Lisan ve Konuşma Hünerleri

6-8 YAŞLARDAKİ ÇOCUKLAR

-Günde yaklaşık 20 söz öğrenir

-Kelime haznesi süratle gelişir

-nazaranv ve görünümü yansıtan söz tarifleri somuttur

-Anlatım daha nizamlı,detaylı ve açıklayıcıdır

9-11 YAŞLARDAKI ÇOCUKLAR

-Sözcukler hakkında düşünür onları daha nizamlı kullanır , eşanlamlarını ve kategorik münasebetleri tanımlar

-Kelimleren çift manalarını anlar ,mecaz ve esipri anlayışı bunu gösterir

-Devrik cümle yapıları üzere karmaşık dilbilgisi kuralırını öğrenmeye devam eder

-İleştişim stratejilerini ustaşlaştırmaaya devam eder

-Anlatımları uzar ve tertipli,detaylı ve tabir edici hale gelir

BROCA ALANIN YİTİMİ AFAZİYE yol açar

kimi vakit kişi söylemek istediğine karar verebilir,ancak vokal sistemler ,niyetlendiği sözcükler değil de yanlızca kimi sesleri oluşturup çıkartabilir

Motor afazi denilen bu durum inların yüzde 95’inde beyin kortexsin sol yarıküre prefrontal ve premotor yüz bölgelerinde yerleşik broka konuşma alanının zedelenmesi kararı ortaya çıkar

ARTİKÜLASYON (AKICILIK )

Son olarak konuşmanın tamalayıcı ögesi olarak saydıgımız artikulasyon aksiyonu vardır .ARTİKÜLSAYON ağız, lisan, larinks, ses telleri öteki konuşma aygıtlarının birbirini izleyen seslerin tonlanması vakit içindenması ve şiddetlerindeki süratli değişmelerden sorumlu kas harekleri manasına gelir . Bu kasların motor korteksin yüz ve larinkse ait kısımları yönetir Serebellum bazal ganglionlar ve duyusal korteks daima bir arada kas kasılmasının şiddet ve sırasını düzenlemeye yardım eder

APRAKSİ VE ÇOCUKLUK ÇAĞI KONUŞMA APRAKSİSİ

Apraksi , hece ve kelimlerin gerçek olarak sıralanamasındaki zorlukla karakterize bir motor konuşma bozukluğudur

İletiler beyinde artikülator organa ulaşıncaya kadar bozulmaya uğramaktadır

Kişinin konuşmada kulandığı kaslarda rastgele bir zayıflık kelam konusu olmamasına karşın sesleri yanlışsız bir biçimde söyleyebilmek için lisanını ve dudaklarını yanlışsız bir biçimde uygun yere hareket etirememktedir ayrıyeten APRAKSİNİN şiddeti beyin hasarının tabiatına bağlıdır .Apraksi diziarti ve afaziyle irtibatlı olabilir

apraksi çocuklukta meydana gelirse ozaman çocukluk çağı apraksisi olarak tanımlanır

LİSAN GELİŞİM BASAMAKLARI

1 YAŞ

-İsmine reaksiyon verir

-Konuşma seslerine benzeri sesler çıkartır

-iletişimde baş sallama istediğini parmakla gösterme üzere jestler kullanır

-sıradan komuları anlar (gel git üzere )

-tam anlaşmasa bile ,sıradan bir kaç sözcuk kullanır

-konuşuyor üzere tonlama yaparak badımlar

1-2 YAŞ

-Diğer odadan istenen objeyi getirebilir

-Anne babaya göstermek için objektif getirir

-Miş üzere oyunlar oynar mesela yemek pişirme üzere

-Her hafta yeni bir sözcük söylemeye başlar

-İki sözcük kullanarak sözcük kullanmaya başlar

-Sorular sorabilir

2-3 YAŞ

-50-100 Sözcüğü bağlantıda kullanır

– Üç sözcük kullanarak cümle kurabilir

– yönergeleri yerine getirebilir ( camı aç üzere 9)

-Ben , sen üzere zamirleri kullanır

– anlaşırlığı yüksek olmalı yakınları tarafınca

-vücut kısımlarının isimlerini söyler

-Kısa sohbet sürdürebilir

kimi ekleri kullanabilir ( olumsuz , çoğul üzere )

3-4 YAŞ

– Ortalama 800-1500 sözcüğü bağlantıda kullanabilir

– sıradan hikayeler anlatabilir

– 4-5 sözcükten oluşan cümleler kurar

-Soyadını ve oturduğu semti bilir ve söyler

ÇOÇUKLARINIZIN KULLANDIĞI SÖZ SAYISINA DİKKAT EDİYORMUSUNUZ ?

12.AYDA 2-6 SÖZ

15.AYDA 10 SÖZ

19.AYDA 50 SÖZ

24.AYDA 200-300 SÖZ

36.AYDA 1000 SÖZ

OTİZM

Otizm spektrum bozukluğu(OSB)

-Sosyal etkileşim problemleri

-İletişim problemleri

-Sınırlanan ve bir dahalenen davranışlar ilgi alanları ile duyusal hassasiyetlerle kendini gösteren nörogelişimsel bir farklılıktır

Otizm tanısı olan çocuklar , öteki beşerlerle bağlantı ve etkileşim, hudutlu ilgi alanları ve kişinin okulda , işte ve başka hayat alanlarında düzgün çalişma yeteneğini zayıflatan ,yenidenlayan davranışlar ve semptomlarla zorluk çekmetedir

SIHHAT MESELELERİ OLAN BEBEKLER VE YARATICI BİR ANNE

BİR BEBEĞİ SIHHAT SORUNU OLAN ÇOCUĞA BENZETEREK ÇOK YETERLİ BİR ÖRNEK TEŞKİL ETTİ

LİSAN VE KONUŞMA TERAPİSİN ÇALIŞMA ALANLARI

1-Konuşma sesi bozuklukları

-Artikülasyon bozukluğu

-Fonolojik bozukluk

-Konuşma sesi apraksisi

2-Motor konuşma bozuklukları

-Apraksi

-Dizartri

3- Akıcılık bozuklukları

-Kekemelik

-Hızlı bozuk konuşma (takifemi)

4 – Gecikmiş lisan konuşma

5 – Özgül lisan bozukluğu

6- Edinilmiş lisan bozuklukları

-afazi

-parkinson

-TBI

-demans , alzheimer

7-ses bozuklukları

-ses teli paralizisi

-mutasyonel falsettao

-ses kısımlığı

-nodül ,polip

8-Rezonans bozuklukları

-Dudak damak yarıkları

9-Yutma bozuklukları

10-ikinci bir pürüze bağlı gelişen lisan bozuklukları

-zihinsel/ işitsel / görsel yetersizliği

-CP,Otizm

11-Otizm spektrum bozukluğu

-Disleksi

-Disgrafi

0-3 AY Devri

Alcısı Lisan

-Yüksek sese karşı irkilir

-Kendisiyle konuşulduğunda sessizleşir

-Bir ses duyduğunda emme davranışını hızlandırır ya da yavaşlatır

-Annenin sesinin farkındadır ve ağlarken annesinin sesini duyar duymaz susar

Tabir Edici Lisan

-Keyif aldığına ait birtakım sesler çıkarır

-Çeşitli gereksinimlerini söz etmek için ağlar

-Ailesini gördüğünde gülümser

Konuşma

-sıklıkla ünlü sesleri kullanır

-Dudak seslerini p ve b kullanma eğilimindedirler

4-6 Ay Devri

Alıcı Lisan

-Seslerin geldiği kaynağı gözleriyle takip eder

-Annesinin sesindeki değişiklikleri fark eder

-Müzik ve ses çıkaran oyuncaklar ilgisini çeker

Tabir Edici Lisan

-Konuşma gibisi birtakım sesleri babıldamaya başlar

-Kıkırdar ve güler

-Heyecanlandığını yahut hoşlanmadığını belirtir

– Aile üyeleriyle vakit geçirirken yahut yalnızken agular

Konuşma

Babıldama başlar

7AY -1 YAŞ DEVRİ

Alıcı Lisan,

-sıradan oyunlardan hoşlanır

-Sese hakikat döner ve bakar

-Çevresindeki konuşmaları dinler

-Olayları sezer

-Yapılan jest ve mimikleri taklit eder

Tabir Edici Lisan

-Kısa ve uzun babıldamlar yapar

-Söszcük yahut ağlama dışı seslerle etrafının dikkatini çekebilir

-1 yaşa yakın birkaç sözçüğe sahip olabilir

– Bu sözcükler gereğince anlaşılır olmayabilir

Konuşma

-Heceler kurabilir

-p,d,t,d seslerini üretir

1-2 YAŞ PERİYODU

Alıcı Lisan

-Sorulduğunda bedenin birkaç kısmını gösterebilir

-sıradan yönergeleri gerçekleştirir ve soruları karşılıklar

-sıradan tekerleme , masal yahut müzikleri dinler

-Söylenen resmi gösterir

-50-100 ortası sözcük anlar

Tabir Edici Lisan

-Her ay yeni birkaç sözçük söyler . İki sözcüğü bir ortada kullanabilir

-Sesleri ve sözcüklükleri taklit eder

-Zamirleri kullanır

-Tek sözcükleri sıralayarak kanılarını aktarabilir

-Kelime haznesini 20-50 ortası sözcük kullanır

Konuşma

-Tek sözcük,anlaşılmaz sözcükleri taklit eder

-Bazı sesleri sözcük başında ve sonunda kullanmayabilir

-p,b,m,n,a,v,k,g sesleri kullanır

2-3 YAŞ PERİYODU

Alıcı Lisan

-Sözcükler anlamlarındaki farklılıkları anlar

-Sıralı yönergeleri anlar

-Uzun müddetlerde işitsel hikayeleri dinler

-Kullandığı nesneyi tanımlar

-Öğrenmek için dinler

-henüz her şey için bir sözcük kullanır

-İki- üç sözcüklü sözler kullanır

-İstediği objenin ismini kullanır kucak kucak

-Kelime haznesi bir ay 10 -20 söz artar

-Olumsuz mana akataran cümleler kullanır

Konuşma

-p,b,m,n,v,h,r,y,k,g,t,d seslerini kullanır

-24.ayda anlaşabilirliği %50-75 içindedır

-36. ayda konuşmanın anlaşılırlığı %80-90’a çıkmıştır

3-4 YAŞ PERİYODU

Alıcı Lisan

-Nesnelerin fonksiyonlarını anlar ,

-sıradan,soruları anlar ve karşılıklar

-Kim,nerede,nasıl,neden sorularını anlar

-Başka bir odadan çağırılınca duyar

Söz Edici Lisan

-Aile haricindeki insanlarda konuşmasını anlar

-Kolaylıkla konuşur,konuşmasında yenidenlar yoktur

-4 ya da daha fazla sözcükten oluşan cümle kurar

-Evdeki ya da yuvadaki yaptıklarını anlatır

Konuşma

-Konuşma büsbütün anlaşılır olmuştur

-s,z,ş,j,ç,c seslerini üretir

4-5 YAŞ DEVRİ

Alıcı Lisan

-Ardışık olayları anlar

-Nasıl sorusunu karşılıklar

-Genel olarak sıradan komutları yerine getirir

-Kısa öyküleri dinler ve sorulara yanıt verir

-Evde ve okulda anlatınlarnı birçoklarını anlar ve anlabilir

Söz Edici Lisan

-Sesi nettir

-Ayrıntı içeren cümleler kullanır

-Konuyla ilgili kıssalar anlatır

-Yetişkinler ve çocuklarla irtibat kurabilir

-Belli bir mevzu üerinde konuşmayı sürdürebilir

KONUŞMA

-Çoğu sesi düzgün söyler

– l,r seslerini üretir. diğerleriyle çarçabuk irtibat kurar

-Yetişkinlerinkine yakın seviyede dilbilgisi kullanır ve bilgileri hakkında konuşur

MİKROTİA NEDİR ?

-Doğuştan, yalnızca kulak göğsünün yahut kepçesinin fazlaca küçük bir kısmının oluşmasına Mikrotia denir

ÇİFT LİSANLI YA DA ÇOK LİSANLI OLMAK LİSAN VE KONUŞMA BOZUKLUĞUNA YADA GERİLİĞİNE YOL AÇMAZ

SES HİJYENİ İÇİN TEKLİFLER

-Günlük su tüketime dikkat edilmeli

-Bağırarak konuşulmamalı

-Ağır yağlı ve gazlı içeçeklerden kaçınılmalıdır

-Mentol ses tellerinde kurumaya niye olduğu için mentollü, naneli sakız ve şeker tüketiminden uzak durulmalıdır

-Sigara ve alkol tüketimi azaltılmalı mümkünse tüketilmemlidir

SES TERAPİSİNDE HEDEF

– Olağan sesi geri kazandırmak

-Ses profilini iyileştirilme

-Gırtlak fonksiyonlarını güzelleştirilmek

-İleride oluşabilecek ses problemlerini önlemek

– Ses üretimi sırasında oluşan rahatsızlıkları gidermek

-Vakanın ses potansiyeline ulaşmasını sağlamaktır

NE VAKİT BİR LİSAN VE KONUŞMA TERAPİSTİNE DANIŞMALIYIM

-Eğer çocuğunuz sizle irtibat kuramıyor ve zorlanıyorsa

-Yeterli göz teması yoksa ve ismine reaksiyon vermiyorsa

-18 aylık 20den az sözcük kullanıyorsa

-24 aylık lakin ikili kombinasyon yapamıyorsa

-3 yaşında isteklerini hala işaretle ve tek sözle istiyorsa

-4 yaşında konuşma anlaşırlığı düşükse

-Sosyal bağlantı ve oyun kurmada sorun yaşıyorsa

-Konuşurken, okurken yahut yazarken sesleri yanlış söylüyorsa

-Sorulara uygun karşılıklar vermiyorsa

-Okuma, yazma ve okuduğunu anlamakta kuvvetlik yaşıyorsa

-Sık sık esi kısılıyorsa

KONUŞMA SESİ BOZUKLUKLARI (KSB)

-Güzel konuşamamak

-konuşurken harfleri sıralama

– konuşurken harfleri birleşitermeme

-ailesi haricindeki bireyler anlamıyorsa

-R söyleyemiyorsa

-kapı yerine tapı diyorsa

-5 yaşında olup konuşması anlaşılır değilse

DİSLEKSİ ÇEŞİTLERİ

-Fonolojik Disleksi

-Yüzeysel disleksi

-Görsel Disleksi

-Gelişimsel Disteksi

-Birincil Disleksi

– Edinilmis Disleksi

ÇOCUKLARIMIZIN KONUŞMASI İÇİN AİLELERE TEKLİFLER

-Çocuğunuzu izleyin ve çocuğunuzun gördüğü şeyleri tanımlayın

-Çocuk daha istemeden çabucak yapmaya başlamayın

-Çocuğunuza eçenekler sunun

-Konuşurken canlandırmalar yapın

-Çocuğunuza soru sorduğunuzda karşılık vermesi için ona vakit verin, çabuk etmeyin

-Çocuğunuzun söylemiş olduklerinin sizin için değerli olduğunu hissetirin

-İletişime girmeye özendirin

-Gereğinden az oyuncak verin