Toplumsal Histeri

HİSTERİ NEDİR?

Temeli Orta Çağ’a kadar uzanan histeri, o devirde insanın içine makûs ruhların yahut şeytanın girmesi olarak yanlış yorumlanıyordu. Günümüzde ise histeri, şahsi bir hastalık olmanın yanı sıra toplumlarda da panik, tasa gibisi kaygılar ve buna dayalı davranışlar formunda gözlenmiş ve teşhis edilmiştir. Rastgele bir biyolojik, fizikî sorun olmadığı biçimde görülen bedensel ağrılar formunda de yorumlanabilir. Zihinsel ve fizikî bozukluklar, bilhassa duygusal tepkilerde taşkınlık, ani sonlanma, hareket bozuklukları, kısa müddetli kişilik değişimi üzere çeşitli sistemlere ilişkin şikâyetle bir arada gelişen bozukluktur. Histerik kişi, kendindeki ruh sıhhatinin bozulduğunun da farkında değildir, kabul etmesi de zordur.

Bu durumu toplumsal bazda ele aldığımızda ise; yaşanılan birfazlaca olayın bireyler ortası etkileşimle olduğunu ve olumsuz olayların, küme üyeleri üzerinde domino tesiri yaptığını ya da öteki bir deyişle sorunun bireyler farkında olmasa da gözlemleyenlerde de hissediyormuş tesiri bıraktığına şahitlik edebiliriz…

TOPLUMSAL HİSTERİ NEDİR?

Tarihte birfazlaca örneği vardır ama en yaygın örneği:

Amerika’da çeşitli okullardan konser vermek için gelen öğrencilerin tümünün baş ağrısı, baş dönmesi, kusma üzere şikâyetlerinin olması niçiniyle incelenen hadisede, birebir anda hastalanan öğrencilerin tümünün bir başkasından bu belirtileri görmesi ile başladığı ortaya çıkmıştır. Hastalanmalarını sağlayacak hiç bir fizikî niye olmamasına karşın (ortamda zehirlenmeye ve başka muhtemel durumlara dair de araştırma yapılmıştır) ve konseri dinleyemeye gelen seyircilerden hastalanan olmadığına rastlanmıştır. Bilhassa bayanların belirtilerin tümünü erkeklere nazaran daha epeyce yaşaması da incelenmiştir. Fizikî hiç bir niye olmamasına karşın kümedeki tanınan kızın hastalanması öbür öğrencilerinde ruhsal manada etkilenerek kitle histerisine örnek teşkil etmiştir…

Bağlı bulunan küme içerisindeki bireylerin paylaştığı yahut yaşadığı duygusal tesir ve heyecanın küme içerisinde hâkim olması ve bilinen bir fizikî niçini olmayan gerçek fizikî semptomlara yol açtığını görmekteyiz.

Peki, sizce, devir itibariyle bu kadar görüngü âlemde yaşayan toplumların birbirine olumsuz tesirlerinin süratle yayılmasını açıklamak için toplumsal histeri tabiri yapılabilir mi?

Saygı ve sevgilerimle…