amerikali
Üye
Ece 3 yaşında kardeşi ise 1,5 yaşındaydı. Ece tuvalet eğitimini sağlıklı bir biçimde tamamladığından annesi Ece’nin altını artık bezlemiyordu. Son derece sakin ve uyumlu bir çocuktu. Fakat son periyotlarda annesinin gerginliği ve babasının yorgunluğu Ece’ye daha az sevildiğini hatırlatıyordu. Birde kardeşinin doğumundan beri daima kardeşiyle ilgilenmeleri, Ece’nin ortasında bir şeyleri harekete geçiriyor ve onu öfkelendiriyordu.
Annesi kardeşi ağlar ağlamaz uykudan uyanıyor ya da bir işle meşgulse derhal bırakıyordu. Yemek için kardeşine özel sütünden (meme) veriyor ve altını kirlettiğinde ise temizleyip bezliyordu. Hatta kimi birtakım ‘Kardeşinin bezini getir misin? Kardeşinin çıngırağını verir misin?’ diyerek istemediği şeyleri yaptırıyordu. Ailesi Ece ile eskisi kadar ilgilenemese de çocuğu sevgilerinden yoksun bırakmıyor, Eceye de vakit ayırıyorlardı. Ancak bu Ece’ye asla yetmiyor ve annesini büsbütün kendisine istiyordu. Bu yüzden Ece artık tuvalete gitmiyor, çişini ve kakasını da altına yapıyordu. Annesi ‘’Kızım niçin bu biçimde yapıyorsun? Sen tuvalete gidebiliyorsun ki.’’ dediğinde Ece; ‘’Bende bebeğim. Temizle işte’’ diyerek annesini cezalandırmak istiyordu.
Ece kardeşini fazlaca kıskanıyordu. Kardeşinin oyuncaklarını kimi bazı elinden alıyor kimi birtakımda kardeşi ağladığında o da ağlıyordu. Annesi çaresizliğin ortasındaydı ve bu durumun düzelmesi için ne yapacağını bilmez bir biçimde günden güne tükeniyordu.
Çocuk nasıl düşünür?
Kıskançlık, tabiatımız gereği gelişimimizin bir kesimidir. Doğarken anne ve babamızın genlerinden aldığımız DNA’lar hatta üç jenerasyon evvelden aldıklarımızla bir arada bu hissin herkesin tabiatında olduğu tartışılmazdır. Lakin bir dengelenimde gereklidir. İşte bu istikrar noktasında anne ve babanın göstereceği tavırlar epey değerlidir. Bilhassa kişiliğini çabucak hemen tamamlamamış bir çocuğun hislerini nasıl yönetebileceğini ve bu süreçleri nasıl atlatabileceğini onlara öğretmek fazlaca daha kolaydır. Öykü de Ece’nin bu sürecin üstesinden gelemediği ve daha regresif (gerileme) bir periyoda girdiğini görüyoruz. Çocuk anneyi hiç bir biçimde paylaşmak istememiş ve ilginin bölünmesinden hoşnut olmamıştır.
Ece ‘’Annem beni sevmiyor artık, daima onla ilgileniyor. Altıma yapayım, üstümü kirleteyim. bu biçimde beni de sever, ilgilenir.’’ halinde düşünmeye başlamıştır. İşte bu noktada çocuğa öncesinde aileye yeni katılacak birey ile ilgili süreçleri anlatmanız ve hayatında nelerin değişeceğinden bahsetmeniz son derece kıymetlidir. Tabi daha sonrasında göstereceğiniz gerçek tavırlarda çocuğun duygusal durumunda belirleyicidir.
Neler yapabilirsiniz?
•Diyelim ki iş yerinize sizin durumunuzdan daha düşük lakin sizden epeyce daha başarılı biri geldi ve tüm övgüleri kendinde topladı. Kısa vakitte da sizin konumunuza terfi etti. Nasıl hissedersiniz? Burada sizin kıskanma hissinizi besleyen şey kişinin kendisi değil, o bireye size davranılandan farklı davranan patronunuz ve çevrenizdir. Şayet aranızda bir farklılık olduğu hissettirilmeseydi, içinizdeki bu his uyanmaz ve eşitlikçi yaklaşım size kendinizi düzgün hissettirirdi. Bu noktada çocuğunuzun kıskanmasına niye olan şey kardeşin varlığı değil, değişen davranışlar ve eşit yaklaşımın bozulmasıdır. Bu yüzden kendinizi en başta çocuğunuzun hislerini anlamaya adamalı ve iç benliğinize şu soruları sormalısınız: Çocuğum şu an ne hissediyor? Eskisi üzere ilgili miyim? Ben olsam nasıl hissederdim? Bunun için ne yapmam gerekir? Tüm bu soruları sormaya başladığınızda çocuğunuzu anlamaya hazırsınız demektir.
• Her aileye katılan yeni kardeş öbür kardeşleri tahtından eder. Zira daha fazla ilgiye ve bakıma muhtaçlığı vardır. Fakat kardeşler ortası yaş farkı ne kadar az ise çocuğun bu durumu anlaması fazlaca daha güç olur. ( 4 yaş üzeri ülkü ) Sonuçta yeni kardeş anne ve babayı çalmıştır ve onları geri kazanmanın bir yolunu bulması gerekir. Bu yüzden çocuğunuzun yaş aralığına nazaran davranışlarında farklılıklar gözlemlersiniz. Altını ıslatmayan çocuğun altını ıslatması ya da vurma aksiyonu olmayan çocuğun vurmaya başlaması üzere. Aslında bu olumsuz davranışların size bir bildirisi vardır. ‘’Artık beni gör.’’ Burada en gerçek yaklaşım onu anladığınızı ve sevdiğinizi hissettirmektir. ‘Kardeşinle daha fazlaca ilgilendiğimi düşündüğünü biliyorum. Haklısın. O hayli küçük ve tek başına bir şey yapamıyor. Çok güçsüz, epey zayıf. Altını ben bezlemesem o bunu yapamaz, ben ona mama vermesem o tek başına yiyemez, üstü kirlendiğinde temizleyemez bile. Bana muhtaçlığı var ve benim bunları yapmam gerekir. Senin ortasında yaptım hepsini. Sende bu biçimdeydin. Lakin daha kuvvetliydün, daha temizdin ve daha çabuk yürüdün. Kardeşin daha zayıf ve bir süre daha bana muhtaçlığı var. İstersen bu süreçte bana yardım edebilirsin istersen etmeyebilirsin. Bu sana olan sevgimi asla değiştirmez. Yalnızca kimi vakit epeyce yoruluyorum ve eskisi kadar senle ilgilenemiyorum, oldukçata üzülüyorum. Bunu düzeltmek için elimden geleni yapacağım. Sende bana yardım et. Seni epeyce seviyorum.’ diyerek çocuğun ortasında bulunduğu durumu daha net görmesini sağlayabilirsiniz.
•Çocuğunuzla oyun oynayacağınız vakit içinderda kardeşinin ağlaması sebebiyle oyundan ayrılırsınız ve kardeşinin muhtaçlığını giderirsiniz. Çocuğun burada sizden aldığı bildiri ‘’O daha kıymetli, gitmeliyim’’ bu biçimdesi bir durum çocuğun kardeşini sevmesine pürüzdür. Sonuçta annesini en sevdiği vakitte kardeşi elinden alıyor ve oyunu mahvediyor. Bu noktada yapmanız gereken şey çocukla birlikte oyun müddeti belirlemek ve kardeşi ağladığında kalan süreyi daha sonra tamamlayarak hiç bir şeyin yarım kalmadığını çocuğa göstermektir. Örneğin; çocuğunuzla oyun saati belirler (mümkünse bebeğin size gereksinim duymadığı vakit aralıkları belirleyin) ve o saatte oyun oynamaya başlarsınız. Saat kavramı küçük çocuklarda az ya da hiç olmadığından yarım saat olarak belirlediğiniz süreyi telefondan alarm çaldığında süremiz bitecek formunda söyleyebilirsiniz. 20. dakikada kardeşinin ağlaması ya da gibisi bir temel gereksinimin gerçekleşmesi durumunda çocuğunuza ‘’Kardeşinin şu an bana gereksinimi var. Süremiz bitmedi. Ben dönene kadar istediğin üzere oynayabilirsin, döndüğümde kalan müddetimizi tamamlarız.’’ diyebilirsiniz. esasen çocukla oyun saati belirlerken bu bölünmelerden bahsetmeniz ve oyun esnasında bu gerçekleştiğinde hatırlaması için bu cümleleri kuruyor olmanız gerekir. Aksi biçimde olumsuz hisler beslemeye devam edebilir. Şayet çocuklar ortası yaş farkı daha yüksekse oyun müddetlerini mümkünse bölmeyin ve her biriyle eşit oynayın. Hatta ortak oyun saatleri de kurun ve kurallarınızı belirleyin. bu biçimdelikle bir karmaşa ya da hudut ihlali olduğunda kurallar noktasında müdahaleleriniz yanlış anlaşılmayacaktır.
•Çocukların istekleri değişkendir. Günlerce hatta aylarca kardeş istiyorum deyip sonunda bu gerçekleştiğinde -İstemiyorum, sevmiyorum bırak onu, üzere cümleler çocuktan duyabilirsiniz. ‘Ama sen istedin diye yaptık’ ya da ‘Artık o bizim hayatımızda sevmek zorundasın.’ üzere cümleler kurmanız çocuğun daha fazlaca öfkelenmesi ve dışlanmış hissetmesine niye olacaktır. Bu yüzden çocukların söylemi ve isteğine güvenip çocuk yapılmaz, yapılmamalı. bu biçimde bir sorumluluk çocuğa yüklenemez, bundan kaçının.
•Çocuklarınızın arbede ettiği vakit içinderda ‘’Anne benim cürmüm yok o bana vurdu’’ oburu ise ‘’Hayır ben başlatmadım palavra söylüyor’’ dediğinde çoklukla anne ve babalar eşit olsun diye ikisini de cezalandırırlar. Bu yanlış ve haksız bir yaklaşımdır. bu biçimdesi durumlarda çocuklarınızla kuracağınız bağlantı şöyleki olmalıdır: ‘çoğunlukla arbede ediyorsunuz ve biz sıklıkla hengameyi kimin başlatmış olduğunı görmüyoruz. Bu yüzden haksız yere ötekini de cezalandırıyoruz. Lakin bizi buna mecbur bırakıyorsunuz. Lütfen birbirinizi kollayın ve hengame etmemeye çalışın.’’ diyerek adil bir tavırda bulunmaya çalıştığınızı gösterebilir ve çocukların arbede etmekten daha epeyce kaçınır hale gelmesini sağlayabilirsiniz. Sonuçta haksız yere ceza almak kimsenin güzeline gitmez, çocukların bile.
•Çok hengame eden kardeşlerde ise aileler epey korkmakta ve çocukların birbirilerine ziyan vermeleri onları endişelendirmektedir. Şayet kardeşlerin besledikleri hisler öfke ve kin ise bu bir sorundur. Bu olumsuz hisler birbirlerine ziyan vermelerine niye olabilir. Kin ve nefret yok ise ortada bir problemde yoktur.
Annesi kardeşi ağlar ağlamaz uykudan uyanıyor ya da bir işle meşgulse derhal bırakıyordu. Yemek için kardeşine özel sütünden (meme) veriyor ve altını kirlettiğinde ise temizleyip bezliyordu. Hatta kimi birtakım ‘Kardeşinin bezini getir misin? Kardeşinin çıngırağını verir misin?’ diyerek istemediği şeyleri yaptırıyordu. Ailesi Ece ile eskisi kadar ilgilenemese de çocuğu sevgilerinden yoksun bırakmıyor, Eceye de vakit ayırıyorlardı. Ancak bu Ece’ye asla yetmiyor ve annesini büsbütün kendisine istiyordu. Bu yüzden Ece artık tuvalete gitmiyor, çişini ve kakasını da altına yapıyordu. Annesi ‘’Kızım niçin bu biçimde yapıyorsun? Sen tuvalete gidebiliyorsun ki.’’ dediğinde Ece; ‘’Bende bebeğim. Temizle işte’’ diyerek annesini cezalandırmak istiyordu.
Ece kardeşini fazlaca kıskanıyordu. Kardeşinin oyuncaklarını kimi bazı elinden alıyor kimi birtakımda kardeşi ağladığında o da ağlıyordu. Annesi çaresizliğin ortasındaydı ve bu durumun düzelmesi için ne yapacağını bilmez bir biçimde günden güne tükeniyordu.
Çocuk nasıl düşünür?
Kıskançlık, tabiatımız gereği gelişimimizin bir kesimidir. Doğarken anne ve babamızın genlerinden aldığımız DNA’lar hatta üç jenerasyon evvelden aldıklarımızla bir arada bu hissin herkesin tabiatında olduğu tartışılmazdır. Lakin bir dengelenimde gereklidir. İşte bu istikrar noktasında anne ve babanın göstereceği tavırlar epey değerlidir. Bilhassa kişiliğini çabucak hemen tamamlamamış bir çocuğun hislerini nasıl yönetebileceğini ve bu süreçleri nasıl atlatabileceğini onlara öğretmek fazlaca daha kolaydır. Öykü de Ece’nin bu sürecin üstesinden gelemediği ve daha regresif (gerileme) bir periyoda girdiğini görüyoruz. Çocuk anneyi hiç bir biçimde paylaşmak istememiş ve ilginin bölünmesinden hoşnut olmamıştır.
Ece ‘’Annem beni sevmiyor artık, daima onla ilgileniyor. Altıma yapayım, üstümü kirleteyim. bu biçimde beni de sever, ilgilenir.’’ halinde düşünmeye başlamıştır. İşte bu noktada çocuğa öncesinde aileye yeni katılacak birey ile ilgili süreçleri anlatmanız ve hayatında nelerin değişeceğinden bahsetmeniz son derece kıymetlidir. Tabi daha sonrasında göstereceğiniz gerçek tavırlarda çocuğun duygusal durumunda belirleyicidir.
Neler yapabilirsiniz?
•Diyelim ki iş yerinize sizin durumunuzdan daha düşük lakin sizden epeyce daha başarılı biri geldi ve tüm övgüleri kendinde topladı. Kısa vakitte da sizin konumunuza terfi etti. Nasıl hissedersiniz? Burada sizin kıskanma hissinizi besleyen şey kişinin kendisi değil, o bireye size davranılandan farklı davranan patronunuz ve çevrenizdir. Şayet aranızda bir farklılık olduğu hissettirilmeseydi, içinizdeki bu his uyanmaz ve eşitlikçi yaklaşım size kendinizi düzgün hissettirirdi. Bu noktada çocuğunuzun kıskanmasına niye olan şey kardeşin varlığı değil, değişen davranışlar ve eşit yaklaşımın bozulmasıdır. Bu yüzden kendinizi en başta çocuğunuzun hislerini anlamaya adamalı ve iç benliğinize şu soruları sormalısınız: Çocuğum şu an ne hissediyor? Eskisi üzere ilgili miyim? Ben olsam nasıl hissederdim? Bunun için ne yapmam gerekir? Tüm bu soruları sormaya başladığınızda çocuğunuzu anlamaya hazırsınız demektir.
• Her aileye katılan yeni kardeş öbür kardeşleri tahtından eder. Zira daha fazla ilgiye ve bakıma muhtaçlığı vardır. Fakat kardeşler ortası yaş farkı ne kadar az ise çocuğun bu durumu anlaması fazlaca daha güç olur. ( 4 yaş üzeri ülkü ) Sonuçta yeni kardeş anne ve babayı çalmıştır ve onları geri kazanmanın bir yolunu bulması gerekir. Bu yüzden çocuğunuzun yaş aralığına nazaran davranışlarında farklılıklar gözlemlersiniz. Altını ıslatmayan çocuğun altını ıslatması ya da vurma aksiyonu olmayan çocuğun vurmaya başlaması üzere. Aslında bu olumsuz davranışların size bir bildirisi vardır. ‘’Artık beni gör.’’ Burada en gerçek yaklaşım onu anladığınızı ve sevdiğinizi hissettirmektir. ‘Kardeşinle daha fazlaca ilgilendiğimi düşündüğünü biliyorum. Haklısın. O hayli küçük ve tek başına bir şey yapamıyor. Çok güçsüz, epey zayıf. Altını ben bezlemesem o bunu yapamaz, ben ona mama vermesem o tek başına yiyemez, üstü kirlendiğinde temizleyemez bile. Bana muhtaçlığı var ve benim bunları yapmam gerekir. Senin ortasında yaptım hepsini. Sende bu biçimdeydin. Lakin daha kuvvetliydün, daha temizdin ve daha çabuk yürüdün. Kardeşin daha zayıf ve bir süre daha bana muhtaçlığı var. İstersen bu süreçte bana yardım edebilirsin istersen etmeyebilirsin. Bu sana olan sevgimi asla değiştirmez. Yalnızca kimi vakit epeyce yoruluyorum ve eskisi kadar senle ilgilenemiyorum, oldukçata üzülüyorum. Bunu düzeltmek için elimden geleni yapacağım. Sende bana yardım et. Seni epeyce seviyorum.’ diyerek çocuğun ortasında bulunduğu durumu daha net görmesini sağlayabilirsiniz.
•Çocuğunuzla oyun oynayacağınız vakit içinderda kardeşinin ağlaması sebebiyle oyundan ayrılırsınız ve kardeşinin muhtaçlığını giderirsiniz. Çocuğun burada sizden aldığı bildiri ‘’O daha kıymetli, gitmeliyim’’ bu biçimdesi bir durum çocuğun kardeşini sevmesine pürüzdür. Sonuçta annesini en sevdiği vakitte kardeşi elinden alıyor ve oyunu mahvediyor. Bu noktada yapmanız gereken şey çocukla birlikte oyun müddeti belirlemek ve kardeşi ağladığında kalan süreyi daha sonra tamamlayarak hiç bir şeyin yarım kalmadığını çocuğa göstermektir. Örneğin; çocuğunuzla oyun saati belirler (mümkünse bebeğin size gereksinim duymadığı vakit aralıkları belirleyin) ve o saatte oyun oynamaya başlarsınız. Saat kavramı küçük çocuklarda az ya da hiç olmadığından yarım saat olarak belirlediğiniz süreyi telefondan alarm çaldığında süremiz bitecek formunda söyleyebilirsiniz. 20. dakikada kardeşinin ağlaması ya da gibisi bir temel gereksinimin gerçekleşmesi durumunda çocuğunuza ‘’Kardeşinin şu an bana gereksinimi var. Süremiz bitmedi. Ben dönene kadar istediğin üzere oynayabilirsin, döndüğümde kalan müddetimizi tamamlarız.’’ diyebilirsiniz. esasen çocukla oyun saati belirlerken bu bölünmelerden bahsetmeniz ve oyun esnasında bu gerçekleştiğinde hatırlaması için bu cümleleri kuruyor olmanız gerekir. Aksi biçimde olumsuz hisler beslemeye devam edebilir. Şayet çocuklar ortası yaş farkı daha yüksekse oyun müddetlerini mümkünse bölmeyin ve her biriyle eşit oynayın. Hatta ortak oyun saatleri de kurun ve kurallarınızı belirleyin. bu biçimdelikle bir karmaşa ya da hudut ihlali olduğunda kurallar noktasında müdahaleleriniz yanlış anlaşılmayacaktır.
•Çocukların istekleri değişkendir. Günlerce hatta aylarca kardeş istiyorum deyip sonunda bu gerçekleştiğinde -İstemiyorum, sevmiyorum bırak onu, üzere cümleler çocuktan duyabilirsiniz. ‘Ama sen istedin diye yaptık’ ya da ‘Artık o bizim hayatımızda sevmek zorundasın.’ üzere cümleler kurmanız çocuğun daha fazlaca öfkelenmesi ve dışlanmış hissetmesine niye olacaktır. Bu yüzden çocukların söylemi ve isteğine güvenip çocuk yapılmaz, yapılmamalı. bu biçimde bir sorumluluk çocuğa yüklenemez, bundan kaçının.
•Çocuklarınızın arbede ettiği vakit içinderda ‘’Anne benim cürmüm yok o bana vurdu’’ oburu ise ‘’Hayır ben başlatmadım palavra söylüyor’’ dediğinde çoklukla anne ve babalar eşit olsun diye ikisini de cezalandırırlar. Bu yanlış ve haksız bir yaklaşımdır. bu biçimdesi durumlarda çocuklarınızla kuracağınız bağlantı şöyleki olmalıdır: ‘çoğunlukla arbede ediyorsunuz ve biz sıklıkla hengameyi kimin başlatmış olduğunı görmüyoruz. Bu yüzden haksız yere ötekini de cezalandırıyoruz. Lakin bizi buna mecbur bırakıyorsunuz. Lütfen birbirinizi kollayın ve hengame etmemeye çalışın.’’ diyerek adil bir tavırda bulunmaya çalıştığınızı gösterebilir ve çocukların arbede etmekten daha epeyce kaçınır hale gelmesini sağlayabilirsiniz. Sonuçta haksız yere ceza almak kimsenin güzeline gitmez, çocukların bile.
•Çok hengame eden kardeşlerde ise aileler epey korkmakta ve çocukların birbirilerine ziyan vermeleri onları endişelendirmektedir. Şayet kardeşlerin besledikleri hisler öfke ve kin ise bu bir sorundur. Bu olumsuz hisler birbirlerine ziyan vermelerine niye olabilir. Kin ve nefret yok ise ortada bir problemde yoktur.