanım bozukluğu ortaya çıkmaktadır.
Toplumsal anksiyete bozukluğu nasıl oluşuyor?
Davranışsal yaklaşıma göre; kişi negatif bir toplumsal tecrübe yaşayabilir. Bu tecrübe daha sonrasında kişi misal durumlara girdiğinde korkmaya klasik olarak şartlanır. Bu evreden daha sonra oluşan dehşetten kurtulmak için kişi kaçınma davranışı (sosyal ortamlardan uzaklaşma) sergileyecektir. Edimsel şartlanma ile öğrenilen kaçınma davranışı olumsuz pekiştireç olacak ve bir daha sonraki davranışları etkileyecektir. Bir oburu ile irtibat halindeyken göz temasını kaçırmaktan, konuşmadan uzaklaşmaya kadar kaçınma davranışı gerçekleşecektir.
Bilişsel yaklaşıma göre ise; Toplumsal anksiyetenin en temel özelliği, kişinin epey kuvvetli bir formda etrafında özel bir olumlu izlenim bırakma isteği duyması, lakin başka yandan da bunu gerçekleştirebilme yeteneğine olan bariz güvensizliktir (Clark ve Wells, 1995). Bu modele göre toplumsal anksiyeteli bireylerin, öbürleri tarafınca olumsuz olarak değerlendirileceklerine inandıkları toplumsal ortamlarda dikkatlerini etrafa değil kendilerine yöneltmeleri, bu rahatsızlığın bilişsel açıdan en değerli bileşenidir (Musa ve Lepin, 2000). Örneğin; kişi toplumsal ortamda konuşmanın içeriğine odaklanmak yerine kendilerine odaklanarak yanılgı yapıp yapmadıklarını denetim ederler. Bu durum kişi üzerinde kısır döngü oluşturarak toplumsal anksiyeteye yol açar.
Toplumsal anksiyete bozukluğu tedavisi
Toplumsal Anksiyete tedavileri yaklaşımlara nazaran çeşitlilik göstermektedir. Terapist eşliğinde halka açık toplumsal yerlerde ya da küçük terapi kümelerinde maruz bırakma tedavileri tesirli olabilmektedir. İnançlı davranışlar olarak görülen kaçınma davranışları şahıslara maruz bırakma yoluyla bu davranışlarının farkına varmaları sağlanabilir. Maruz bırakmanın tesirli olması etrafınızdaki toplumsal anksiyetesi olan bireylere sizin bunu uygulayacağınız manasına gelmez. Aksi biçimde fazlaca daha vahim bir tablo ortaya çıkabilir. Ayrıyeten David Clark (1997) tarafınca geliştirilen bilişsel terapi versiyonu; kişinin dikkatini kendine değil de dışarıdaki uyaranlara odaklamasını sağlayarak olumsuz inançlarla çabayı sağlayabilir.
Toplumsal anksiyete bozukluğu olan şahıslar utangaç değildirler! Hayatlarında büyük zorluklar çektikleri için tedavi olmaları gerekmektedir. Bu niçinle alanında “uzman” şahıslara kesinlikle müracat etmelidirler.
Toplumsal anksiyeteye giden yola ışık tutmak bu hastalara yardımcı olmak için fazlaca kıymetli bir usuldür. Unutmayın kim bir konuta hapsolup hayatını bu türlü geçirmek ister ki…