amerikali
Üye
Motivasyon, genel olarak harekete geçmemize niye olan şey, bir maksada yönelik davranışlarımızı başlatan, yönlendiren ve sürdüren süreç olarak ve bir işi yapmak için içimizde duyduğumuz kuvvetli istek olarakta tanılanabilir. Motivasyon dış faktörlerden etkilenen içsel bir durum olup, değişmeye hazır ya da istekli olmadır ve duruma ve vakte nazaran değişkenlik gösterir. ( Ögel, K. 2009)
Bağımlılık süreğen ve depreşmelerle (relapse) giden bir hastalıktır. Bu niçinle uzun vadeli tedavi ve izlem stratejileri oluşturmak gereklidir (Dennis ve Scott 2007, Dennis ve ark. 2005). Günümüzde unsur bağımlılığı ile ilgili araştırmalarda, teşhis ölçütlerine göre bağımlılık “var” ya da “yok” biçiminde genel ve kategorik bir sınıflandırma yapılmaktadır. ötürüsıyla unsur kullanmasına bağlı sıkıntılarla ilgili boyutsal bir kıymetlendirme eksik kalmaktadır (Conway ve ark. 2010). Alkol ve husus kullanım bozuklukları olan hastalar hayli farklı boyutta meseleleri olan bireylerdir (Ögel 2010). Bu niçinle alkol ve husus kullanım bozukluklarında tedavi bağımlılığın farklı boyutları göz önüne alınarak yapılmalıdır (NIDA 2009). Örneğin kişinin kullandığı unsurun cinsi, maddeyi kullanma ölçüsü ve mühleti tedavinin planlanmasında değerli bir faktördür (Connors 1995). ( Ogel, K 2012)
“Motivasyonel görüşme, danışana ambivalansı keşfetmekte ve çözümlemekte yardımcı olup davranışı değiştirmek için direktif ve danışan merkezli bir tekniktir”( 40). Bu görüşme tekniği tedaviye isteksiz ya da kararsız olan bireyler için işe yarayabilecek amaca yönelik bir usuldür (18).
Motivasyonel görüşme danışanın direncini yönetebilmek ve ambivalansı anlamak için farklı teknikler önerir. (Miller ve Rollnick 2002). Direnç her ne kadar danışan ve terapist içindeki etkileşimin kararı olarak görülse de, hem de danışanın ambivalansının kararı olarak da ele alınır. Örneğin terapistin danışanın değişime karşı geliştirdiği dirence gösterdiği yanıtın formu, direncin büyüklüğünden çok etkilenir (Moyers ve Rollnick 2002).
Motivasyonel görüşmenin kurucuları olan Miller ve Stephen Rollnick’e bakılırsa motivasyonel görüşme klinik denemelere dayarak zihinde görünmeyeni ortaya çıkartmaktır. Emel ulaşılmak istenilen sonuç için davranış değişikliğini ortaya çıkartmaktır. Miller, alkol kullanım bozukluğu tedavisini anlatmak için bir derse davet edildi ve orada bir küme genç psikologla konuşup bu mevzuyu tartıştılar, bu konuşma Miller’a anlattığı şeyin aslında farklı bir terapi tekniği olduğu fark ettirdi ve motivasyonel görüşmenin temellerini attırdı. (Miller, W.R. Rose, G.S. 2010)
Motivasyonel toplantıda danışanı merkeze alan terapötik bir tavırla tedavinin birinci basamağına başlanır. Gaye danışanın tereddüt ettiği noktaları bulup, bunların tahlile ulaşmasına yardımcı olup davranışta istenilen değişikliği yaratmaktır. Motivasyonel görüşmenin epeyce çeşitli kullanım alanları vardır. (Uysal, H 2012). Bu alanlar; bağımlılık tedavisi, kilo verme, eğitim, anksiyete bozukluğu, evlilik danışmanlığı, aile içi şiddetin önlenmesi, diyabet, beyin felci rehabilitasyonu, depresyon, cinsel davranış değişikliği, HIV/AIDS muhafaza, PTSD. (Ogel, K 2009)
Bağımlılık alanında motivasyonel görüşme çoğunlukla kullanılan, tedavide ilerlemenin gözlendiği ve kalıcı tesirler yaratan bir formüldür. Madde- alkol bağımlılığı tedavisinde şahıslar bırakma konusunda sık sık tereddüt yaşarlar ve kullanım döngüsüne tekrar başlarlar. Motivasyonel görüşme danışanların yaşadığı sorunları anlamalarını sağlayarak bu durumu kısa müddette denetim altına almaya yardımcı olur ve tedaviye uzun soluklu katkı sağlar. yeniden kullanma davranışı üzerinde değişiklik yaratabilir. Bilhassa bırakma konusunda isteksiz olan şahıslar üzerinde kullanışlı olan tesirli bir formüldür.
Motivasyonel görüşmenin üzerine kurulduğu kimi yaklaşımlar ve prensipler vardır: Bağımlılık tedavisinde yaşanılan ambivalans; güzelleşme sürecinde karşılaşılan doğal bir pürüzdür. Şahıslar bu ambivalansı aşabilecek doğal motivasyon ve kıymetlere sahiptirler. Terapist ve danışan içinde işbirlikçi bir bağlantı vardır. Danışanda değişimin meydana gelmesi için, empatik, destekleyici ve direktif ( diyalektik) bir yaklaşıma muhtaçlık vardır. Danışanın şimdiki davranışı ve emeli içindeki zıtlık ortaya konulmalıdır. Terapist danışanın güzelleşme konusunda öz yeterliliğini desteklemeli ve optimist bir bakış açısıyla yaklaşmalıdır. Motivasyonel görüşme kişi değişime karar verdiğinde ona tahliller sunar zira odak noktası danışan ve onun sorunlarıdır. Danışan bilen rolünü oynar ve terapist danışandan evvel ortaya fikir atmaz ve nötr kalmalıdır. (Alpaydın, N 2016)
Danışanı değişime hazırlamak ortak, işbirlikçi bir bağlantının eseridir. Bu süreçte danışan vakit zaman direnç gösterebilir ya da kimi şeyleri inkar edebilir. Gösterilen bu direnç ve inkar davranışları bu terapiste verilmiş bir geribildirim olarak düşünülür.
Bağımlılıkta değişim döngüsü beş kademeden oluşur: Farkındalık, Karar verme, Bırakma, Sürdürme ve tekrar başlama. Bu süreçte değişim, danışana iç görü kazandırmak, bilgi vermek, maharet kazandırmak hedefiyle yapılmaz. Asıl kıymetli olan husus danışanın yaşadığı ambivalans durumunu çözmektir. Ambivalans ise kişinin bırakmak-bırakmamak konusunda yaşadığı çelişki durumudur. Ambivalans üzerine konuşurken aslında yaşanılan sorunun her iki istikameti hakkında konuşulmuş olur ve bu konuşma iki taraflı fikirleri de harekete geçirir.
Motivasyonel toplantıda asıl değerli olan şey danışanı dinlemek ve onun değişim tarafındaki isteği ortaya çıkarmaktır. Danışanın kendi gücünü kullanımına yardımcı olmak ve ona eşlik etmek bu süreçte kıymetlidir. Sorulan sorular, danışanın değişimi ne kadar istediğini, neyi değiştirmek istediğini, güzelleşme sürecindeki beklentilerini ortaya çıkarmalıdır. ‘’ Ne yapmayı istiyorsun, senin isteğin nedir, niye değişmek istiyorsun, bunun senin için kıymeti nedir, sen neler yapabileceğine inanıyorsun, benden neler bekliyorsun?’’ Bu sorular sorularak danışanın sürece hazırlık durumu hakkında fikir edinilir ve izlenecek yol belirlenir. Terapist danışanı bir tahlilde ikna etmeye çalışmaz, yüzleştirme yapmaz.
Bağımlılıktan güzelleşme sürecinde yapılan motivasyonel görüşmenin birinci etabı danışanda değişim için motivasyon oluşmasıdır. daha sonrasında açık uçlu sorular sorulmalı, yansıtmalı dinleme, özetleme yapılmalı, kabullenme ve değişim konuşulmalıdır. Yapılan birinci toplantıda danışanlar vakit zaman eleştirilebileceklerini düşünebilirler. Bu durumu azaltmak için birinci toplantıda danışanla terapistin rolünü, beklentileri ve gayeleri konuşmak gerekir. daha sonrasında danışanı toplantıda etkin hale getirmek ve konuşulacak mevzuyu belirlemek ismine danışana konuşmak istediği bahis sorulur. Bu sayede üzerinde konuşulacak bahis keşfedilmiş olur ve ayrıntılandırılır. Motivasyonel toplantıda teşhis, teşhis üzere bahislerle başlamak ortada sorun yahut tartışma yaratabileceği için bunlar üzerinde durulmaz. Düzgünleşme sürecinde, danışan için bırakma sonucu almak ve bırakma sonucunı devam ettirmek güç olabilir. Terapist bu süreçte danışanın öz yeterliliğini artırıcı ve destekleyici bir tavır sergilemelidir. Bu tedaviye başlanmanın büyük bir adım olduğunun altı çizilmeli ve danışanın kararlılığına vurgu yapılmalıdır. Danışandan alınan bilgiler toplandıktan daha sonra, ambivalansı ortaya koymak ismine vakit zaman özetleme ve yansıtma yapılır. Yansıtma özetlemeden daha kısa olup, danışanın ne dediğini anlamaya ve onu yansıtmaya odaklıdır. Değişim sürecinin olumlu taraflarını vurgulamak, gösterilen direnci aşmak ve danışanın anlaşıldığını hissettirmek için yansıtma sistemi uygulanır. Danışan ve terapist içindeki işbirlikçi alakayı artırmak için, açık uçlu sorular sorularak danışanın hikayesi ayrıntılandırılır. Aslında bu stil sorular sormak danışanı his ve kanılarını paylaşması için daha hayli motive eder ve danışanın karar süreci daha âlâ sorgulanmış olur. Danışanın karar verme sürecinde dengeyi sağlamasına yardımcı olmak için ambivalans üzerinde durmak (farketmek) değerlidir. Bu istikrar danışanın tercihlerine odaklanır ve değişimi her tarafıyla inceler. Kişi bu dengeyi kurmaya çalışırken, şimdiki durumun, değişimin artı ve eksileri tartışılır. Bu süreçte ‘Kara Dengesi’ kullanılabilir. Kara istikrarı, şimdiki durum ve değişimin artı ve eksilerini şemayla gösterir ve yazarak daha uygun anlamamızı sağlar.
Danışanla yapılan motivasyonel toplantıda bırakma sürecinin danışana olan kıymeti ve danışanın bu bahisteki kendine olan inancı sorgulanmalıdır. Bu sorgulama 0-10 ortası ölçekle öğrenilebilir. Değerlilik derecesi ‘ bırakmak sizin için ne kadar kıymetli?’ Şayet değerliliği bir cetvel yaparsak ve 0 ‘hiç değerli değil’ ve 10 ‘oldukça önemli’ olmak üzere siz kendinize hangi sayıyı uygun görürsünüz?’ formunda sorgulanabilir.
İtimat ve yeterlilik içinse ‘bırakma konusunda kendinize olan itimadınızı 0 dan 10 a kadar bir cetvel yaparsak ve 0 hiç güvenmiyorum 10 fazlaca güveniyorumu gösterirse, siz kendinize hangi sayıyı uygun görürsünüz?’ (Ögel,K.) Burada danışan düşük puan verirse kıymet derecesi için niye bu puanı verdiği sorulur ve en az 3 niye söylemesi beklenir. Şayet danışan güven-yeterlilik için düşük puan verirse, bu puanı artırmak için neler yapabileceği sorulur. Danışanın gelecekle ilgili niyetlerini öğrenmek ve üzerine çalışmak için hayatının nasıl değişmesini istediği yahut on yıl daha sonra kendisini nerede gördüğü sorgulanabilir. Burada kullanılabilen hayli kıymetli bir soru vardır. ‘istediğiniz değişimi gerçekleştirmek konusunda yüzde yüz başarılı olsanız, ne farklı olurdu? Bundan beş yıl daha sonra ne olmasını isterdiniz?’ (Ögel, K.)
Danışan bu evrede zorlanırsa geçmiş devirleri, planları ve en hayli endişelendiği şeyler sorgulanabilir. Danışanın geleceğe daha planlı ve emin bir biçimde bakması için ileriye dönük gayeleri konuşulmalıdır. Davranışlar amaçları nasıl etkiliyor konuşulmalı ve bir sorun var ise üzerinde çalışılmalıdır. Şayet maksat ve şimdiki davranış içinde zıtlık yaratacak bir durum var ise kesinlikle danışana farkındalık kazandırılmalı ve çözülmelidir. Danışana farkındalık kazandırılırken dikkat edilmesi gereken nokta danışanın geliştirebileceği direnç olmalıdır. Ortaya çıkan bu dirençle başa çıkarken tartışılmamalıdır. Tartışma danışanın tedavide kalması için olumsuz tesir yaratabilir. Direnç ortaya çıktığı anda terapist bunun yol değiştirmek için bir geri bildirim olduğunu düşünmeli ve uyguladığı stratejiyi değiştirmelidir. Danışan direnç geliştirdiğinde; yansıtmalı dinleme, odak noktasını değiştirme, kişinin tercihine ve denetimine vurgu, terapötik paradoks biçimleri kullanılabilir. Bu kademede unutulmaması gereken nokta direncin tedavi sürecinde doğal bir reaksiyon ve değişilebilir olduğudur. Terapist danışana yeni bakış açıları kazandırmaya çalışır ancak danışan bu değişiklik zorlayıcı olmamalıdır. Danışanın da bu değişimi istemesi gerekir. Terapist danışanın değişimle ilgili isteklerine dikkat çekmeli ancak onu düzeltmeye çalışmamalıdır.
Motivasyonel görüşmenin ikinci etabında ise değişimi güçlendirmek için çalışılmalıdır ve bu basamak en baştan ulaşılan noktaya kadar olan değişim ve sorun konuşularak ve özetlenerek başlar. Danışanların değişimi çabucak olmaz, ortalama 3-6 ay üzere bir müddetde bu değişim gerçekleşir. Değişimin başladığı danışandan terapiste gelen ‘hazırım, inanıyorum, garanti ediyorum, yapacağım, amaçlıyorum, istiyorum gönüllüyüm’ vb sözler doğrultusunda anlaşılır. Bu evrede bundan daha sonraki adımlar, tahlil teklifleri ve değişim planı hakkında konuşulur. Ek olarak, bu noktada terapist gerekirse danışana tavsiye yahut bilgi verebilir. İkinci adımda azalmış direnç gözlenir ve hayli süratli bir ilerleme yapılmaz. Öncelikle değişim planı için danışan kendini hazır hissetmeli ve bağlılık derecesi değerlendirilmelidir. Hazırlanacak olan değişim planı bir tedavi planı değildir ve birinci vakit içinderda amaçlar belirlenir. Belirlenen gayeler gerçekçi, ulaşılabilir olmalıdır. Şayet gerçekçi olmayan amaçlar konulmuşsa bunun üzerine konuşulmalıdır. Birinci evvel kısa vadeli amaçlar konulmalı ve ulaşıldıkça maksatlar büyümelidir. Yani küçük adımlarla büyük maksada ilerlenmelidir. Değişim planı hazırlanırken danışanın fikirlerine kıymet verilmeli, geçmişte yaşadığı başarısız tecrübeler birer ders kabul edilmeli ve danışan desteklenmelidir. Bu noktada göz önünde bulundurulması gereken en kıymetli şey ise danışanın öz yeterliliğidir.
Motivasyonel görüşmenin şahısların davranış değişiminde olumlu tarafta tesir ettiği kanıtlanmıştır. Görüşmenin aktifliği terapistin tecrübesine daha az bağlanmışken terapist ve danışan içinde kurulan inanç münasebetine daha epeyce bağlıdır. Bu görüşmenin daha tesirli olabilmesi için sorun, riskler net bir biçimde anlatılmalı, değişimin değeri vurgulanmalı ve değişim savunulmalıdır. Tavsiye verilmesi gereken noktada evvel danışanın bu husustaki fikri öğrenilmeli ve ona göre hareket edilmelidir. Ek olarak, daha yavaş konuşulmalı, danışan davranış değişikliğinden, yeni şeyler keşfettiğinden bahsetmeli, terapistten daha fazla konuşmalı, bilgi ve teklif istemeli fakat bir dahade görüşmenin gidişatı terapistin denetiminde olmalıdır.
Sonuç olarak, motivasyonel görüşme pek hayli terapi metoduyla eş vakitli kullanılabilen, kısa periyodik, değişim odaklı bir terapi tekniğidir. Delil asıllı, emniyetli bir yoldur. Öğrenilmesi ve uygulamasının kolaylığı yardımıyla pek hayli alanda yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.
Seanslardaki direnç, hastanın değişim ve terapiye olan ambivalansını ya da eksik motivasyonunun göstergesidir (Engle ve Arkowitz, 2006). Değişime karşı direnci azaltan motivasyonel görüşme, mevcut deher neysel olarak kanıtlanmış tedaviler ile tedavi sürecini kolaylaştırmada bilhassa değerli bir yer tutmaktadır. Birinci seanslardaki direncin daha sonraki seanslar ortası aktivitelerle (ödev gibi) son derece ilgili olduğu bulunmuştur. Bu yüzden, terapide birinci seanslarda gösterilen yüksek seviyedeki direncin, ileriki seanslarda ödev ahenginde sorun yaşanacağının göstergesi olduğu düşünülür. (Alpaydın, N 2016)
Bağımlılık süreğen ve depreşmelerle (relapse) giden bir hastalıktır. Bu niçinle uzun vadeli tedavi ve izlem stratejileri oluşturmak gereklidir (Dennis ve Scott 2007, Dennis ve ark. 2005). Günümüzde unsur bağımlılığı ile ilgili araştırmalarda, teşhis ölçütlerine göre bağımlılık “var” ya da “yok” biçiminde genel ve kategorik bir sınıflandırma yapılmaktadır. ötürüsıyla unsur kullanmasına bağlı sıkıntılarla ilgili boyutsal bir kıymetlendirme eksik kalmaktadır (Conway ve ark. 2010). Alkol ve husus kullanım bozuklukları olan hastalar hayli farklı boyutta meseleleri olan bireylerdir (Ögel 2010). Bu niçinle alkol ve husus kullanım bozukluklarında tedavi bağımlılığın farklı boyutları göz önüne alınarak yapılmalıdır (NIDA 2009). Örneğin kişinin kullandığı unsurun cinsi, maddeyi kullanma ölçüsü ve mühleti tedavinin planlanmasında değerli bir faktördür (Connors 1995). ( Ogel, K 2012)
“Motivasyonel görüşme, danışana ambivalansı keşfetmekte ve çözümlemekte yardımcı olup davranışı değiştirmek için direktif ve danışan merkezli bir tekniktir”( 40). Bu görüşme tekniği tedaviye isteksiz ya da kararsız olan bireyler için işe yarayabilecek amaca yönelik bir usuldür (18).
Motivasyonel görüşme danışanın direncini yönetebilmek ve ambivalansı anlamak için farklı teknikler önerir. (Miller ve Rollnick 2002). Direnç her ne kadar danışan ve terapist içindeki etkileşimin kararı olarak görülse de, hem de danışanın ambivalansının kararı olarak da ele alınır. Örneğin terapistin danışanın değişime karşı geliştirdiği dirence gösterdiği yanıtın formu, direncin büyüklüğünden çok etkilenir (Moyers ve Rollnick 2002).
Motivasyonel görüşmenin kurucuları olan Miller ve Stephen Rollnick’e bakılırsa motivasyonel görüşme klinik denemelere dayarak zihinde görünmeyeni ortaya çıkartmaktır. Emel ulaşılmak istenilen sonuç için davranış değişikliğini ortaya çıkartmaktır. Miller, alkol kullanım bozukluğu tedavisini anlatmak için bir derse davet edildi ve orada bir küme genç psikologla konuşup bu mevzuyu tartıştılar, bu konuşma Miller’a anlattığı şeyin aslında farklı bir terapi tekniği olduğu fark ettirdi ve motivasyonel görüşmenin temellerini attırdı. (Miller, W.R. Rose, G.S. 2010)
Motivasyonel toplantıda danışanı merkeze alan terapötik bir tavırla tedavinin birinci basamağına başlanır. Gaye danışanın tereddüt ettiği noktaları bulup, bunların tahlile ulaşmasına yardımcı olup davranışta istenilen değişikliği yaratmaktır. Motivasyonel görüşmenin epeyce çeşitli kullanım alanları vardır. (Uysal, H 2012). Bu alanlar; bağımlılık tedavisi, kilo verme, eğitim, anksiyete bozukluğu, evlilik danışmanlığı, aile içi şiddetin önlenmesi, diyabet, beyin felci rehabilitasyonu, depresyon, cinsel davranış değişikliği, HIV/AIDS muhafaza, PTSD. (Ogel, K 2009)
Bağımlılık alanında motivasyonel görüşme çoğunlukla kullanılan, tedavide ilerlemenin gözlendiği ve kalıcı tesirler yaratan bir formüldür. Madde- alkol bağımlılığı tedavisinde şahıslar bırakma konusunda sık sık tereddüt yaşarlar ve kullanım döngüsüne tekrar başlarlar. Motivasyonel görüşme danışanların yaşadığı sorunları anlamalarını sağlayarak bu durumu kısa müddette denetim altına almaya yardımcı olur ve tedaviye uzun soluklu katkı sağlar. yeniden kullanma davranışı üzerinde değişiklik yaratabilir. Bilhassa bırakma konusunda isteksiz olan şahıslar üzerinde kullanışlı olan tesirli bir formüldür.
Motivasyonel görüşmenin üzerine kurulduğu kimi yaklaşımlar ve prensipler vardır: Bağımlılık tedavisinde yaşanılan ambivalans; güzelleşme sürecinde karşılaşılan doğal bir pürüzdür. Şahıslar bu ambivalansı aşabilecek doğal motivasyon ve kıymetlere sahiptirler. Terapist ve danışan içinde işbirlikçi bir bağlantı vardır. Danışanda değişimin meydana gelmesi için, empatik, destekleyici ve direktif ( diyalektik) bir yaklaşıma muhtaçlık vardır. Danışanın şimdiki davranışı ve emeli içindeki zıtlık ortaya konulmalıdır. Terapist danışanın güzelleşme konusunda öz yeterliliğini desteklemeli ve optimist bir bakış açısıyla yaklaşmalıdır. Motivasyonel görüşme kişi değişime karar verdiğinde ona tahliller sunar zira odak noktası danışan ve onun sorunlarıdır. Danışan bilen rolünü oynar ve terapist danışandan evvel ortaya fikir atmaz ve nötr kalmalıdır. (Alpaydın, N 2016)
Danışanı değişime hazırlamak ortak, işbirlikçi bir bağlantının eseridir. Bu süreçte danışan vakit zaman direnç gösterebilir ya da kimi şeyleri inkar edebilir. Gösterilen bu direnç ve inkar davranışları bu terapiste verilmiş bir geribildirim olarak düşünülür.
Bağımlılıkta değişim döngüsü beş kademeden oluşur: Farkındalık, Karar verme, Bırakma, Sürdürme ve tekrar başlama. Bu süreçte değişim, danışana iç görü kazandırmak, bilgi vermek, maharet kazandırmak hedefiyle yapılmaz. Asıl kıymetli olan husus danışanın yaşadığı ambivalans durumunu çözmektir. Ambivalans ise kişinin bırakmak-bırakmamak konusunda yaşadığı çelişki durumudur. Ambivalans üzerine konuşurken aslında yaşanılan sorunun her iki istikameti hakkında konuşulmuş olur ve bu konuşma iki taraflı fikirleri de harekete geçirir.
Motivasyonel toplantıda asıl değerli olan şey danışanı dinlemek ve onun değişim tarafındaki isteği ortaya çıkarmaktır. Danışanın kendi gücünü kullanımına yardımcı olmak ve ona eşlik etmek bu süreçte kıymetlidir. Sorulan sorular, danışanın değişimi ne kadar istediğini, neyi değiştirmek istediğini, güzelleşme sürecindeki beklentilerini ortaya çıkarmalıdır. ‘’ Ne yapmayı istiyorsun, senin isteğin nedir, niye değişmek istiyorsun, bunun senin için kıymeti nedir, sen neler yapabileceğine inanıyorsun, benden neler bekliyorsun?’’ Bu sorular sorularak danışanın sürece hazırlık durumu hakkında fikir edinilir ve izlenecek yol belirlenir. Terapist danışanı bir tahlilde ikna etmeye çalışmaz, yüzleştirme yapmaz.
Bağımlılıktan güzelleşme sürecinde yapılan motivasyonel görüşmenin birinci etabı danışanda değişim için motivasyon oluşmasıdır. daha sonrasında açık uçlu sorular sorulmalı, yansıtmalı dinleme, özetleme yapılmalı, kabullenme ve değişim konuşulmalıdır. Yapılan birinci toplantıda danışanlar vakit zaman eleştirilebileceklerini düşünebilirler. Bu durumu azaltmak için birinci toplantıda danışanla terapistin rolünü, beklentileri ve gayeleri konuşmak gerekir. daha sonrasında danışanı toplantıda etkin hale getirmek ve konuşulacak mevzuyu belirlemek ismine danışana konuşmak istediği bahis sorulur. Bu sayede üzerinde konuşulacak bahis keşfedilmiş olur ve ayrıntılandırılır. Motivasyonel toplantıda teşhis, teşhis üzere bahislerle başlamak ortada sorun yahut tartışma yaratabileceği için bunlar üzerinde durulmaz. Düzgünleşme sürecinde, danışan için bırakma sonucu almak ve bırakma sonucunı devam ettirmek güç olabilir. Terapist bu süreçte danışanın öz yeterliliğini artırıcı ve destekleyici bir tavır sergilemelidir. Bu tedaviye başlanmanın büyük bir adım olduğunun altı çizilmeli ve danışanın kararlılığına vurgu yapılmalıdır. Danışandan alınan bilgiler toplandıktan daha sonra, ambivalansı ortaya koymak ismine vakit zaman özetleme ve yansıtma yapılır. Yansıtma özetlemeden daha kısa olup, danışanın ne dediğini anlamaya ve onu yansıtmaya odaklıdır. Değişim sürecinin olumlu taraflarını vurgulamak, gösterilen direnci aşmak ve danışanın anlaşıldığını hissettirmek için yansıtma sistemi uygulanır. Danışan ve terapist içindeki işbirlikçi alakayı artırmak için, açık uçlu sorular sorularak danışanın hikayesi ayrıntılandırılır. Aslında bu stil sorular sormak danışanı his ve kanılarını paylaşması için daha hayli motive eder ve danışanın karar süreci daha âlâ sorgulanmış olur. Danışanın karar verme sürecinde dengeyi sağlamasına yardımcı olmak için ambivalans üzerinde durmak (farketmek) değerlidir. Bu istikrar danışanın tercihlerine odaklanır ve değişimi her tarafıyla inceler. Kişi bu dengeyi kurmaya çalışırken, şimdiki durumun, değişimin artı ve eksileri tartışılır. Bu süreçte ‘Kara Dengesi’ kullanılabilir. Kara istikrarı, şimdiki durum ve değişimin artı ve eksilerini şemayla gösterir ve yazarak daha uygun anlamamızı sağlar.
Danışanla yapılan motivasyonel toplantıda bırakma sürecinin danışana olan kıymeti ve danışanın bu bahisteki kendine olan inancı sorgulanmalıdır. Bu sorgulama 0-10 ortası ölçekle öğrenilebilir. Değerlilik derecesi ‘ bırakmak sizin için ne kadar kıymetli?’ Şayet değerliliği bir cetvel yaparsak ve 0 ‘hiç değerli değil’ ve 10 ‘oldukça önemli’ olmak üzere siz kendinize hangi sayıyı uygun görürsünüz?’ formunda sorgulanabilir.
İtimat ve yeterlilik içinse ‘bırakma konusunda kendinize olan itimadınızı 0 dan 10 a kadar bir cetvel yaparsak ve 0 hiç güvenmiyorum 10 fazlaca güveniyorumu gösterirse, siz kendinize hangi sayıyı uygun görürsünüz?’ (Ögel,K.) Burada danışan düşük puan verirse kıymet derecesi için niye bu puanı verdiği sorulur ve en az 3 niye söylemesi beklenir. Şayet danışan güven-yeterlilik için düşük puan verirse, bu puanı artırmak için neler yapabileceği sorulur. Danışanın gelecekle ilgili niyetlerini öğrenmek ve üzerine çalışmak için hayatının nasıl değişmesini istediği yahut on yıl daha sonra kendisini nerede gördüğü sorgulanabilir. Burada kullanılabilen hayli kıymetli bir soru vardır. ‘istediğiniz değişimi gerçekleştirmek konusunda yüzde yüz başarılı olsanız, ne farklı olurdu? Bundan beş yıl daha sonra ne olmasını isterdiniz?’ (Ögel, K.)
Danışan bu evrede zorlanırsa geçmiş devirleri, planları ve en hayli endişelendiği şeyler sorgulanabilir. Danışanın geleceğe daha planlı ve emin bir biçimde bakması için ileriye dönük gayeleri konuşulmalıdır. Davranışlar amaçları nasıl etkiliyor konuşulmalı ve bir sorun var ise üzerinde çalışılmalıdır. Şayet maksat ve şimdiki davranış içinde zıtlık yaratacak bir durum var ise kesinlikle danışana farkındalık kazandırılmalı ve çözülmelidir. Danışana farkındalık kazandırılırken dikkat edilmesi gereken nokta danışanın geliştirebileceği direnç olmalıdır. Ortaya çıkan bu dirençle başa çıkarken tartışılmamalıdır. Tartışma danışanın tedavide kalması için olumsuz tesir yaratabilir. Direnç ortaya çıktığı anda terapist bunun yol değiştirmek için bir geri bildirim olduğunu düşünmeli ve uyguladığı stratejiyi değiştirmelidir. Danışan direnç geliştirdiğinde; yansıtmalı dinleme, odak noktasını değiştirme, kişinin tercihine ve denetimine vurgu, terapötik paradoks biçimleri kullanılabilir. Bu kademede unutulmaması gereken nokta direncin tedavi sürecinde doğal bir reaksiyon ve değişilebilir olduğudur. Terapist danışana yeni bakış açıları kazandırmaya çalışır ancak danışan bu değişiklik zorlayıcı olmamalıdır. Danışanın da bu değişimi istemesi gerekir. Terapist danışanın değişimle ilgili isteklerine dikkat çekmeli ancak onu düzeltmeye çalışmamalıdır.
Motivasyonel görüşmenin ikinci etabında ise değişimi güçlendirmek için çalışılmalıdır ve bu basamak en baştan ulaşılan noktaya kadar olan değişim ve sorun konuşularak ve özetlenerek başlar. Danışanların değişimi çabucak olmaz, ortalama 3-6 ay üzere bir müddetde bu değişim gerçekleşir. Değişimin başladığı danışandan terapiste gelen ‘hazırım, inanıyorum, garanti ediyorum, yapacağım, amaçlıyorum, istiyorum gönüllüyüm’ vb sözler doğrultusunda anlaşılır. Bu evrede bundan daha sonraki adımlar, tahlil teklifleri ve değişim planı hakkında konuşulur. Ek olarak, bu noktada terapist gerekirse danışana tavsiye yahut bilgi verebilir. İkinci adımda azalmış direnç gözlenir ve hayli süratli bir ilerleme yapılmaz. Öncelikle değişim planı için danışan kendini hazır hissetmeli ve bağlılık derecesi değerlendirilmelidir. Hazırlanacak olan değişim planı bir tedavi planı değildir ve birinci vakit içinderda amaçlar belirlenir. Belirlenen gayeler gerçekçi, ulaşılabilir olmalıdır. Şayet gerçekçi olmayan amaçlar konulmuşsa bunun üzerine konuşulmalıdır. Birinci evvel kısa vadeli amaçlar konulmalı ve ulaşıldıkça maksatlar büyümelidir. Yani küçük adımlarla büyük maksada ilerlenmelidir. Değişim planı hazırlanırken danışanın fikirlerine kıymet verilmeli, geçmişte yaşadığı başarısız tecrübeler birer ders kabul edilmeli ve danışan desteklenmelidir. Bu noktada göz önünde bulundurulması gereken en kıymetli şey ise danışanın öz yeterliliğidir.
Motivasyonel görüşmenin şahısların davranış değişiminde olumlu tarafta tesir ettiği kanıtlanmıştır. Görüşmenin aktifliği terapistin tecrübesine daha az bağlanmışken terapist ve danışan içinde kurulan inanç münasebetine daha epeyce bağlıdır. Bu görüşmenin daha tesirli olabilmesi için sorun, riskler net bir biçimde anlatılmalı, değişimin değeri vurgulanmalı ve değişim savunulmalıdır. Tavsiye verilmesi gereken noktada evvel danışanın bu husustaki fikri öğrenilmeli ve ona göre hareket edilmelidir. Ek olarak, daha yavaş konuşulmalı, danışan davranış değişikliğinden, yeni şeyler keşfettiğinden bahsetmeli, terapistten daha fazla konuşmalı, bilgi ve teklif istemeli fakat bir dahade görüşmenin gidişatı terapistin denetiminde olmalıdır.
Sonuç olarak, motivasyonel görüşme pek hayli terapi metoduyla eş vakitli kullanılabilen, kısa periyodik, değişim odaklı bir terapi tekniğidir. Delil asıllı, emniyetli bir yoldur. Öğrenilmesi ve uygulamasının kolaylığı yardımıyla pek hayli alanda yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.
Seanslardaki direnç, hastanın değişim ve terapiye olan ambivalansını ya da eksik motivasyonunun göstergesidir (Engle ve Arkowitz, 2006). Değişime karşı direnci azaltan motivasyonel görüşme, mevcut deher neysel olarak kanıtlanmış tedaviler ile tedavi sürecini kolaylaştırmada bilhassa değerli bir yer tutmaktadır. Birinci seanslardaki direncin daha sonraki seanslar ortası aktivitelerle (ödev gibi) son derece ilgili olduğu bulunmuştur. Bu yüzden, terapide birinci seanslarda gösterilen yüksek seviyedeki direncin, ileriki seanslarda ödev ahenginde sorun yaşanacağının göstergesi olduğu düşünülür. (Alpaydın, N 2016)