amerikali
Üye
Toplumsal korku bozukluğu, toplumsal korku bozukluğu yahut toplumsal fobi olarak isimlendirilmekte olan rahatsızlık kişinin, öbürleri tarafınca değerlendirilebilecek olduğu bir ya da birden hayli durumdan mantığa uymayan bir formda kaygı duyma, utanç, kasvet yaşama durumu olarak tanımlanmaktadır. Sunum yapma, topluluk önünde konuşma üzere performans gerektiren durumlarda yahut yeni beşerlerle tanışma üzere günlük ömrün toplumsal kısımlarında toplumsal telaş bozukluğuna sahip bireyler ağır bir telaş ve meşakkat yaşamaktadırlar. Bireyler toplum içerisinde öbürleri tarafınca yargılanabileceği korkusunu ağır bir halde yaşarlar. Mahçup ve rezil olacakları istikametinde daima ve besbelli bir endişe duyarlar. Yaşadıkları bu ağır ıstıraplar, şahısları rahatsız oldukları durumlardan kaçınmaya teşvik ederek bireylerin yalnızlaşmasına ve toplumdan uzaklaşmasına sebep olabilmektedir. Bireyler, ağır yaşadıkları toplumsal dehşet ve korkuları niçiniyle yeteneklerinin daha altında olan işlerde çalışabilmekte ve toplumsal durumlarla baş etmekten çok onlardan kaçınarak daha az mutlu oldukları lakin daha az toplumsal talep gerektiren işlerde hayatlarını devam ettirebilmektedirler.
Toplumsal dert bozukluğu olan birey, rahatsızlık duyduğu bir ortama girdiğinde en besbelli yaşadığı belirtiler çarpıntı, titreme, terleme, gerginlik, midede rahatsızlık hissi, ağız kuruluğu, ağlama hissi, yüzün kızarması olmaktadır. Bireyler bu hisleri kendi vücutlarında yaşarlar ve bu belirtilerin dışarıdan da görülüp fark edileceğini düşünürler, buna ağır bir biçimde odaklanırlar. DSM-V teşhis kriterlerine nazaran kaygı, dert ya da kaçınma daima bir durumdur ve 6 ay yahut 6 aydan daha uzun sürebilmektedir. Bireyler, dışsal ipuçlarından epey içsel belirtilerine daha epeyce dikkat etmektedirler. Örneğin 50 kişilik bir sınıfa sunum yapmaya çıkan bir kişi, sunum yaparken karşıdakilerin ne düşündüğünden epeyce kendi fizikî belirtilerine odaklanmaktadır (titreme, kızarma, dert, dehşet vb.).
Toplumsal korku bozukluğunun ortalama başlangıç yaşı 13-20 yaş içinde değişmektedir (Karamustafalıoğlu ve Yumrukçal, 2011). Tedaviye başvurma yaşı ise çoklukla sorunun başlangıcından 15-20 yıl daha sonra olmaktadır. Bu gecikmenin niçini toplumsal fobinin tedavi edilebilir bir rahatsızlık olduğunun bilinmemesi ve toplumsal korku bozukluğu yaşayan bireylerin bu rahatsızlığı kişiliklerinin bir modülü olarak görmeleri olabilmektedir (Dilbaz, 1997).
Düşük eğitim seviyesi, işsizlik, düşük sosyoekonomik seviye, hiç evlenmemiş olmak, hastalığın erken periyotlarında toplumsal takviye eksikliği, genetik yatkınlık ve travma rahatsızlığın esas risk etmenleri ortasında sayılmaktadır (Wittchen ve Fehm, 2001). Bayanlardaki görülme sıklığı erkeklerden daha sık olmaktadır (Ohayon ve Schatzberg, 2010).
Toplumsal tasa bozukluğu ile öteki bir patolojik bozukluk görülme sıklığı pek yüksektir. Başta duygudurum bozuklukları (major depresyon, bipolar bozukluk) olmak üzere agarofobi, özgül fobi, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), alkol bağımlılığı ve utangaç kişilik bozukluğu üzere epeyce sayıda patolojik bozuklukla bir arada toplumsal dert bozukluğu görülebilir (Ohayon ve Schatzberg, 2010; Acarturk, de Graaf, van Straten, Have ve Cuijpers, 2008; Schneier, Johnson, Hornig, Liebowitz ve Weissman, 1992).
Toplumsal Dert Bozukluğu Tedavi Edilebilir Mi?
Toplumsal dert bozukluğu tedavisinde ilaç tedavisi kullanılabilir fakat kâfi değildir. Klinik görüşmelerle yapılacak olan bir tedavi programı bireyler için çok tesirli olmaktadır. Bu noktada ferdî yahut küme terapileri devreye girmektedir. Uzun periyotlu gayelerimiz içinde; bireyin anksiyete ve gereksiz endişe olmaksızın toplumsal olarak etkileşim içerisinde olmasını sağlamak, endişe ve anksiyete olmaksızın toplumsal performans gerektiren nazaranvlere katılmak, bireyin bağlarının kalitesini arttıracağı toplumsal marifetler geliştirmesini sağlamak, düzgünleşme ve takviye sisteminin arttırılacağı, ilgilerin yapılandırıldığı hünerler geliştirmek olmalıdır (Jongsma, Jr, Peterson ve Bruce ,2014).
Ferdî terapilerde, toplumsal dert bozukluğu yaşayan şahısların evvela olumsuz fikirleri belirlenir. Bu olumsuz fikirler genelde çarpıtılmış ve yanlışsız olmayan kanılardır. Bu evrede bilişsel çarpıtılmış kanıların düzenlemesi yapılır. Birey esasen kaygısının çok ya da anlamsız olduğunun farkındadır. Başlangıçta bireyin zihninde yer alan ‘yetersizim’, ‘aptalım’, ‘beceriksizim’, ‘zayıfım’ üzere temel inançlar ve ‘heyecanlandığımı/kızardığımı anlayacak’, ‘aptal olduğumu düşünüyor olmalı’, ‘herkes bana gülecek’ üzere otomatik niyetler üzerinde çalışılarak bu kanıların rasyonelize edilmesi yani mantığa uygun bir hal alması sağlanır. Akabinde ikinci basamak olarak bireylerin süreç içerisinde davranışları üzerinde çalışılır. Danışan ve terapist ortak işbirliği ile davranışsal gayeler belirlenir ve bireyin davranışsal aktivasyonunu sağlamak ismine konut ödevleri verilir. Toplumsal dert bozukluğu yaşayan birey için bu ödevler genelde yeni birileriyle tanışmak, topluluk içerisinde sunum yapmak, tek başına dışarıda yemek yemek üzere daha epey toplumsal aktiviteleri kapsayan ödevlerdir.
Toplumsal dert bozukluğu olan birey, rahatsızlık duyduğu bir ortama girdiğinde en besbelli yaşadığı belirtiler çarpıntı, titreme, terleme, gerginlik, midede rahatsızlık hissi, ağız kuruluğu, ağlama hissi, yüzün kızarması olmaktadır. Bireyler bu hisleri kendi vücutlarında yaşarlar ve bu belirtilerin dışarıdan da görülüp fark edileceğini düşünürler, buna ağır bir biçimde odaklanırlar. DSM-V teşhis kriterlerine nazaran kaygı, dert ya da kaçınma daima bir durumdur ve 6 ay yahut 6 aydan daha uzun sürebilmektedir. Bireyler, dışsal ipuçlarından epey içsel belirtilerine daha epeyce dikkat etmektedirler. Örneğin 50 kişilik bir sınıfa sunum yapmaya çıkan bir kişi, sunum yaparken karşıdakilerin ne düşündüğünden epeyce kendi fizikî belirtilerine odaklanmaktadır (titreme, kızarma, dert, dehşet vb.).
Toplumsal korku bozukluğunun ortalama başlangıç yaşı 13-20 yaş içinde değişmektedir (Karamustafalıoğlu ve Yumrukçal, 2011). Tedaviye başvurma yaşı ise çoklukla sorunun başlangıcından 15-20 yıl daha sonra olmaktadır. Bu gecikmenin niçini toplumsal fobinin tedavi edilebilir bir rahatsızlık olduğunun bilinmemesi ve toplumsal korku bozukluğu yaşayan bireylerin bu rahatsızlığı kişiliklerinin bir modülü olarak görmeleri olabilmektedir (Dilbaz, 1997).
Düşük eğitim seviyesi, işsizlik, düşük sosyoekonomik seviye, hiç evlenmemiş olmak, hastalığın erken periyotlarında toplumsal takviye eksikliği, genetik yatkınlık ve travma rahatsızlığın esas risk etmenleri ortasında sayılmaktadır (Wittchen ve Fehm, 2001). Bayanlardaki görülme sıklığı erkeklerden daha sık olmaktadır (Ohayon ve Schatzberg, 2010).
Toplumsal tasa bozukluğu ile öteki bir patolojik bozukluk görülme sıklığı pek yüksektir. Başta duygudurum bozuklukları (major depresyon, bipolar bozukluk) olmak üzere agarofobi, özgül fobi, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), alkol bağımlılığı ve utangaç kişilik bozukluğu üzere epeyce sayıda patolojik bozuklukla bir arada toplumsal dert bozukluğu görülebilir (Ohayon ve Schatzberg, 2010; Acarturk, de Graaf, van Straten, Have ve Cuijpers, 2008; Schneier, Johnson, Hornig, Liebowitz ve Weissman, 1992).
Toplumsal Dert Bozukluğu Tedavi Edilebilir Mi?
Toplumsal dert bozukluğu tedavisinde ilaç tedavisi kullanılabilir fakat kâfi değildir. Klinik görüşmelerle yapılacak olan bir tedavi programı bireyler için çok tesirli olmaktadır. Bu noktada ferdî yahut küme terapileri devreye girmektedir. Uzun periyotlu gayelerimiz içinde; bireyin anksiyete ve gereksiz endişe olmaksızın toplumsal olarak etkileşim içerisinde olmasını sağlamak, endişe ve anksiyete olmaksızın toplumsal performans gerektiren nazaranvlere katılmak, bireyin bağlarının kalitesini arttıracağı toplumsal marifetler geliştirmesini sağlamak, düzgünleşme ve takviye sisteminin arttırılacağı, ilgilerin yapılandırıldığı hünerler geliştirmek olmalıdır (Jongsma, Jr, Peterson ve Bruce ,2014).
Ferdî terapilerde, toplumsal dert bozukluğu yaşayan şahısların evvela olumsuz fikirleri belirlenir. Bu olumsuz fikirler genelde çarpıtılmış ve yanlışsız olmayan kanılardır. Bu evrede bilişsel çarpıtılmış kanıların düzenlemesi yapılır. Birey esasen kaygısının çok ya da anlamsız olduğunun farkındadır. Başlangıçta bireyin zihninde yer alan ‘yetersizim’, ‘aptalım’, ‘beceriksizim’, ‘zayıfım’ üzere temel inançlar ve ‘heyecanlandığımı/kızardığımı anlayacak’, ‘aptal olduğumu düşünüyor olmalı’, ‘herkes bana gülecek’ üzere otomatik niyetler üzerinde çalışılarak bu kanıların rasyonelize edilmesi yani mantığa uygun bir hal alması sağlanır. Akabinde ikinci basamak olarak bireylerin süreç içerisinde davranışları üzerinde çalışılır. Danışan ve terapist ortak işbirliği ile davranışsal gayeler belirlenir ve bireyin davranışsal aktivasyonunu sağlamak ismine konut ödevleri verilir. Toplumsal dert bozukluğu yaşayan birey için bu ödevler genelde yeni birileriyle tanışmak, topluluk içerisinde sunum yapmak, tek başına dışarıda yemek yemek üzere daha epey toplumsal aktiviteleri kapsayan ödevlerdir.