Aile İçi Şiddet

“Vahşetin toplumda bu kadar yayılımı ve en dehşetli halinin de aile kurumuna sıçrayışı, toplumun akıl, fazilet ve haysiyet üzere bedellerden uzaklaşarak içgüdüleriyle hareket etme yöneliminde olduğunu gösterir.”

Son vakit içinderda, televizyonu her açtığımızda yahut gazete sayfalarını çevirirken şiddet haberi görmediğimiz bir günümüz geçmez oldu. Aşikâr bir coğrafyası, eğitim seviyesi, kültürü ve yaş sınırlaması olmayan şiddet olayları, global bir sorunsal haline geldi. Biroldukca ülkede değişik vakit içinderda yürütülen çalışmalar, alınan tedbirlere karşın şiddetin kaçınılmaz bir olgu haline dönüştüğünü ve kesinlikle üzerinde çalışılması gerektiğini bildiriyor. Şiddet denildiğinde akla birinci gelen mağdur kümeler ise bayanlar oluyor. Akla birinci gelen kümenin bayanlar olması yalnızca bir tesadüf değildir; Mehra (2004) tarafınca yürütülen bir çalışma dünya bayan nüfusunun %20-30’luk kısmının rastgele bir sebeple ömürlerinin rastgele bir periyodunda eşleri yahut partnerleri tarafınca fizikî yahut cinsel yolla şiddete maruz kaldıklarını ortaya koymaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)’nun Türkiye’deki bayana yönelik aile içi şiddet istatistiklerine bakılırsa ise yerleşim yerinin kır yahut kent bulunmasına, hangi coğrafik bölgede yaşadığına, yaş kümesine, çalışma durumuna ve refah düzebir daha bakılmaksızın, eşi yahut birlikte olduğu kişi/kişilerden fizikî yahut cinsel şiddet hayatış bayanların yüzdesi 41.9 olarak ve %13.7 bayanın ise bu fizikî yahut cinsel şiddet olayına son 12 ayda maruz kaldığı raporlanmaktadır. Bir hanımın her 15 saniyede bir eşi/ partneri tarafınca fizikî olarak şiddete maruz kaldığı ve şiddetin sadece fizikî değil birebir vakitte cinsel, ekonomik ve ruhsal boyutlarınında olduğu akılda tutulmalıdır. Bu yazıda, üzerine fazlaca fazla şey yazılacak ve konuşulacak bir husus olan aile içi bayana şiddet konusunda sırf “şiddet mağduru olan bayanların özellikleri”nden ve daha da spesifikleştirerek mağdur bayanlarda gözlemlenen psikopatolojik semptomlardan bahsedilecektir.

Aile içi şiddet mağduru bayanlarla yapılan araştırmalar bu bayanların ömür standartlarında besbelli olarak gözlenen azalışın niçinlerini sakatlıklar/faydalanmalar, HIV/AIDS üzere cinsel yolla bulaşan hastalıklar, prenatal komplikasyonlar, disparoni, depresyon, intihar teşebbüsü, korku bozuklukları, ilaç-alkol-madde bağımlılığı, yeme bozukluğu ve travma daha sonrası gerilim bozukluğu üzere ruhsal rahatsızlıklar olarak belirtmektedir (Cobb ve ark., 2006; Campbell, 2002). Konut işlerinde kusur, erkeğin meskende sahip olduğu erkeklik otoritesi, hak ve sorumluluklarına akın yahut kıskançlık temelli olarak gerekçelendirilen şiddet aksiyonu (Helvacıoğlu, 1997) bir de şiddet uygulayan erkek tarafınca bayana savrulan türlü tehditler ile birleşerek esasen mağdur durumda olan hanımın tüm hayatını fizikî, cinsel, sözel yahut ruhsal şiddet ögelerine maruz kalarak idame ettirmesi beklenmektedir. Tüm bunlar gereğince zorken, birebir bayandan çocukların bakımını üstlenmesi, konut işleri ile ilgilenmesi ve hatta para kazanarak konuta para getirmesi istenmektedir. Çoğunlukla toplumsal takviye arayışları da karşılıksız kalan bu bayanların neredeyse %25’i hayatını kaybetmektedir (Şahin, 2018).

Pekala tüm bu şartlarda hayatlarını devam ettiren bayanlarda görülen genel özellikler nelerdir? : Olumsuz kendilik algısı, düşük özgüven, yüksek depresif belirtiler (Offman & Matheson, 2004), düşük ruhsal güzellik hali, şahıslar ortası yaşanan sorunlar, dert bozuklukları (Antony ve ark., 2005), kusurlu ve hatalı olma inanışları ve uyku bozuklukları. Şiddete maruz kalan bayanlar bilhassa karşı tarafın uyguladığı şiddeti içselleştirme ve şiddetin sebebini kendilerine atfetme eğilimindedirler. Yaşadıkları bu şiddeti kendi davranışlarının bir kararı olarak temellendiren bu bireyler çoklukla şiddet gördüklerini saklamaya yahut epey fazla detaylandırmadan çeşitli bilişsel savunma düzenekleriyle akla yatkın hale getirmeye çalışırlar. Bu da onları gerçekte yaşadığı yahut hissettiği duygu ve kanıları açığa vurmadan yaşamaya iter. Şiddete maruz kalan bayanların sahip olduğu ortak özelliklerden biri, düşük eğitim düzebir daha sahip olma, iş deneyiminin olmayışı, çocuklarına bakarken hem de çalışmanın zorluğu, ekonomik özgürlüğün olmayışı, şiddet görülen şahıstan çocuk sahibi olunması, çocukları babasız bırakmama isteği, yalnızlık korkusu, düşük özgüven, eşinin değişeceğine dair inanış üzere sebeplerle şiddet gördüğü ortamı terk etmemelidir (Gordon ve ark., 2004). özetlemek gerekirse anlatılamayacak kadar değerli olan aile içi şiddetin gerekli aile siyasetleri, eğitimde aile birliği ve bilhassa bayanın ailedeki değeri üzerine durulması, caydırıcı cezalar ve uygun hukukî düzenlemeler ile önlenebilir bir sorun olduğu unutulmamalıdır.