amerikali
Üye
Deneyimsel Oyun Terapisi (DOT); Byron E. Norton ve Carol Crowel Norton tarafınca, çocuklarla yaptıkları çalışmalar kararında edindikleri deneyimlere bağlı olarak çocuk merkezli oyun terapisi ve ilişkisel oyun terapilerinin bir ortaya getirilmesiyle oluşturulmuş bir oyun terapisi çeşididir.
Geçmişten bugüne uzun yıllardır 2-11 yaş aralığındaki çocuklar ile uygulanan Deneyimsel Oyun Terapisi çalışmalarından alınan verimli sonuçlar sonucunda bu terapi çeşidi bir hayli ülkede çoğunlukla kullanılan bir oyun terapisi metodu hâline gelmiştir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin Unsurları Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Geçmiş senelerda çocukların ruhsal gelişimleri üzerine yapılan bilimsel çalışmalar ile gerçekleştirilmiş oyun terapilerinden edinilen tecrübeler kararında çocuk gelişimi, oyunun çocuklar üstündeki yapan tesiri ve çocuklarda travmaların sağaltımı üzere bir fazlaca alanda deneyimsel oyun terapisinin muhakkak unsurları türemiştir. Bu prensipler, çocuklarda yaşanan sorunlara dair uygun bakış açısı ile bir arada sorunların nasıl ortadan kaldırılabileceğine dair standartları belirleyen unsurlardır.
Deneyimsel Oyun Terapisi almadan evvel bu unsurların ebeveynler tarafınca anlaşılıyor ve benimsenebiliyor olması epeyce değerlidir. Bu niçinle Deneyimsel Oyun Terapisi’nin şayet olmazsa olmaz 8 temel prensibini açıklayarak anlatmanın yanlışsız olacağını düşünmekteyiz.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin Prensipleri Nelerdir?
İLKE 1: Çocukların Sorun Davranışları, Aslında O Çocukların Kimi konularda Duygusal Olarak Zorlandıklarını Gösterir.
Yetişkinler duygusal manada zorlandıklarında, bu zorlanmayı kendilerini açıkça söz edecek biçimde konuşarak lisana getirebilirler. Fakat çocukların bilişsel ve duygusal gelişimleri yetişkinlerinki kadar hislerini anlamlandırmada kâfi seviyede olmadığından çocuklar, bu zorlanmaları his boyutunda tespit edemezler yahut lisana getiremezler. Lisana getirilemeyen kuvvetli hislerle baş edebilmek ismine çocuklar birtakım davranışlar geliştirirler. Bu davranışlar, sorunu çözmek yerine daha derin krizler yarattığından “problem davranışlar” olarak ele alınmaktadırlar.
Örneğin bir çocuk, ebeveyn kaybı yaşadığında kendi kendine yas periyodunda olduğunu tespit edemez. Fakat bir daha de çocuk, yaşanan ebeveyn kaybı daha sonrasında tıpkı bir yetişkin üzere şaşırır, üzülür, tasa duyar ve yas meblağ. Bu hisleri sözel olarak söz edemediği vakit ise yaşanan duygusal zorlanmalarla baş edebilmek ismine birtakım davranış biçimleri ortaya koyar.
Altına kaçırma, tırnak yeme, yemek yemek istememe, küfür etme üzere sayısı ve çeşidi artırılabilecek farklı davranış sorunları, aslında bu çocuğun hüzün, yas ve telaş üzere hisleriyle başa çıkabilmesi ismine istem dışı olarak geliştirdiği davranışlardır.
Ebeveynler yahut bakım verenler ise günlük hayat içerisindeki bir epey sorumluluk ve zorlanmalarla karşı karşıyayken çocuğun davranış sorunları karşısında öfke, keder, hayal kırıklığı ve kaygı üzere hisler yaşarlar. Bu olumsuz hislerin tesiri altında olan biroldukca ebeveyn, çocuğun sorun davranışlarının çabucak çözümlenmesi gerektiğini düşünür.
Ancak çocuklarını bu davranışlarıyla ilgili uyarsalar da davranış sorunlarının değişmediğini hatta kimi vakit arttığını görürler. Bu kısır döngü ise ebeveynlerin, çocukları tarafınca dikkate alınmadıklarını düşünmelerine niye olabilir. Lakin çocuklar, bu davranışları ebeveynlerine kasti biçimde yapmazlar.
Ebeveynler, bir uzman eşliğinde objektif bir biçimde çocuklarının davranışlarının altında yatan ana sorunları anladıklarında bir nebze olsun rahatlarlar. Zira birçok ebeveyn, o ana kadar kendi başlarına sorunu düzeltmeye çalışırken sözel ikazların çocukların sorununu çözmede yetersiz kaldığını hatta bu sözel ihtarların, birden fazla vakit sorun üzerinde uzatıcı ve sürdürücü tesir yarattığını da gorebilirler. Bu niçinle ebeveynler, çocuğun davranışlarından fazla zorlandığı hislerinin ana sorun olduğunu anladıklarında, fonksiyonel tahlil yollarını terapistin yol göstericiliğiyle hayata geçirme konusunda daha çabuk yol alabilirler.
İLKE 2: Çocuklar Deneyimseldir.
Çocuklar, bilişsel ve duygusal gelişim düzeyleri gereği yetişkinler üzere bütüncül düşünüp, tahlil ederek olayları lisana getirmekte zorlandıklarından dolayı bu duygusal zorlanmalarını davranışlarına yansıtırlar. Bu niçinle çocuklar, bilişsel ve duygusal gelişim periyotlarının gerekliliklerinden dolayı sorun hakkında düşünmek, konuşmak ve onu çözmek için sözel bir teşebbüste bulunmak yerine meselelerini oyuna aktararak çözümlemeye daha yatkın olurlar. Yani çocuklar, sözel olmaktan fazla deneyimseldirler. Çocuklar, yaşadıklarını yahut hissettiklerini oyuna yansıtırlar ve oyundaki duygusal zorlanmaları bir daha deneyimleme sürecinde problemlerini çözümlemeye çalışırlar. Bu yüzden evvela çocukların kendilerini anlaşılmış hissedebilmeleri, yaşadıklarını dışa vurabilmeleri ve problemleri çözümleyebilmeleri gerekir. Bunun kararında ise çocukların duygusal olarak zorlandıkları bahislerle baş edebilmeleri için kendilerine uygun davranışları geliştirebilmeleri ismine oyunlarındaki deneyimsel sürece odaklanmak gerekir.
İLKE 3: Çocuklar Travmalarını Oyunlarına Yansıtırlar.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nde çocuklar hem bugüne dair sıkıntılarını tıpkı vakitte geçmişe dair travmalarını oyunlarına yansıtma fırsatı bulmaktadırlar. Zira Deneyimsel Oyun Terapisi’nin var iseyımına bakılırsa çocuk, geçmiş vakitte ağır bir travma hayatışsa oyun terapisinin ilerleyen evrelerinde o travmatik periyodu bir biçimde oyununa yansıtır ve kendi gözünden yaşadıklarını oyuna getirir. Travmatik oyunlar, çocuk tarafınca çözümlenene dek tekraren seansta oynanır.
Travmalar, çocuğun anne karnına düştüğü ve işitme ile dokunma üzere duyuların geliştiği devirlere kadar dayanabilir. Bu periyotlarda yaşanan her türlü tecrübe, zihnin “örtük bellek” olarak söz edilen kısmında depolanır ve şuurlu formda hatırlanmasalar da aslında unutulmazlar.
Açık bellek, şuur seviyesinde farkında olunan ve istenildiğinde hatırlanabilen anılarken örtük bellek ise bilinçdışı seviyede kaydedilen ve düşünerek hatırlanamayan fakat his, fikir ve davranışlar üzerinde derin tesirler bırakabilen yaşantılardır. özetlemek gerekirsesı örtük bellekte yer alan travmatik kayıtlar, uygun biçimde işlemlenmeden yok olmazlar ve çocukların hisleri ile davranışlarını bilinçdışı bir biçimde etkilemeye devam ederler.
Deneyimsel Oyun Terapisi’ne göre çocuğun açık yahut örtük hafızasında yer alan travmatik yaşantıların hepsi, vakti geldiğinde oyun terapisi sürecinde oyuna aktarılır. Üstelik bu travmalar hem oyun terapisi seansı içerisinde birebir vakitte terapistin yönlendirdiği vakitte ailenin vereceği özel bakım ve şefkat takviyesiyle zihinde bir daha işlemlenerek çözümlenebilir.
İLKE 4: Çocukların Oyunları Metaforiktir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’ne bakılırsa çocuklar, oyun terapisi sürecinde oynadıkları oyunlara yaşadıkları gerçek meseleleri direkt olarak yansıtmazlar. Oynanan her oyuncağın metaforik ve derin manaları vardır. Çocuklar bunu şuurlu bir biçimde yapmazlar. Fakat örtük belleğin oyun terapisinde aktive olmasıyla bu oyunlar bilinçdışı biçimde ortaya çıkar.
özetlemek gerekirsesı çocuk, hiç bir oyunu hedefsiz halde oynamaz yahut hiç bir oyuncağı öylesine seçmez. Her oyunun ve oyuncağın bilinçharicinden gelen bir niçini ve manası vardır. Oyuncak seçimi ve oynanan oyunların içerikleri, aslında çocuğa dair bir fazlaca şey anlatır. Terapist, oyun terapisi sürecinde bu derin manaları gözlemleyerek yorumlamaya çalıştıktan daha sonra elde ettiği yorumları, gerekli gördüğü takdirde anne babalarla paylaşır. Bu paylaşımda terapist, çocuğun oynadığı oyunların metaforik manalarını ebeveynlere sunarak ebeveynlerin çocukları için ne yapmaları gerektiğine dair bilgilendirmeler yapar.
Örneğin oyunda kullanılan tünel ve tünelden çoğunlukla geçme davranışı, aslında çocuğun doğum sürecinde yaşanmış travmatik bir durumu anlatıyor olabilir. Şiddetli bir doğum hayatış ve doğarken nefes alamamış bir çocuk, oyun içerisinde tünelin ortasında uzun mühlet durabilir; burada nefes alamadığını ya da havasız kaldığını söyleyebilir. Bu durumda çocuk, aslında doğum sürecinde yaşadığı güçlü his ve duyumları oyuna getirerek travmatik doğumun örtük hafızadaki olumsuz kalıntılarını güzelleştirmeye çalışıyordur. Bu durumda bir daha terapist, oyun terapisinde elde ettiği ayrıntıların ebeveynler tarafınca da bilinmesi gereken kısmını çocuğun ebeveynleriyle paylaşır. Bunun kararında terapist, ebeveynlere bu bahiste ne yapılması gerektiğine dair bilgilendirmeler yapar.
İLKE 5: Çocuklar Kaybettikleri Gücü, Oyun Terapisi İle Geri Kazanırlar.
Çocuklar, aslında çocuk olmanın tabiatı gereği ömürde pek güçsüzlerdir. Çocukların zihinleri ve yetenekleri, onların tek başlarına ömürlerini devam ettirebilecek ve zorluklarla baş edebilecek kadar gelişmemiştir. Bu sebeplerden dolayı çocukların ömür muhtaçlıklarını, onlara bakım verenler giderir. Yani çocuklar aslında özgür değil, bağımlı varlıklar olduklarından ömürde güçsüzlerdir ve çocuklar, bu güçsüzlüklerinin de pek farkındadırlar.
Üstelik çocuk olmanın tabiatı gereği yaşanan güçsüzlük hisleri, çocukların zorlandıkları durumlar karşısında ve yaşadıkları travmalar aracılığıyla daha da artar. Çocukların travmatik durumlar karşısında hissettiği zorlanmalar, yetişkinlerin hissettikleri zorlanmalardan daha ağırdır. Zira yetişkinler, yaşadıkları zorluklar karşısında kendilerini güçsüz hissetseler de problemlerinin tahlili ismine ne yapabileceklerine ve nasıl dayanak alabileceklerine dair yetişkinlerin deneyimsel deneyimleri vardır.
Çocuklar ise ömür deneyimlerinin az olmasından dolayı uygun takviyesi alabilmek ismine ne yapmaları gerektiğini bilemezler ve meseleler karşısında kendilerini çaresiz hissedebilirler. Çocuklarda hissedilen güçsüzlük ve çaresizlik hisleri da sorunlu davranışları daha epeyce artırmaktadır. Bu yüzden çocuklar, yaşadıkları sorunları ekseriyetle kelamla söz etmek yerine davranışlarına yansıtırlar.
Deneyimsel Oyun Terapisi tam da burada çocuğun kaybettiği yahut tam manasıyla hiç sahip olamadığı kuvvetlilük hislerini çocuğa vermeyi hedefler. Bu yüzden Deneyimsel Oyun Terapisi sürecinde, oyun büsbütün çocuğun elindedir ve burası onun kuvvetli olduğu bir alandır.
Deneyimsel Oyun Terapisi seansları terapist tarafınca uygun tekniklerle yürütüldüğünde, yaşanılan travmaların olumsuz tesirleri azaltılarak hayatın her alanında ve meseleler karşısında çocukların kendilerini kuvvetli hissetmeleri amaçlanır.
İLKE 6: Çocukların En Kıymetli Düzgünleşme Aracı Kendileridir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin var iseyımına göre çocuklar, zorlandıkları durumları oyuna nasıl dökerek iyileşeceklerini bilinçdışı seviyede bilirler. Uygun metotlarla sürdürülen oyun terapisi seanslarında çocuklar vakit içinde acılarını oyunlarına dökerler ve bu oyunlar, çocukların bilinçharicinden gelen güçleri yardımıyla kendi acılarını güzelleştirecek halde sürdürülür.
özetlemek gerekirsesı terapist tarafınca ilgiyle takip edildiğini, kabul edildiğini ve desteklendiğini fark eden çocuk, bilinçdışı bir biçimde ona acı yaşatan durumları oyununda tekraren oynamaya başlar. Bu oyunda çocuk, evvela terapisti kendi rolüne sokarak aslında yaşadığı zorlanmayı terapistine aktarır ve bunun kararında terapisti, kendi yaşadığı tecrübelere şahit kılar. Bu sayede terapist, çocuğun yaşadıklarını oyun ortasında deneyimleyerek çocukla derin ve manalı bir empati seviyesi yakalar.
İyileştirici unsulardan biri, bu oyunun tekraren oynanırken çocuğun acılarının görülmesi, anlaşılması ve en değerlisi de hissedilmesidir. Çocuk bu travmatik yaşantıları oynarken, oyundaki rolünü de bu travmayı gerçek ömürde ona yaşatan kişi yahut durumlar olarak belirler.
İyileştirici bir öbür öge da örtük yahut açık hafızada depolanan bu travmatik tecrübelerin yinelanarak beyinde işlemlenmesidir. Örtük yahut açık hafızada depolanan ve çocuğu olumsuz etkileyen yaşantılar, oyun terapisinde tekraren oynanarak aslında çocuğun beynindeki travmatik tesirlerinden arındırılır. Bu arınma kararında çocuğun zihnindeki olaylar artık sağlıklı bir biçimde oyun seanslarına yansımaya başlar.
Travmalarını bir daha işlemleyerek olumsuz duygusal tecrübelerden arınan çocuk, artık oyunda kendisini daha olumlu seviyede canlandırmaya başlar. bu biçimdece travmatik oyun içerikleri devreden çıkarak terapötik sürecin içeriği sağlıklı gelişimsel oyunlara evrilmeye başlar.
Deneyimsel Oyun Terapisi’ne göre çocuğun sorun davranışlarına direkt olarak yönelmek, çocukta bilinçdışı seviyede bir direnç oluşturur. Zira çocuğun bu güzelleşmeye ne vakit hazır olacağını lakin kendisi bilir ve bu, kendi isteği ile olur. Bu sebeple Deneyimsel Oyun Terapisi’nde oyunu kuran ve yönlendiren kişi, büsbütün çocuğun kendisidir. Terapist, çocuğun oyununa uyumlanarak onun liderliğini izler. Oyun büsbütün çocuğun denetimindedir. Çocuk, terapisti oyuna davet etmeden terapist oyuna girmez, yalnızca çocuğu ilgiyle müşahedeler ve çocuğun yaşadığı hisleri deneyimlerken anlamaya çalışır. Bu sayede çocuk, oyun seanslarına karşı direnç oluşturmaz ve isteyerek iştirak gösterir.
İLKE 7: Çocuklar ve Terapistleri içindeki Alaka Uygunlaştırıcı Bir Ögedir.
Çocuğun omurundaki ebeveynler, günlük hayat içerisinde çocuğa sevgi, şefkat, ilgi ve kabul üzere davranışları gösterirler. beraberinde ebeveynlerin çocuğa bilgi verme, muhtaçlıklarını karşılama ve onu uygun davranış biçimlerine yönlendirme üzere misyonları de bulunur. Şayet ebeveynlerin travmatik geçmişleri, bugünde yaşadıkları sorunları yahut zorluklar içeren sorumlulukları var ise, onlar da şiddetli hislerini yönetebilmek üzere çocuklarının sıkıntılarını çözmenin yanı sıra kendi ömürlerine dair güç durumları da birlikteinde çözümlemeye çalışırlar.
İşte tüm bu durumlar, ebeveynler tarafınca denetim altında tutulmaya çalışılırken kimi vakit çocuğun kimi vakit de ebeveynin his dünyasında yaşanan karmaşalar kararında çocuğun gereksinimi olan düzeyde kabul, ilgi yahut şefkat karşılanamayabilir. Günlük ömrün akışı ortasında bu pek doğal bir durum olsa da Deneyimsel Oyun Terapisi’nde terapist, çocuğu ilgiyle izleyen, çocuğun gereksinimlerine yönelen, hislerini anlamaya çalışan, yönlendirmesine müsaade veren ve çocuğu her istikametiyle kabul eden şefkatli bir rolde yer alır.
İşte tam bu noktada Deneyimsel Oyun Terapisi’nde terapistin yapan rolünün yansımaları devreye girer ve çocuğun his dünyasını en saf biçimde ortaya dökmesine yardımcı olur. bu biçimdece çocukla terapist içindeki bağlantı, çocuğun yaşadığı zorlayıcı hislere dair düzgünleştirici bir tesir doğurur.
İLKE 8: Oyun Terapisi, bununla birlikte Ebeveyn Danışmanlığıyla Desteklenmelidir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’ni yürüten terapist, çocuklarla gerçekleştirilen seanslardan bağımsız biçimde anne babalarla de çalışır. anne babalarla çalışılan seanslarda evvela çocuğun hayatı ve zorlandığı durumlar hakkında ayrıntılı bilgi alınır. Akabinde Deneyimsel Oyun Terapisi’nin çalışma biçimi hakkında ebeveynlere bilgilendirme yapılır.
Oyun seansları başladıktan daha sonra çocukla yapılan seansların içerikleri ve bu içeriklerin Deneyimsel Oyun Terapisi gözünden metaforik manaları, her seans daha sonrasında ebeveynlere özetlemek gerekirse iletilir.
Ayrıca ebeveynler, çocuğun dünyasını anlayabilme ve şefkatli halde çocuğa hudut koyabilme üzere ebeveynlik marifetlerine dair konularda terapist tarafınca eğitilir. Fakat istek ve muhtaçlığa yönelik olarak farklı konularda da ebeveyn danışmanlığı terapist tarafınca ebeveynlere verilebilir.
Bu durumda oyun terapisi ile çocuğun mevcut zorlanmaları çalışılırken ebeveynlerin bu sürece nasıl takviye olabilecekleri onlara iletilmiş olur. bununla birlikte ebeveynlik hünerleri üzerine ebeveynlere verilen eğitimlerle hem gelecekteki muhtemel sıkıntıları engelleme birebir vakitte oluşan meselelere nasıl yaklaşılabileceği üzerine çalışılmış olur.
Deneyimsel Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Uygulanabilir?
Deneyimsel Oyun Terapisi;
• Bağlanma Problemleri
• Ayrılık Kaygısı
• Ebeveynlerin Boşanması
• Aile Bireylerinden Birinin Kaybı
• Okula Ahenk Problemleri
• Kaka Tutma
• İdrar yahut Kaka Kaçırma
• Yeme Bozuklukları
• Uyku Problemleri
• Tıbbi sebebi Olmayan Fizikî Yakınmalar
• Dehşet, Tasa ve Fobiler
• Travma daha sonrası Gerilim Bozukluğu
• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
• Çocukluk Çağı Depresyonu
• Saldırganlık
• Aksi Gelme Bozukluğu
• Kardeş Doğumu / Kardeş Kıskançlığı
• Taşınma / Yer Değiştirme
• Duygusal, Fizikî yahut Cinsel İstismar
• Ebeveyn İhmali
• Toplumsal İçe Kapanma
• Düşük Benlik Saygısı
• Bağlantı Hünerleri Yetersizliği
• Mutizm (Konuşmama) üzere özel durumlarda uygulanabilir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin Etapları Nelerdir?
Norton ve Carol Crowel Norton, çocuklarla gerçekleştirdikleri oyun terapilerinin beş farklı basamaktan geçtiğini gözlemlemişlerdir. Bu etaplar sırasıyla keşif, itimadı test etme, bağlılık, terapötik büyüme ve sonlandırma kademeleridir.
1) Keşif Basamağı:
Oyun terapisine başladıktan daha sonraki birinci birkaç seansta çocuk; terapisti, odayı, oyuncakları ve süreci keşfeder. Oyun terapisi çocuklar için çok farklı bir tecrübe olduğundan dolayı bu yeni tecrübeye dair her şeyi yavaşça gözlemlerler ve anlamaya çalışırlar.
2) İtimadı Test Etme:
Terapistin gözlemleme yeteneğini ve anlayışını fark eden çocuk, bu defa günlük hayatta olumsuz kabul edilebilecek birtakım davranışları sergileyerek terapistin anlayışının devamlılığını görmeye çalışır. Şayet zorlayıcı davranışlarına karşı terapist hâlâ anlayış ve dayanağını sürdürüyorsa çocuk artık onu zorlayan duygusal yaşantılarını oyun odasına taşıyabileceğini anlar.
3) Bağlılık:
Çocuk, onu derinden etkileyen travmatik yaşantılarını Deneyimsel Oyun Terapisi’nin bağlılık kademesinde oynamaya başlar. Bu oyunlar ekseriyetle metaforiktir ve birkaç seans boyunca yinelayabilir.
Bağlılık evresinde terapist, çocuk tarafınca oyuna davet edilir. Çocuk çoklukla terapistini oyunda kendisi yerine koyar. Bağlılık kademesinde travmaların oynanmasının çocuk üstündeki zorlayıcı tesiri olduğundan dolayı bir süreliğine davranışsal sorunlar geri gelebilir.
Bu davranışsal sorunlar çocukta “regresyon” denilen durumu, yani kendi yaş devrinin gerisindeki davranışsal belirtileri ortaya çıkarabilir, fakat bu durum geçicidir. Örneğin altına yapma, bebeksi konuşma yahut biberon emmek isteme üzere davranışlar, altı yaşındaki bir çocuk için regresyon belirtileri olabilir.
Bağlılık kademesinde travmalar ve kuvvetli hislerle çalışıldığından terapist, ebeveynlere travmatik yaşantıların oyuna getirildiğini belirterek bu basamakta konutta çocuklarına yansıtmaları gereken şefkatli davranışları onlara öğretir. Bu sayede travma, oyunda dışa vurularak bir daha işlemlenirken meskendeki şefkatli yaklaşımlarla travmatik periyottaki zorlayıcı hisler sağlıklı hâle getirilir. Travmatik devirde ebeveynler ve çocuk içinde zedelenmiş bağlanmanın yaraları da terapist yönlendirmesiyle konutta çocuğa karşı gösterilen şefkatli yaklaşımlar kararında uygunlaştırılır.
4) Terapötik Büyüme:
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin bu basamağında çocuk, travmatik yaşantıların ve zorlayıcı hislerin yüklerini artık üzerinden atmıştır. Oyunda ekseriyetle diğerini değil, kendisini oynamaya başlar. Oyunlarda artık yeni, güzelleşmiş ve güçlenmiş yeni benliğini tecrübeler.
5) Sonlandırma:
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin son etabında oyunlar daha sakin ve tekdüze hâle gelir. Bu niçinle artık oyun terapisinin devam etmesine gerek yoktur. Terapist, birkaç seans evvelden oyun vaktinin sonlanacağını ve bir vedalaşmanın olacağını çocukla kesinlikle konuşur. Vedalaşma gerçekleşinceye dek geçen müddette ebeveynler de çocuğu terapinin bitimine hem duygusal birebir vakitte bilişsel istikametten hazırlarlar. bu biçimdece son oyun terapisi seansında sağlıklı bir vedalaşma ile terapötik süreç sonlanır.
Deneyimsel Oyun Terapisi Hangi Şartlarda Gerçekleştirilebilir?
• Deneyimsel oyun terapisi, 2-11 yaş kümesine ilişkin ve sembolik oyun oynayabilen çocuklarla gerçekleştirilebilir.
• Ebeveynlerden alınan bilgiler ışığında yapılan kıymetlendirme kararında terapist ve ebeveynlerin ortak sonucuyla Deneyimsel Oyun Terapisi başlatılabilir.
• Haftalık seanslarla gerçekleştirilmesi önerilir.
• Seanslar 60 dakika sürer.
• Deneyimsel Oyun Terapisi seansları hem yüz yüze tıpkı vakitte online olarak gerçekleştirilebilir.
• Online terapi seansları için çocuğun yanında tercih ettiği oyuncaklarının olması ve çocuğun odada yalnız başına olması istenir.
• Oyun terapisi seansları daha sonrasında ebeveynler, süreçle ilgili terapist tarafınca özetlemek gerekirse bilgilendirilir. Bu bilgilendirme sırasında ebeveynlerin, çocuğun olmadığı bir ortamda bulunması önerilir.
• Deneyimsel Oyun Terapisi’nin yapısı gereği ebeveyn seanslarının başka, çocuk seanslarının farklı halde olması daha uygundur.
• Görüşme takviminde çocukla oyun seansı mı yoksa ebeveyn seansı mı oluşturulacağı, planlanan her seans öncesinde gereksinime yönelik olarak ebeveyn ve terapist içinde ortak halde karar verilir.
• Deneyimsel Oyun Terapisi’ne başlamada utangaç ve dertli davranan bir çocuğa, terapiye gelmedilk evvel fazlaca fazla oyuncağı olan bir oyun ablası/abisi ile buluşacağının ve burada istediği üzere oyun oynayabileceğinin iletilmesi kafidir.
Deneyimsel Oyun Terapisi Ne Kadar Sürer?
Deneyimsel Oyun Terapisi ortalama olarak 8-12 seans sürmekle birlikte çocuğun ve yaşanan zorluğun özelliklerine nazaran bu seans sayısı artabilir yahut azalabilir. Fakat seans müddetini ön planda tutmak, ebeveynlerin süreç değil, sonuç odaklı düşünmelerine niye olmaktadır. Sonuç odaklı düşünmek ise mevcut telaş seviyesini daha fazla artırarak ebeveynlerde “Acaba oyun terapisi tesirli olacak mı?’’, “Çocuğumun uygunsuz davranışı düzelecek mi?’’, “Sorunlarımız üç seansta düzelir mi? Kaç seans gerekli?’’ üzere gibisi kanıları tetikleyebilmektedir.
Bunun kararında ebeveynlerin terapiye taşıdıkları inançsız ve telaşlı niyetler, Deneyimsel Oyun Terapisi’nin doğal akış sürecini sekteye uğratmaktadır. Bu niçinle ebeveynlerin ortalama seans sayısını bilmeleri değerli olsa da her çocuğun düzgünleşme sürecinin kendine özel ve biricik olduğunu da unutmamaları gerekir. Ebeveynlerin sürece odaklanarak edindikleri bilgi ve hünerleri kendi hayatlarına yansıtmaları ise oyun terapisinden bekledikleri randımanı alabilmelerinde kilit öge olacaktır.
Mutlu Hayat Ruhsal Danışmanlık Merkezi’nden Deneyimsel Oyun Terapisi Seansını Nasıl Alabilirsiniz?
Mutlu Hayat Ruhsal Danışmanlık Merkezi’mizde Deneyimsel Oyun Terapisi seanslarını yürüten uzmanlarımızla tanışmak için bizlerle kolay kolay irtibata geçebilirsiniz. Bunun için internet sitemiz üzerinden merkezimizi arayarak, WhatsApp sınırımızdan bizlere yazarak yahut bizleri ziyaret ederek çocuğunuzun yaşadığı zorlanmalarla ilgili evvel ebeveyn görüşme seansı oluşturmanız daha sağlıklı olacaktır. Bu ebeveyn seansında çocuğunuzun yaşadığı duygusal zorlanmalar ve davranışsal sorunlar, terapist tarafınca objektif biçimde kıymetlendirilerek çocuğun Deneyimsel Oyun Terapisi’ne başlamasının uygun olup olmadığı ebeveynle konuşulur.
Geçmişten bugüne uzun yıllardır 2-11 yaş aralığındaki çocuklar ile uygulanan Deneyimsel Oyun Terapisi çalışmalarından alınan verimli sonuçlar sonucunda bu terapi çeşidi bir hayli ülkede çoğunlukla kullanılan bir oyun terapisi metodu hâline gelmiştir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin Unsurları Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Geçmiş senelerda çocukların ruhsal gelişimleri üzerine yapılan bilimsel çalışmalar ile gerçekleştirilmiş oyun terapilerinden edinilen tecrübeler kararında çocuk gelişimi, oyunun çocuklar üstündeki yapan tesiri ve çocuklarda travmaların sağaltımı üzere bir fazlaca alanda deneyimsel oyun terapisinin muhakkak unsurları türemiştir. Bu prensipler, çocuklarda yaşanan sorunlara dair uygun bakış açısı ile bir arada sorunların nasıl ortadan kaldırılabileceğine dair standartları belirleyen unsurlardır.
Deneyimsel Oyun Terapisi almadan evvel bu unsurların ebeveynler tarafınca anlaşılıyor ve benimsenebiliyor olması epeyce değerlidir. Bu niçinle Deneyimsel Oyun Terapisi’nin şayet olmazsa olmaz 8 temel prensibini açıklayarak anlatmanın yanlışsız olacağını düşünmekteyiz.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin Prensipleri Nelerdir?
İLKE 1: Çocukların Sorun Davranışları, Aslında O Çocukların Kimi konularda Duygusal Olarak Zorlandıklarını Gösterir.
Yetişkinler duygusal manada zorlandıklarında, bu zorlanmayı kendilerini açıkça söz edecek biçimde konuşarak lisana getirebilirler. Fakat çocukların bilişsel ve duygusal gelişimleri yetişkinlerinki kadar hislerini anlamlandırmada kâfi seviyede olmadığından çocuklar, bu zorlanmaları his boyutunda tespit edemezler yahut lisana getiremezler. Lisana getirilemeyen kuvvetli hislerle baş edebilmek ismine çocuklar birtakım davranışlar geliştirirler. Bu davranışlar, sorunu çözmek yerine daha derin krizler yarattığından “problem davranışlar” olarak ele alınmaktadırlar.
Örneğin bir çocuk, ebeveyn kaybı yaşadığında kendi kendine yas periyodunda olduğunu tespit edemez. Fakat bir daha de çocuk, yaşanan ebeveyn kaybı daha sonrasında tıpkı bir yetişkin üzere şaşırır, üzülür, tasa duyar ve yas meblağ. Bu hisleri sözel olarak söz edemediği vakit ise yaşanan duygusal zorlanmalarla baş edebilmek ismine birtakım davranış biçimleri ortaya koyar.
Altına kaçırma, tırnak yeme, yemek yemek istememe, küfür etme üzere sayısı ve çeşidi artırılabilecek farklı davranış sorunları, aslında bu çocuğun hüzün, yas ve telaş üzere hisleriyle başa çıkabilmesi ismine istem dışı olarak geliştirdiği davranışlardır.
Ebeveynler yahut bakım verenler ise günlük hayat içerisindeki bir epey sorumluluk ve zorlanmalarla karşı karşıyayken çocuğun davranış sorunları karşısında öfke, keder, hayal kırıklığı ve kaygı üzere hisler yaşarlar. Bu olumsuz hislerin tesiri altında olan biroldukca ebeveyn, çocuğun sorun davranışlarının çabucak çözümlenmesi gerektiğini düşünür.
Ancak çocuklarını bu davranışlarıyla ilgili uyarsalar da davranış sorunlarının değişmediğini hatta kimi vakit arttığını görürler. Bu kısır döngü ise ebeveynlerin, çocukları tarafınca dikkate alınmadıklarını düşünmelerine niye olabilir. Lakin çocuklar, bu davranışları ebeveynlerine kasti biçimde yapmazlar.
Ebeveynler, bir uzman eşliğinde objektif bir biçimde çocuklarının davranışlarının altında yatan ana sorunları anladıklarında bir nebze olsun rahatlarlar. Zira birçok ebeveyn, o ana kadar kendi başlarına sorunu düzeltmeye çalışırken sözel ikazların çocukların sorununu çözmede yetersiz kaldığını hatta bu sözel ihtarların, birden fazla vakit sorun üzerinde uzatıcı ve sürdürücü tesir yarattığını da gorebilirler. Bu niçinle ebeveynler, çocuğun davranışlarından fazla zorlandığı hislerinin ana sorun olduğunu anladıklarında, fonksiyonel tahlil yollarını terapistin yol göstericiliğiyle hayata geçirme konusunda daha çabuk yol alabilirler.
İLKE 2: Çocuklar Deneyimseldir.
Çocuklar, bilişsel ve duygusal gelişim düzeyleri gereği yetişkinler üzere bütüncül düşünüp, tahlil ederek olayları lisana getirmekte zorlandıklarından dolayı bu duygusal zorlanmalarını davranışlarına yansıtırlar. Bu niçinle çocuklar, bilişsel ve duygusal gelişim periyotlarının gerekliliklerinden dolayı sorun hakkında düşünmek, konuşmak ve onu çözmek için sözel bir teşebbüste bulunmak yerine meselelerini oyuna aktararak çözümlemeye daha yatkın olurlar. Yani çocuklar, sözel olmaktan fazla deneyimseldirler. Çocuklar, yaşadıklarını yahut hissettiklerini oyuna yansıtırlar ve oyundaki duygusal zorlanmaları bir daha deneyimleme sürecinde problemlerini çözümlemeye çalışırlar. Bu yüzden evvela çocukların kendilerini anlaşılmış hissedebilmeleri, yaşadıklarını dışa vurabilmeleri ve problemleri çözümleyebilmeleri gerekir. Bunun kararında ise çocukların duygusal olarak zorlandıkları bahislerle baş edebilmeleri için kendilerine uygun davranışları geliştirebilmeleri ismine oyunlarındaki deneyimsel sürece odaklanmak gerekir.
İLKE 3: Çocuklar Travmalarını Oyunlarına Yansıtırlar.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nde çocuklar hem bugüne dair sıkıntılarını tıpkı vakitte geçmişe dair travmalarını oyunlarına yansıtma fırsatı bulmaktadırlar. Zira Deneyimsel Oyun Terapisi’nin var iseyımına bakılırsa çocuk, geçmiş vakitte ağır bir travma hayatışsa oyun terapisinin ilerleyen evrelerinde o travmatik periyodu bir biçimde oyununa yansıtır ve kendi gözünden yaşadıklarını oyuna getirir. Travmatik oyunlar, çocuk tarafınca çözümlenene dek tekraren seansta oynanır.
Travmalar, çocuğun anne karnına düştüğü ve işitme ile dokunma üzere duyuların geliştiği devirlere kadar dayanabilir. Bu periyotlarda yaşanan her türlü tecrübe, zihnin “örtük bellek” olarak söz edilen kısmında depolanır ve şuurlu formda hatırlanmasalar da aslında unutulmazlar.
Açık bellek, şuur seviyesinde farkında olunan ve istenildiğinde hatırlanabilen anılarken örtük bellek ise bilinçdışı seviyede kaydedilen ve düşünerek hatırlanamayan fakat his, fikir ve davranışlar üzerinde derin tesirler bırakabilen yaşantılardır. özetlemek gerekirsesı örtük bellekte yer alan travmatik kayıtlar, uygun biçimde işlemlenmeden yok olmazlar ve çocukların hisleri ile davranışlarını bilinçdışı bir biçimde etkilemeye devam ederler.
Deneyimsel Oyun Terapisi’ne göre çocuğun açık yahut örtük hafızasında yer alan travmatik yaşantıların hepsi, vakti geldiğinde oyun terapisi sürecinde oyuna aktarılır. Üstelik bu travmalar hem oyun terapisi seansı içerisinde birebir vakitte terapistin yönlendirdiği vakitte ailenin vereceği özel bakım ve şefkat takviyesiyle zihinde bir daha işlemlenerek çözümlenebilir.
İLKE 4: Çocukların Oyunları Metaforiktir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’ne bakılırsa çocuklar, oyun terapisi sürecinde oynadıkları oyunlara yaşadıkları gerçek meseleleri direkt olarak yansıtmazlar. Oynanan her oyuncağın metaforik ve derin manaları vardır. Çocuklar bunu şuurlu bir biçimde yapmazlar. Fakat örtük belleğin oyun terapisinde aktive olmasıyla bu oyunlar bilinçdışı biçimde ortaya çıkar.
özetlemek gerekirsesı çocuk, hiç bir oyunu hedefsiz halde oynamaz yahut hiç bir oyuncağı öylesine seçmez. Her oyunun ve oyuncağın bilinçharicinden gelen bir niçini ve manası vardır. Oyuncak seçimi ve oynanan oyunların içerikleri, aslında çocuğa dair bir fazlaca şey anlatır. Terapist, oyun terapisi sürecinde bu derin manaları gözlemleyerek yorumlamaya çalıştıktan daha sonra elde ettiği yorumları, gerekli gördüğü takdirde anne babalarla paylaşır. Bu paylaşımda terapist, çocuğun oynadığı oyunların metaforik manalarını ebeveynlere sunarak ebeveynlerin çocukları için ne yapmaları gerektiğine dair bilgilendirmeler yapar.
Örneğin oyunda kullanılan tünel ve tünelden çoğunlukla geçme davranışı, aslında çocuğun doğum sürecinde yaşanmış travmatik bir durumu anlatıyor olabilir. Şiddetli bir doğum hayatış ve doğarken nefes alamamış bir çocuk, oyun içerisinde tünelin ortasında uzun mühlet durabilir; burada nefes alamadığını ya da havasız kaldığını söyleyebilir. Bu durumda çocuk, aslında doğum sürecinde yaşadığı güçlü his ve duyumları oyuna getirerek travmatik doğumun örtük hafızadaki olumsuz kalıntılarını güzelleştirmeye çalışıyordur. Bu durumda bir daha terapist, oyun terapisinde elde ettiği ayrıntıların ebeveynler tarafınca da bilinmesi gereken kısmını çocuğun ebeveynleriyle paylaşır. Bunun kararında terapist, ebeveynlere bu bahiste ne yapılması gerektiğine dair bilgilendirmeler yapar.
İLKE 5: Çocuklar Kaybettikleri Gücü, Oyun Terapisi İle Geri Kazanırlar.
Çocuklar, aslında çocuk olmanın tabiatı gereği ömürde pek güçsüzlerdir. Çocukların zihinleri ve yetenekleri, onların tek başlarına ömürlerini devam ettirebilecek ve zorluklarla baş edebilecek kadar gelişmemiştir. Bu sebeplerden dolayı çocukların ömür muhtaçlıklarını, onlara bakım verenler giderir. Yani çocuklar aslında özgür değil, bağımlı varlıklar olduklarından ömürde güçsüzlerdir ve çocuklar, bu güçsüzlüklerinin de pek farkındadırlar.
Üstelik çocuk olmanın tabiatı gereği yaşanan güçsüzlük hisleri, çocukların zorlandıkları durumlar karşısında ve yaşadıkları travmalar aracılığıyla daha da artar. Çocukların travmatik durumlar karşısında hissettiği zorlanmalar, yetişkinlerin hissettikleri zorlanmalardan daha ağırdır. Zira yetişkinler, yaşadıkları zorluklar karşısında kendilerini güçsüz hissetseler de problemlerinin tahlili ismine ne yapabileceklerine ve nasıl dayanak alabileceklerine dair yetişkinlerin deneyimsel deneyimleri vardır.
Çocuklar ise ömür deneyimlerinin az olmasından dolayı uygun takviyesi alabilmek ismine ne yapmaları gerektiğini bilemezler ve meseleler karşısında kendilerini çaresiz hissedebilirler. Çocuklarda hissedilen güçsüzlük ve çaresizlik hisleri da sorunlu davranışları daha epeyce artırmaktadır. Bu yüzden çocuklar, yaşadıkları sorunları ekseriyetle kelamla söz etmek yerine davranışlarına yansıtırlar.
Deneyimsel Oyun Terapisi tam da burada çocuğun kaybettiği yahut tam manasıyla hiç sahip olamadığı kuvvetlilük hislerini çocuğa vermeyi hedefler. Bu yüzden Deneyimsel Oyun Terapisi sürecinde, oyun büsbütün çocuğun elindedir ve burası onun kuvvetli olduğu bir alandır.
Deneyimsel Oyun Terapisi seansları terapist tarafınca uygun tekniklerle yürütüldüğünde, yaşanılan travmaların olumsuz tesirleri azaltılarak hayatın her alanında ve meseleler karşısında çocukların kendilerini kuvvetli hissetmeleri amaçlanır.
İLKE 6: Çocukların En Kıymetli Düzgünleşme Aracı Kendileridir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin var iseyımına göre çocuklar, zorlandıkları durumları oyuna nasıl dökerek iyileşeceklerini bilinçdışı seviyede bilirler. Uygun metotlarla sürdürülen oyun terapisi seanslarında çocuklar vakit içinde acılarını oyunlarına dökerler ve bu oyunlar, çocukların bilinçharicinden gelen güçleri yardımıyla kendi acılarını güzelleştirecek halde sürdürülür.
özetlemek gerekirsesı terapist tarafınca ilgiyle takip edildiğini, kabul edildiğini ve desteklendiğini fark eden çocuk, bilinçdışı bir biçimde ona acı yaşatan durumları oyununda tekraren oynamaya başlar. Bu oyunda çocuk, evvela terapisti kendi rolüne sokarak aslında yaşadığı zorlanmayı terapistine aktarır ve bunun kararında terapisti, kendi yaşadığı tecrübelere şahit kılar. Bu sayede terapist, çocuğun yaşadıklarını oyun ortasında deneyimleyerek çocukla derin ve manalı bir empati seviyesi yakalar.
İyileştirici unsulardan biri, bu oyunun tekraren oynanırken çocuğun acılarının görülmesi, anlaşılması ve en değerlisi de hissedilmesidir. Çocuk bu travmatik yaşantıları oynarken, oyundaki rolünü de bu travmayı gerçek ömürde ona yaşatan kişi yahut durumlar olarak belirler.
İyileştirici bir öbür öge da örtük yahut açık hafızada depolanan bu travmatik tecrübelerin yinelanarak beyinde işlemlenmesidir. Örtük yahut açık hafızada depolanan ve çocuğu olumsuz etkileyen yaşantılar, oyun terapisinde tekraren oynanarak aslında çocuğun beynindeki travmatik tesirlerinden arındırılır. Bu arınma kararında çocuğun zihnindeki olaylar artık sağlıklı bir biçimde oyun seanslarına yansımaya başlar.
Travmalarını bir daha işlemleyerek olumsuz duygusal tecrübelerden arınan çocuk, artık oyunda kendisini daha olumlu seviyede canlandırmaya başlar. bu biçimdece travmatik oyun içerikleri devreden çıkarak terapötik sürecin içeriği sağlıklı gelişimsel oyunlara evrilmeye başlar.
Deneyimsel Oyun Terapisi’ne göre çocuğun sorun davranışlarına direkt olarak yönelmek, çocukta bilinçdışı seviyede bir direnç oluşturur. Zira çocuğun bu güzelleşmeye ne vakit hazır olacağını lakin kendisi bilir ve bu, kendi isteği ile olur. Bu sebeple Deneyimsel Oyun Terapisi’nde oyunu kuran ve yönlendiren kişi, büsbütün çocuğun kendisidir. Terapist, çocuğun oyununa uyumlanarak onun liderliğini izler. Oyun büsbütün çocuğun denetimindedir. Çocuk, terapisti oyuna davet etmeden terapist oyuna girmez, yalnızca çocuğu ilgiyle müşahedeler ve çocuğun yaşadığı hisleri deneyimlerken anlamaya çalışır. Bu sayede çocuk, oyun seanslarına karşı direnç oluşturmaz ve isteyerek iştirak gösterir.
İLKE 7: Çocuklar ve Terapistleri içindeki Alaka Uygunlaştırıcı Bir Ögedir.
Çocuğun omurundaki ebeveynler, günlük hayat içerisinde çocuğa sevgi, şefkat, ilgi ve kabul üzere davranışları gösterirler. beraberinde ebeveynlerin çocuğa bilgi verme, muhtaçlıklarını karşılama ve onu uygun davranış biçimlerine yönlendirme üzere misyonları de bulunur. Şayet ebeveynlerin travmatik geçmişleri, bugünde yaşadıkları sorunları yahut zorluklar içeren sorumlulukları var ise, onlar da şiddetli hislerini yönetebilmek üzere çocuklarının sıkıntılarını çözmenin yanı sıra kendi ömürlerine dair güç durumları da birlikteinde çözümlemeye çalışırlar.
İşte tüm bu durumlar, ebeveynler tarafınca denetim altında tutulmaya çalışılırken kimi vakit çocuğun kimi vakit de ebeveynin his dünyasında yaşanan karmaşalar kararında çocuğun gereksinimi olan düzeyde kabul, ilgi yahut şefkat karşılanamayabilir. Günlük ömrün akışı ortasında bu pek doğal bir durum olsa da Deneyimsel Oyun Terapisi’nde terapist, çocuğu ilgiyle izleyen, çocuğun gereksinimlerine yönelen, hislerini anlamaya çalışan, yönlendirmesine müsaade veren ve çocuğu her istikametiyle kabul eden şefkatli bir rolde yer alır.
İşte tam bu noktada Deneyimsel Oyun Terapisi’nde terapistin yapan rolünün yansımaları devreye girer ve çocuğun his dünyasını en saf biçimde ortaya dökmesine yardımcı olur. bu biçimdece çocukla terapist içindeki bağlantı, çocuğun yaşadığı zorlayıcı hislere dair düzgünleştirici bir tesir doğurur.
İLKE 8: Oyun Terapisi, bununla birlikte Ebeveyn Danışmanlığıyla Desteklenmelidir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’ni yürüten terapist, çocuklarla gerçekleştirilen seanslardan bağımsız biçimde anne babalarla de çalışır. anne babalarla çalışılan seanslarda evvela çocuğun hayatı ve zorlandığı durumlar hakkında ayrıntılı bilgi alınır. Akabinde Deneyimsel Oyun Terapisi’nin çalışma biçimi hakkında ebeveynlere bilgilendirme yapılır.
Oyun seansları başladıktan daha sonra çocukla yapılan seansların içerikleri ve bu içeriklerin Deneyimsel Oyun Terapisi gözünden metaforik manaları, her seans daha sonrasında ebeveynlere özetlemek gerekirse iletilir.
Ayrıca ebeveynler, çocuğun dünyasını anlayabilme ve şefkatli halde çocuğa hudut koyabilme üzere ebeveynlik marifetlerine dair konularda terapist tarafınca eğitilir. Fakat istek ve muhtaçlığa yönelik olarak farklı konularda da ebeveyn danışmanlığı terapist tarafınca ebeveynlere verilebilir.
Bu durumda oyun terapisi ile çocuğun mevcut zorlanmaları çalışılırken ebeveynlerin bu sürece nasıl takviye olabilecekleri onlara iletilmiş olur. bununla birlikte ebeveynlik hünerleri üzerine ebeveynlere verilen eğitimlerle hem gelecekteki muhtemel sıkıntıları engelleme birebir vakitte oluşan meselelere nasıl yaklaşılabileceği üzerine çalışılmış olur.
Deneyimsel Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Uygulanabilir?
Deneyimsel Oyun Terapisi;
• Bağlanma Problemleri
• Ayrılık Kaygısı
• Ebeveynlerin Boşanması
• Aile Bireylerinden Birinin Kaybı
• Okula Ahenk Problemleri
• Kaka Tutma
• İdrar yahut Kaka Kaçırma
• Yeme Bozuklukları
• Uyku Problemleri
• Tıbbi sebebi Olmayan Fizikî Yakınmalar
• Dehşet, Tasa ve Fobiler
• Travma daha sonrası Gerilim Bozukluğu
• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
• Çocukluk Çağı Depresyonu
• Saldırganlık
• Aksi Gelme Bozukluğu
• Kardeş Doğumu / Kardeş Kıskançlığı
• Taşınma / Yer Değiştirme
• Duygusal, Fizikî yahut Cinsel İstismar
• Ebeveyn İhmali
• Toplumsal İçe Kapanma
• Düşük Benlik Saygısı
• Bağlantı Hünerleri Yetersizliği
• Mutizm (Konuşmama) üzere özel durumlarda uygulanabilir.
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin Etapları Nelerdir?
Norton ve Carol Crowel Norton, çocuklarla gerçekleştirdikleri oyun terapilerinin beş farklı basamaktan geçtiğini gözlemlemişlerdir. Bu etaplar sırasıyla keşif, itimadı test etme, bağlılık, terapötik büyüme ve sonlandırma kademeleridir.
1) Keşif Basamağı:
Oyun terapisine başladıktan daha sonraki birinci birkaç seansta çocuk; terapisti, odayı, oyuncakları ve süreci keşfeder. Oyun terapisi çocuklar için çok farklı bir tecrübe olduğundan dolayı bu yeni tecrübeye dair her şeyi yavaşça gözlemlerler ve anlamaya çalışırlar.
2) İtimadı Test Etme:
Terapistin gözlemleme yeteneğini ve anlayışını fark eden çocuk, bu defa günlük hayatta olumsuz kabul edilebilecek birtakım davranışları sergileyerek terapistin anlayışının devamlılığını görmeye çalışır. Şayet zorlayıcı davranışlarına karşı terapist hâlâ anlayış ve dayanağını sürdürüyorsa çocuk artık onu zorlayan duygusal yaşantılarını oyun odasına taşıyabileceğini anlar.
3) Bağlılık:
Çocuk, onu derinden etkileyen travmatik yaşantılarını Deneyimsel Oyun Terapisi’nin bağlılık kademesinde oynamaya başlar. Bu oyunlar ekseriyetle metaforiktir ve birkaç seans boyunca yinelayabilir.
Bağlılık evresinde terapist, çocuk tarafınca oyuna davet edilir. Çocuk çoklukla terapistini oyunda kendisi yerine koyar. Bağlılık kademesinde travmaların oynanmasının çocuk üstündeki zorlayıcı tesiri olduğundan dolayı bir süreliğine davranışsal sorunlar geri gelebilir.
Bu davranışsal sorunlar çocukta “regresyon” denilen durumu, yani kendi yaş devrinin gerisindeki davranışsal belirtileri ortaya çıkarabilir, fakat bu durum geçicidir. Örneğin altına yapma, bebeksi konuşma yahut biberon emmek isteme üzere davranışlar, altı yaşındaki bir çocuk için regresyon belirtileri olabilir.
Bağlılık kademesinde travmalar ve kuvvetli hislerle çalışıldığından terapist, ebeveynlere travmatik yaşantıların oyuna getirildiğini belirterek bu basamakta konutta çocuklarına yansıtmaları gereken şefkatli davranışları onlara öğretir. Bu sayede travma, oyunda dışa vurularak bir daha işlemlenirken meskendeki şefkatli yaklaşımlarla travmatik periyottaki zorlayıcı hisler sağlıklı hâle getirilir. Travmatik devirde ebeveynler ve çocuk içinde zedelenmiş bağlanmanın yaraları da terapist yönlendirmesiyle konutta çocuğa karşı gösterilen şefkatli yaklaşımlar kararında uygunlaştırılır.
4) Terapötik Büyüme:
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin bu basamağında çocuk, travmatik yaşantıların ve zorlayıcı hislerin yüklerini artık üzerinden atmıştır. Oyunda ekseriyetle diğerini değil, kendisini oynamaya başlar. Oyunlarda artık yeni, güzelleşmiş ve güçlenmiş yeni benliğini tecrübeler.
5) Sonlandırma:
Deneyimsel Oyun Terapisi’nin son etabında oyunlar daha sakin ve tekdüze hâle gelir. Bu niçinle artık oyun terapisinin devam etmesine gerek yoktur. Terapist, birkaç seans evvelden oyun vaktinin sonlanacağını ve bir vedalaşmanın olacağını çocukla kesinlikle konuşur. Vedalaşma gerçekleşinceye dek geçen müddette ebeveynler de çocuğu terapinin bitimine hem duygusal birebir vakitte bilişsel istikametten hazırlarlar. bu biçimdece son oyun terapisi seansında sağlıklı bir vedalaşma ile terapötik süreç sonlanır.
Deneyimsel Oyun Terapisi Hangi Şartlarda Gerçekleştirilebilir?
• Deneyimsel oyun terapisi, 2-11 yaş kümesine ilişkin ve sembolik oyun oynayabilen çocuklarla gerçekleştirilebilir.
• Ebeveynlerden alınan bilgiler ışığında yapılan kıymetlendirme kararında terapist ve ebeveynlerin ortak sonucuyla Deneyimsel Oyun Terapisi başlatılabilir.
• Haftalık seanslarla gerçekleştirilmesi önerilir.
• Seanslar 60 dakika sürer.
• Deneyimsel Oyun Terapisi seansları hem yüz yüze tıpkı vakitte online olarak gerçekleştirilebilir.
• Online terapi seansları için çocuğun yanında tercih ettiği oyuncaklarının olması ve çocuğun odada yalnız başına olması istenir.
• Oyun terapisi seansları daha sonrasında ebeveynler, süreçle ilgili terapist tarafınca özetlemek gerekirse bilgilendirilir. Bu bilgilendirme sırasında ebeveynlerin, çocuğun olmadığı bir ortamda bulunması önerilir.
• Deneyimsel Oyun Terapisi’nin yapısı gereği ebeveyn seanslarının başka, çocuk seanslarının farklı halde olması daha uygundur.
• Görüşme takviminde çocukla oyun seansı mı yoksa ebeveyn seansı mı oluşturulacağı, planlanan her seans öncesinde gereksinime yönelik olarak ebeveyn ve terapist içinde ortak halde karar verilir.
• Deneyimsel Oyun Terapisi’ne başlamada utangaç ve dertli davranan bir çocuğa, terapiye gelmedilk evvel fazlaca fazla oyuncağı olan bir oyun ablası/abisi ile buluşacağının ve burada istediği üzere oyun oynayabileceğinin iletilmesi kafidir.
Deneyimsel Oyun Terapisi Ne Kadar Sürer?
Deneyimsel Oyun Terapisi ortalama olarak 8-12 seans sürmekle birlikte çocuğun ve yaşanan zorluğun özelliklerine nazaran bu seans sayısı artabilir yahut azalabilir. Fakat seans müddetini ön planda tutmak, ebeveynlerin süreç değil, sonuç odaklı düşünmelerine niye olmaktadır. Sonuç odaklı düşünmek ise mevcut telaş seviyesini daha fazla artırarak ebeveynlerde “Acaba oyun terapisi tesirli olacak mı?’’, “Çocuğumun uygunsuz davranışı düzelecek mi?’’, “Sorunlarımız üç seansta düzelir mi? Kaç seans gerekli?’’ üzere gibisi kanıları tetikleyebilmektedir.
Bunun kararında ebeveynlerin terapiye taşıdıkları inançsız ve telaşlı niyetler, Deneyimsel Oyun Terapisi’nin doğal akış sürecini sekteye uğratmaktadır. Bu niçinle ebeveynlerin ortalama seans sayısını bilmeleri değerli olsa da her çocuğun düzgünleşme sürecinin kendine özel ve biricik olduğunu da unutmamaları gerekir. Ebeveynlerin sürece odaklanarak edindikleri bilgi ve hünerleri kendi hayatlarına yansıtmaları ise oyun terapisinden bekledikleri randımanı alabilmelerinde kilit öge olacaktır.
Mutlu Hayat Ruhsal Danışmanlık Merkezi’nden Deneyimsel Oyun Terapisi Seansını Nasıl Alabilirsiniz?
Mutlu Hayat Ruhsal Danışmanlık Merkezi’mizde Deneyimsel Oyun Terapisi seanslarını yürüten uzmanlarımızla tanışmak için bizlerle kolay kolay irtibata geçebilirsiniz. Bunun için internet sitemiz üzerinden merkezimizi arayarak, WhatsApp sınırımızdan bizlere yazarak yahut bizleri ziyaret ederek çocuğunuzun yaşadığı zorlanmalarla ilgili evvel ebeveyn görüşme seansı oluşturmanız daha sağlıklı olacaktır. Bu ebeveyn seansında çocuğunuzun yaşadığı duygusal zorlanmalar ve davranışsal sorunlar, terapist tarafınca objektif biçimde kıymetlendirilerek çocuğun Deneyimsel Oyun Terapisi’ne başlamasının uygun olup olmadığı ebeveynle konuşulur.