amerikali
Üye
Dert olumsuz beklentilerimizin hem zihinsel hem fizikî yansımalarıyla ortaya çıkmaktadır. Kaygılandığımızda vücuda yansıyan birfazlaca reaksiyon oluşurken (titreme, terleme, vb.) zihnimizde de olumsuz fikirler arkası arkasına sıralanmaktadır. Bu fikirler “Kötü bir şey başıma gelecek ve ben savunmasız kalarak ziyan goreceğim.” niyetini temelinde barındırır diyebiliriz. özetlemek gerekirse tasa biyolojik temellerle kendini muhakkak etse de zihinsel bir rahatsızlıktır. Tasanın ortaya çıktığı anlarda zihnimizin nasıl çalıştığını anlamak bile büsbütün tasa sorununa tahlil getirmese de korkumuzu azaltmak için tesirli ve tedavi edici bir başlangıç olabilir. Bu niçinle bu blog yazısında kaygılandığımızda zihnimizin nasıl çalıştığına dair aydınlatıcı bilgiler yoluyla tasayı daha güzel tanıyacak, tedavi edici birinci adımı atmış olacaksınız.
Dert ile Endişe içindeki Fark ve Benzerlikler
Korkuyu yanlışsız tanımlayarak başlamak gerekir. Korku ile endişe sık sık karıştırılan hislerdir. Kaygı o an tehdit edici bir olay ya da obje kararında ortaya çıkarken korku bu objeyi ya da olayı yalnızca düşünmekle kendini göstermektedir. Örneğin, bizi kovalayan bir köpekten kaçarken dehşet duygusu bize eşlik eder. Lakin köpeğin bizi kovaladığı sokağa girdiğimizde köpek orada olmadığı biçimde yenidendan endişelendiğinizi düşünün. Bu his durumuna kaygı değil, telaş ismini veririz. İkisi içindeki benzerlik ise telaş ve dehşetin vücudumuzda oluşturduğu fizikî reaksiyonlardır. Telaş anında köpek orada olmasa bile “kesin karşıma çıkacak./ Ya köpek oradaysa?” kanısıyla kalp atışlarımız hızlanabilir ve ellerimizin terleyebilir. Güya köpek oradaymış üzere bedenimiz reaksiyonlar gösterebilir.
Özetle dertte, dehşetten farklı olarak bir olayın ya da objenin kendisi ortada olmaksızın sırf fikri bizi endişelendirmektedir. Dehşet objesi orada olmamasına karşın benzeri ya da birebir bedensel yansılar bizim denetimimiz haricinde ortaya çıkmaktadır.
niye Kaygılanırız?
Kaygı bahsetmiş olduğumiz üzere bizi o an tehdit oluşturan bir nesniçin ya da durumdan korumak için otomatik ortaya çıkmaktadır. Korku da aslında buna emsal ve bizi korumak için belirli bir oranda ortaya çıkmasının faydalı olduğu bir his durumudur. İmtihanlara, performansa, işteyken bir raporu yetiştirmek için ya da çocuğumun geleceği için kaygılanmazsam bu pürüzleri aşmak için gayret da göstermem. Evvelden önlem de almam. ötürüsıyla birtakım durumlar için derdin aşikâr bir oranda var olması, bizi çabalamak için motive etmektedir.
Tasa Ne Vakit Bir Sorun Haline Gelir?
Madem korku doğal ve gerekli bir reaksiyon bu biçimde niye bunu psikolojide bir sorun olarak ele alırız. Üstte bahsetmiş olduğumiz niçinlerden dolayı tasayı büsbütün ortadan kaldırmak asla maksat olarak belirlenemez. Dahası korkuyu büsbütün ortadan kaldırmak da mümkün değildir. Değerli olan tasanın seviyesinin kâfi oranda olmasıdır. Telaşım günlük aktivitelerimi yapmamda, iştahımda ve uykumda yüksek oranda değişiklikler yaratmıyorsa korkuyu azaltmak üzerine çalışmak gereksizdir. Şayet bu fizikî belirtiler kelam mevzusuysa ve korku duyulan mevzuyla ilgili fikirlerimde bilhassa “başarısız” olacağıma, “yetersiz” olduğuma, her şeyin mahvolacağına dair inançlar kelam mevzusuysa büyük ihtimalle derdimin derecesini düşürmeye gereksinimim vardır.
Dertlerimi Nasıl Azaltabilirim?
Telaşınız bir sorun haline gelecek seviyede arttığı vakit her ne kadar vücudunuzda reaksiyonlar oluşsa da zihinle çalışmak epeyce kıymetlidir. Korkunun temelinde zihninizde kalıplaşmış bir negatif niyet vardır: “Her şey berbata gidecek.” “Başıma makûs bir şeyler gelecek” vb..
Aşağıdaki adımları takip ederek yapabileceğiniz tasayla ilgili küçük bir aktiflik az da olsa başlangıç olarak işinize yarayabilir:
1.adım: Kaygılandığınız durumu yeniden gözden geçirdiğinizde zihninizde hangi olumsuz korku cümlesi aklınızdan geçiyor gözlemleyin. (mesela: “Canım yanacak”, “Savunmasız kalacağım”, “Başarısız olacağım”, “Zarar goreceğim”, “Çocuklarıma/aileme ziyan gelecek” vb.)
2.adım: Artık bu inandığınız olumsuz niyetin başınıza gelme mümkünlüğünü yüzde olarak oranlayın.
3.adım: Örneğin oran sizin için %90 olsa bile %10 başınıza berbat bir şey gelmeme ihtimali var demektir. Bu %10nun içerisine neler girebilir. Her şey düşündüğünüz üzere berbat gitmese neler olabilir bunları düşünün.
4.adım: Mümkünse bu puanlamaları ve ihtimalleri kağıda yazın.
5. adım: Bir gün daha sonra yinedan bu kağıda bakın. Neler hissediyorsunuz? Hala sizin için oran birebir mı? Tıpkı kalsa bile %10 az da olsa makus bir şeyin başınıza gelmeme ihtimalinin var olduğunu fark etmeye çalışın.
Bu aktifliği birkaç kez yaparak, gözlemlemek bile kaygınızla ilgili farkındalığınızı arttıracaktır. Lakin kâfi olmayabilir. Telaş büyüdükçe baş edilmesi sıkıntı bir hale gelecektir. bu biçimde bir durum kelam konusu olduğunda kesinlikle bir uzmanla yola devam etmeniz faydalı olacaktır.
Dert ile Endişe içindeki Fark ve Benzerlikler
Korkuyu yanlışsız tanımlayarak başlamak gerekir. Korku ile endişe sık sık karıştırılan hislerdir. Kaygı o an tehdit edici bir olay ya da obje kararında ortaya çıkarken korku bu objeyi ya da olayı yalnızca düşünmekle kendini göstermektedir. Örneğin, bizi kovalayan bir köpekten kaçarken dehşet duygusu bize eşlik eder. Lakin köpeğin bizi kovaladığı sokağa girdiğimizde köpek orada olmadığı biçimde yenidendan endişelendiğinizi düşünün. Bu his durumuna kaygı değil, telaş ismini veririz. İkisi içindeki benzerlik ise telaş ve dehşetin vücudumuzda oluşturduğu fizikî reaksiyonlardır. Telaş anında köpek orada olmasa bile “kesin karşıma çıkacak./ Ya köpek oradaysa?” kanısıyla kalp atışlarımız hızlanabilir ve ellerimizin terleyebilir. Güya köpek oradaymış üzere bedenimiz reaksiyonlar gösterebilir.
Terleme
Titreme
Kan Basıncında Artış
Kaslarda Gerginlik
Nefes Alış Verişlerde Hızlanma
Özetle dertte, dehşetten farklı olarak bir olayın ya da objenin kendisi ortada olmaksızın sırf fikri bizi endişelendirmektedir. Dehşet objesi orada olmamasına karşın benzeri ya da birebir bedensel yansılar bizim denetimimiz haricinde ortaya çıkmaktadır.
niye Kaygılanırız?
Kaygı bahsetmiş olduğumiz üzere bizi o an tehdit oluşturan bir nesniçin ya da durumdan korumak için otomatik ortaya çıkmaktadır. Korku da aslında buna emsal ve bizi korumak için belirli bir oranda ortaya çıkmasının faydalı olduğu bir his durumudur. İmtihanlara, performansa, işteyken bir raporu yetiştirmek için ya da çocuğumun geleceği için kaygılanmazsam bu pürüzleri aşmak için gayret da göstermem. Evvelden önlem de almam. ötürüsıyla birtakım durumlar için derdin aşikâr bir oranda var olması, bizi çabalamak için motive etmektedir.
Tasa Ne Vakit Bir Sorun Haline Gelir?
Madem korku doğal ve gerekli bir reaksiyon bu biçimde niye bunu psikolojide bir sorun olarak ele alırız. Üstte bahsetmiş olduğumiz niçinlerden dolayı tasayı büsbütün ortadan kaldırmak asla maksat olarak belirlenemez. Dahası korkuyu büsbütün ortadan kaldırmak da mümkün değildir. Değerli olan tasanın seviyesinin kâfi oranda olmasıdır. Telaşım günlük aktivitelerimi yapmamda, iştahımda ve uykumda yüksek oranda değişiklikler yaratmıyorsa korkuyu azaltmak üzerine çalışmak gereksizdir. Şayet bu fizikî belirtiler kelam mevzusuysa ve korku duyulan mevzuyla ilgili fikirlerimde bilhassa “başarısız” olacağıma, “yetersiz” olduğuma, her şeyin mahvolacağına dair inançlar kelam mevzusuysa büyük ihtimalle derdimin derecesini düşürmeye gereksinimim vardır.
Dertlerimi Nasıl Azaltabilirim?
Telaşınız bir sorun haline gelecek seviyede arttığı vakit her ne kadar vücudunuzda reaksiyonlar oluşsa da zihinle çalışmak epeyce kıymetlidir. Korkunun temelinde zihninizde kalıplaşmış bir negatif niyet vardır: “Her şey berbata gidecek.” “Başıma makûs bir şeyler gelecek” vb..
Aşağıdaki adımları takip ederek yapabileceğiniz tasayla ilgili küçük bir aktiflik az da olsa başlangıç olarak işinize yarayabilir:
1.adım: Kaygılandığınız durumu yeniden gözden geçirdiğinizde zihninizde hangi olumsuz korku cümlesi aklınızdan geçiyor gözlemleyin. (mesela: “Canım yanacak”, “Savunmasız kalacağım”, “Başarısız olacağım”, “Zarar goreceğim”, “Çocuklarıma/aileme ziyan gelecek” vb.)
2.adım: Artık bu inandığınız olumsuz niyetin başınıza gelme mümkünlüğünü yüzde olarak oranlayın.
3.adım: Örneğin oran sizin için %90 olsa bile %10 başınıza berbat bir şey gelmeme ihtimali var demektir. Bu %10nun içerisine neler girebilir. Her şey düşündüğünüz üzere berbat gitmese neler olabilir bunları düşünün.
4.adım: Mümkünse bu puanlamaları ve ihtimalleri kağıda yazın.
5. adım: Bir gün daha sonra yinedan bu kağıda bakın. Neler hissediyorsunuz? Hala sizin için oran birebir mı? Tıpkı kalsa bile %10 az da olsa makus bir şeyin başınıza gelmeme ihtimalinin var olduğunu fark etmeye çalışın.
Bu aktifliği birkaç kez yaparak, gözlemlemek bile kaygınızla ilgili farkındalığınızı arttıracaktır. Lakin kâfi olmayabilir. Telaş büyüdükçe baş edilmesi sıkıntı bir hale gelecektir. bu biçimde bir durum kelam konusu olduğunda kesinlikle bir uzmanla yola devam etmeniz faydalı olacaktır.