amerikali
Üye
Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireyler çoklukla toplumda kabul nazarann kurallara karşıt formlarda hayatlarını sürdürürler. Yasalar tarafınca kabahat kabul edilen davranışları sergiledikleri görülmektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerin sergilediği davranışlar hem toplumsal pahalar tıpkı vakitte kanunlar çerçevesinde yanlış olan yahut yapılmaması gereken davranışlar olarak görülmektedir. Palavra söyleme davranışı, çalma davranışı, konuttan sık sık kaçış, rastgele cinsel bağlantıya girme isteği, toplumsal etrafını ve ailesini maddi ve manevi sömürmeleri üzere davranışları örnek olarak verilebilir. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal kişilik bozuklukluğunun tanısı 18 yaşından daha sonra konabilmekte ve birey 18 yaşını doldurmadan evvel davranım bozukluğu teşhisini alabilmektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016).
DSM-5 Teşhis Ölçütleri Müracaat El Kitabı’nın içeriği incelendiğinde Antisosyal Kişilik Bozukluğu, Kişilik Bozuklukları başlığının içerisinde B kümesine dahil edilerek ele alınmaktadır.
Bu bozukluğun teşhis kriterleri dört unsur altında incelenmektedir. Bu teşhis kriterleri aşağıda belirtilen biçimde özetleyebilmek mümkündür.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu ve Narsistik Kişilik Bozukluğu kıyaslanacak olursa, Antisosyal Kişilik Bozukluğunda saldırgan davranışlar ve çocukluklarında davranım bozukluğu hikayesi görülürken, Narsistik Kişilik Bozukluğunda saldırgan davranışlar ve çocukluklarında davranım bozukluğu görülmemektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016).
DSM-5 Teşhis Ölçütleri Müracaat El Kitabı ve Ruh Sıhhati ve Bozuklukları kitapları incelendiğinde, kişinin suça eğilimi Antisosyal Kişilik Bozukluğu teşhisinin koyulması noktasında en hayli vurgulanan belirtilerdendir. Birtakım durumlarda şayet kişi husus kullanmasından yakınıyorsa, bağımlı olduğu maddeyi temin etmek maksadıyla bir kadro kanunlara uymayan davranışlar gösterebilir ve birebir vakitte suça eğilim göstermiş olabilir. (Öztürk, Uluşahin, 2016). Kişi için hem husus bağımlılığından tıpkı vakitte bağımlı olduğu maddeyi temin etmek için hata sürece durumu kelam konusu ise, Antisosyal Kişilik Bozukluğu ve Unsur Bağımlılığı teşhislerini bir ortada koymak gerçek olacaktır. Bu durumun görüldüğü hastalarda suça eğilimli davranışlar kaçınılmaz olmaktadır (Taymur ve Türkçapar 2012).
Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireyler genel olarak, hırsızlık, yan kesicilik, tetikçilik, manipülasyon, çek ve senet tahsilatı, haraç alma, gasp, uyuşturucu ticareti, çete kurma üzere hataları tekrar yeniden işlemektedirler. Antisosyal kişilik bozukluğuna sahip bireyler, askeri disiplin kuralarına ahenk sağlamadıklarından mevcut sistemi bozduklarından askerlikten atılma ihtimalleri vardır. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal kişilik bozukluğunun ortaya çıkma sebepleri üzerine yapılan araştırmalarda, çoklukla biyolojik, psiko-sosyal niçinlerin üzerinde durulmaktadır. Bu araştırma ve müşahedeler aileye ve kişinin çocukluk devirleri de dahil olmak üzere tüm ömrüne değinilmektedir. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal Kişilik Bozukluğu olan bireylerin ortak olan özelliklerinden kimilerini şöyle sıralamamamız mümkündür. Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı almış olan bireyler ekseriyetle zeki ve yeteneklidirler lakin kişilik özellikleri, göstermiş oldukları davranışlar sebebi ile uzun müddetli işlerde çalışmaları epeyce da mümkün değildir. Bu bireylerin uçuk kaçık hevesleri vardır ve sorumluluk hisleri öteki beşerler kadar gelişmemiş ve olgunlaşmamış olması uzun periyodik işlerde çalışamamalarının sebeplerindendir. Beşerlerle ilgileri başlangıçta samimi ve sıcak tavırla başlamış olsa da bencil ve sorumluluk almayan yapıları niçini ile kısa müddette sonlanmaktadır. Akla uygunlaştırma (rasyonalizasyon) savunma düzeneğini, kendilerini haklı çıkarmak için sıkça kullanırlar. (Köroğlu, E., Bayraktar, S. (2011).
Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı alan şahıslarda dürtüsel davranışlar niçini ile tasarlama ve yargılamayla ilgili ego yetersizlikleri vardır. Bu bireylerde süperegonun tam gelişmediği görülmektedir. Saldırganlık özellikleri gösteren bu şahıslarda sadomazoşizm, narsisizm ve depresyon eşlik eden durumlardır. Sevgi ve temel inanç hisleri yoktur. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Birtakım Antisosyal Kişilik Bozukluğu tanısı almış bireylerin çocukluk periyotları incelendiğinde, geçmişlerinde bedensel bir istismara maruz kalmaya dair ispatlar yahut hikayelere rastlanabilir. Bu istismar hikayesinin yetişkinlikte sergilenen davranış ve kişilik örüntüsü ile alakalı olduğu düşünülmektedir. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal Kişilik Bozukluğunun kimi psikotik bozuklukları ve his durum bozukluklarına benzeyebileceği noktası da Orhan Öztürk ve Aylin Uluşahin’in kıymetli olarak gördüğü ve bilhassa belirttiği bir noktadır. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Erkeklerde bayanlarla karşılaştırıldığında antisosyal kişilik bozukluğu üç kat daha fazla görülmektedir. Erkeklerde bu durum gözle görülebilir yıkıcı sonuçlara sebep olur ve toplum tarafınca daha kolay fark edilebilir ve maddelerce uygun olmayan davranışların çabucak göze çarpabiliyor olması bayanlara oranla daha fazla olması durumudur. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal Kişilik Bozukluğu bayanlarda erkeklerde görüldüğü formuyla yani, fizikî şiddete yatkınlık ve öfkeli tavırlar halinde gözle görülecek ve ileri düzeyde olumsuz davranışlar olarak kendini göstermeyebilir; tam karşıtı olarak öbür beşerlerle uyumlu ve olumlu bağlantı kuramama, kişilerarası bağda orta bozma ve iftira üzere durumlarla ve ayrıyeten kız çocukluklarında somatizasyon bozukluğu olarak kendisini göstermektedir. Bayan ve erkeği karşılaştırırken bu durumların göz önünde bulundurulması değerlidir. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerin sergilediği davranışlar hem toplumsal pahalar tıpkı vakitte kanunlar çerçevesinde yanlış olan yahut yapılmaması gereken davranışlar olarak görülmektedir. Palavra söyleme davranışı, çalma davranışı, konuttan sık sık kaçış, rastgele cinsel bağlantıya girme isteği, toplumsal etrafını ve ailesini maddi ve manevi sömürmeleri üzere davranışları örnek olarak verilebilir. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal kişilik bozuklukluğunun tanısı 18 yaşından daha sonra konabilmekte ve birey 18 yaşını doldurmadan evvel davranım bozukluğu teşhisini alabilmektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016).
DSM-5 Teşhis Ölçütleri Müracaat El Kitabı’nın içeriği incelendiğinde Antisosyal Kişilik Bozukluğu, Kişilik Bozuklukları başlığının içerisinde B kümesine dahil edilerek ele alınmaktadır.
Bu bozukluğun teşhis kriterleri dört unsur altında incelenmektedir. Bu teşhis kriterleri aşağıda belirtilen biçimde özetleyebilmek mümkündür.
Kişi on beş yaş ve daha sonraki periyotlar boyunca aşağıdaki sıralanan unsurların ortasından en az üç tane maddeyi sergiliyor ve bununla birlikte etrafında bulunan şahısların hak ve özgürlüklerini önemsemeyen, yazılı ve yazısız kurallara karşı duyarsız bir davranış örüntüsü ve hikayeye sahip olmalıdır (American Psychiatric Association, 2013).
Yasal açıdan yapmasını gerektiren ya da yapmaktan kaçınmasını gerektiren davranışların gerekliliklerine alışılmamış tutum göstermesi ve bu davranışların yenidenlanması kararında yine başının yasal açıdan kaygıya girmesi gerekmektedir. (Öztürk, Uluşahin, 2016), (American Psychiatric Association, 2013).
Kişinin genel olarak doğruları değişik biçimlerde çarpıttığı gözlemlenmektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016), (Öztürk, Uluşahin, 2016). Yapılan bu davranışlara örnek gösterecek olursak, ismini farklı yer ve vakit içinderda değiştirerek kullanma (geçici isim kullanma), istediğini elde etmek emeliyle yasadışı yollar ve toplum tarafınca kabul görmeyen metotlarla etrafında bulunan insanları dolandırma davranışları gösterilir. (Öztürk, Uluşahin, 2016), (American Psychiatric Association, 2013).
Davranışın sonuçlarını düşünmeden hareket etme yahut hesaplamadan davranışta bulunmak, dürtüsel bir hayat şeklinde yaşamak (American Psychiatric Association, 2013).
Fizikî şiddetle sonuçlanan tartışma ve arbedelerde sık sık rol almak, etrafındaki başka bireylerin haklarını gasp etmekten rahatsız olmamak, çok asabi ve her an saldırmaya yatkın olmak (Öztürk, Uluşahin, 2016), (American Psychiatric Association, 2013).
Kendi için fizikî faydalanmasına sebep olacak ve mevt riski taşıyan davranışları önemsemediği üzere diğer insanların da faydalanmalarına ve vefatla sonuçlanabilecek tehlikeli durumları önemsememektedir. (American Psychiatric Association, 2013). (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Kişinin sorumsuzluk durumu hayatının bütününe hâkim olmaktadır. (Öztürk, Uluşahin, 2016), (Nussbaum, 2013). Bu niçinden dolayı kişinin daima bir işe ya da maddi yarar sağlayacağı, kendisine gelir getiren aktifliğe sahip olamaması sık görülen bir durumdur. Bu yüzden ödemesi gereken faturaları ödemediği, kirasını yatırmadığı ve ailesinin geçimi için yardımda bulunmadığı gözlemlenebilmektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016) (American Psychiatric Association, 2013).
Tanıdık olsun ya da olmasın kişinin etrafında bulunan bireylere kasıtlı biçimde ziyan vermesi, onların sahip olduğu bir şeyi çalması ya da şahıslara kasıtlı olarak berbat bir biçimde davranması (Öztürk, Uluşahin, 2016), (Nussbaum, 2013). Kişinin bu davranışları sergiledikten daha sonra kendisinde vicdan azabı ya da pişmanlık duymaması, bu davranışları farklı farklı mazeretlerle açıklamaya çalışması da kıymetli bir detay olarak görülmektedir.
Kişi 18 yaşını doldurmuş olmalıdır. Şayet 18 yaşından daha küçükse, Antisosyal Kişilik Bozukluğu tanısı yerine Davranım Bozukluğu (Conduct Disorder) tanısı konması gerekir. (Öztürk, Uluşahin, 2016), (American Psychiatric Association, 2013).
Kişinin ömür hikayesi alındığında 15 yaşından evvelki devirde davranım bozukluğuna sahip olduğunu gösteren belirtiler bulunmalıdır. (American Psychiatric Association, 2013). (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Toplumun genelinde kabul goren kurallara alışılmamış olan davranışları, sadece Bipolar His Durum Bozukluğu ya da Şizofreni hastalıklarının oluştuğu ve geliştiği sırada ortaya çıkmamış olmalıdır. (American Psychiatric Association, 2013), (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal Kişilik Bozukluğu ve Narsistik Kişilik Bozukluğu kıyaslanacak olursa, Antisosyal Kişilik Bozukluğunda saldırgan davranışlar ve çocukluklarında davranım bozukluğu hikayesi görülürken, Narsistik Kişilik Bozukluğunda saldırgan davranışlar ve çocukluklarında davranım bozukluğu görülmemektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016).
DSM-5 Teşhis Ölçütleri Müracaat El Kitabı ve Ruh Sıhhati ve Bozuklukları kitapları incelendiğinde, kişinin suça eğilimi Antisosyal Kişilik Bozukluğu teşhisinin koyulması noktasında en hayli vurgulanan belirtilerdendir. Birtakım durumlarda şayet kişi husus kullanmasından yakınıyorsa, bağımlı olduğu maddeyi temin etmek maksadıyla bir kadro kanunlara uymayan davranışlar gösterebilir ve birebir vakitte suça eğilim göstermiş olabilir. (Öztürk, Uluşahin, 2016). Kişi için hem husus bağımlılığından tıpkı vakitte bağımlı olduğu maddeyi temin etmek için hata sürece durumu kelam konusu ise, Antisosyal Kişilik Bozukluğu ve Unsur Bağımlılığı teşhislerini bir ortada koymak gerçek olacaktır. Bu durumun görüldüğü hastalarda suça eğilimli davranışlar kaçınılmaz olmaktadır (Taymur ve Türkçapar 2012).
Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireyler genel olarak, hırsızlık, yan kesicilik, tetikçilik, manipülasyon, çek ve senet tahsilatı, haraç alma, gasp, uyuşturucu ticareti, çete kurma üzere hataları tekrar yeniden işlemektedirler. Antisosyal kişilik bozukluğuna sahip bireyler, askeri disiplin kuralarına ahenk sağlamadıklarından mevcut sistemi bozduklarından askerlikten atılma ihtimalleri vardır. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal kişilik bozukluğunun ortaya çıkma sebepleri üzerine yapılan araştırmalarda, çoklukla biyolojik, psiko-sosyal niçinlerin üzerinde durulmaktadır. Bu araştırma ve müşahedeler aileye ve kişinin çocukluk devirleri de dahil olmak üzere tüm ömrüne değinilmektedir. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal Kişilik Bozukluğu olan bireylerin ortak olan özelliklerinden kimilerini şöyle sıralamamamız mümkündür. Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı almış olan bireyler ekseriyetle zeki ve yeteneklidirler lakin kişilik özellikleri, göstermiş oldukları davranışlar sebebi ile uzun müddetli işlerde çalışmaları epeyce da mümkün değildir. Bu bireylerin uçuk kaçık hevesleri vardır ve sorumluluk hisleri öteki beşerler kadar gelişmemiş ve olgunlaşmamış olması uzun periyodik işlerde çalışamamalarının sebeplerindendir. Beşerlerle ilgileri başlangıçta samimi ve sıcak tavırla başlamış olsa da bencil ve sorumluluk almayan yapıları niçini ile kısa müddette sonlanmaktadır. Akla uygunlaştırma (rasyonalizasyon) savunma düzeneğini, kendilerini haklı çıkarmak için sıkça kullanırlar. (Köroğlu, E., Bayraktar, S. (2011).
Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı alan şahıslarda dürtüsel davranışlar niçini ile tasarlama ve yargılamayla ilgili ego yetersizlikleri vardır. Bu bireylerde süperegonun tam gelişmediği görülmektedir. Saldırganlık özellikleri gösteren bu şahıslarda sadomazoşizm, narsisizm ve depresyon eşlik eden durumlardır. Sevgi ve temel inanç hisleri yoktur. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Birtakım Antisosyal Kişilik Bozukluğu tanısı almış bireylerin çocukluk periyotları incelendiğinde, geçmişlerinde bedensel bir istismara maruz kalmaya dair ispatlar yahut hikayelere rastlanabilir. Bu istismar hikayesinin yetişkinlikte sergilenen davranış ve kişilik örüntüsü ile alakalı olduğu düşünülmektedir. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal Kişilik Bozukluğunun kimi psikotik bozuklukları ve his durum bozukluklarına benzeyebileceği noktası da Orhan Öztürk ve Aylin Uluşahin’in kıymetli olarak gördüğü ve bilhassa belirttiği bir noktadır. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Erkeklerde bayanlarla karşılaştırıldığında antisosyal kişilik bozukluğu üç kat daha fazla görülmektedir. Erkeklerde bu durum gözle görülebilir yıkıcı sonuçlara sebep olur ve toplum tarafınca daha kolay fark edilebilir ve maddelerce uygun olmayan davranışların çabucak göze çarpabiliyor olması bayanlara oranla daha fazla olması durumudur. (Öztürk, Uluşahin, 2016).
Antisosyal Kişilik Bozukluğu bayanlarda erkeklerde görüldüğü formuyla yani, fizikî şiddete yatkınlık ve öfkeli tavırlar halinde gözle görülecek ve ileri düzeyde olumsuz davranışlar olarak kendini göstermeyebilir; tam karşıtı olarak öbür beşerlerle uyumlu ve olumlu bağlantı kuramama, kişilerarası bağda orta bozma ve iftira üzere durumlarla ve ayrıyeten kız çocukluklarında somatizasyon bozukluğu olarak kendisini göstermektedir. Bayan ve erkeği karşılaştırırken bu durumların göz önünde bulundurulması değerlidir. (Öztürk, Uluşahin, 2016).