Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu (Takıntılı- Zorlantılı Kişilik Bozukluğu)

DSM-5 Teşhis Ölçütleri Müracaat El Kitabı, Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğunun Kişilik Bozukluğu C kümesinin içerisinde işlemektedir. Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu tanısı almış olan bireylerin genel özelliklerine bakılacak olursa, mükemmeliyetçi, çok sistemli ve esnek olmayan bir tavır olduğu görülecektir. Bu şahıslar paklık, tertip ve kurallar ile ilgililerdir. Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu tanısı almış olan şahısların hislerine güvenerek almaları gereken kararlar kelam konusu olduğu vakit zorlanırlar ve duygusal olarak kısıtlanma yaşarlar. Mükemmeliyetçi tavırları hayatlarının her alanında görülmektedir Kişilik bozukluklarının en genel ve ortak özelliklerinden olan durum, Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu için de geçerlidir (American Psychiatric Association, 2013)

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), obsesyon yahut kompulsiyonlar birbirleri ile ayırt edilmiş olan ruhsal bir bozukluklardır. Obsesyon kişinin istemi olmadan şuur alanına giren, yinelayıcı, zahmet yaratan, kişinin saçma ve yanlış olduğunu bildiği biçimde engelleyemediği niyet, dürtü ya da imgelerdir. Kompulsiyon (zorlantı) genelde bir obsesyona mahzur olmak için muhakkak istemler ile yapılan zihinsel aksiyonlardır. Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu olan bireyler sıklıkla obsesyonlarının anlamsızlığının şuurunda olurlar hem obsesyonlarını tıpkı vakitte kompulsiyonlarını bir olgu yahut durum karşısında rahatsız hissederek yaşamaya devam eder. Obsesyonlar kişi için vakit kaybettirici olabilir, kişinin olağan ömür aktivitelerine, mesleksel fonksiyonlarına, olağan toplumsal fonksiyonlarına, toplumsal ahenk, arkadaş ve aile ilgilerine değerli ölçüde sorun teşkil ediyor ve kişiyi engelliyordur (Öztürk, Uluşahin, 2016).

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu tanısı almış bireylerin ruhsal istikametleri ile başka bireylerin ruhsal taraflarının karşılaştırılmasının kararı olarak, ağır seviyede titiz, dikkatli, sistematik ve noksansız olabilme uğraşı ortasında oldukları açıkça görülmektedir. Kural koyuculardır, koymuş oldukları kullara karşı bağlılıkları vardır ve koymuş oldukları kuralların değiştirilemez ve genişletilemez özellikleri vardır.

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu tanısı alan bireyler kendileri için kıymetli konularda ve bakılırsav edindikleri durumların üstesinden gelebilmek için ağır gayret sarf ederler. Bu şahısların bedel yargıları ve ahlaki bedelleri kelam konusu olduğu vakit esnek olmayan, katı ve kuralcı tavırları vardır.

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu tanısı alan bireylerin bir diğer özelliğinden kelam edecek olursak, bu bireylerin öbür insanlara oranla epey kuruntulu yapıları olduğu görülür. Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğundan yakınanların başka bireylere nazaran ortasında bulundukları durumlarda ve mümkünlük barındıran konularda, olumlu ve olumsuz taraflarını olabildiğince ayrıntılı bir biçimde değerlendirirler. Bu bireyler karar verme konusunda olması gerekenden çok bir titizlikle yaklaşırlar ve yanılgı yapmaktan korkarlar (Kernberg, 2000)

Bu bireyler başladıkları işi kusursuz tamamlamayı kendilerine gaye edinirler, bu duruma karar alma konusunda yaşadıkları ikilemler de eklendiği vakit, şahısları erteleyici bir tavır stantlar. Bu durumun bir öbür niçini de olayları ve durumları daima değerlendirmeleri, olumlu olumsuz taraflarını incelemeleridir. Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğunda bireylerin hafızalarında, görsel-uzamsal yeteneklerinde farklılıklar olduğu görülebilmektedir (Yüksel, 2006).

Etrafında bulunan bireyler, toplumsal bağlantı kurdukları bireyler ile irtibat halindeyken, konuşmalarının içeriği ağır seviyede bilgilerin olduğu telaffuz biçimi olduğu görülür. (Saydam, 1996).

DSM-5 Teşhis Ölçütleri Müracaat El Kitabı’nın açıklandıği hali ile, bir bireye Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu teşhisi koyabilmek için aşağıda bulunan hususların en az dört adedini ya da daha fazlasını bulunduruyor olması gerekmektedir (American Psychiatric Association, 2013).

DSM-5 Teşhis Ölçütleri Müracaat El Kitabı’nın Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu bulunan bireyler için listelediği teşhis kriterlerinin aşağıda verilen biçimde belirtilmesi mümkündür.


  1. Bu bireyler olayları ve tamamlamaları gereken işerde ayrıntılara ziyadesiyle vakit ayırırlar ve olması gerekenden hayli daha fazla önemserler (Öztürk, Uluşahin, 2016). kimi vakit tamamlamaları gereken işten daha epeyce vakit ve güçlerini ayrıntılara harcarlar, ayrıntılara ayırdıkları bu vakit zarfında tamamlamaları gereken asıl işi unutacak düzeye gelebilirler (American Psychiatric Association, 2013).


  2. Obsesifif Kompulsif Kişilik Bozukluğu bulunan bireyler, günlük yaşantıları ortasında rastgele bir işle ilgilendikleri vakit, bunu olağanda tamamlanması gereken vakitte bitirememelerinin niçini olarak, tamamlamaları gereken o işin problemsiz ve harika olmasını istemelerini gösterirler (American Psychiatric Association, 2013).


  3. Bu şahıslar tamamlamaları gereken işe toplumsal etraflarından uzaklaşabilecek kadar kendilerini adamış olurlar (Öztürk, Uluşahin, 2016). Öyledir ki bu şahıslar dinlenmeleri için kendilerine vakit tanımayarak odaklandıkları işi bitirmek için çaba gösterirler (Öztürk, Uluşahin, 2016).


  4. Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu bulunan bireyleri, kendi doğrularına sıkı sıkıya bağlı bireyler olarak tanımlamak yanlış olmayacaktır (American Psychiatric Association, 2013). Bu şahıslar vicdani konularda, ahlaki tavırla alakalı konularda, katı bir tavır sergilemektedirler. Almış oldukları kararlar kendilerine gerçek gelen ve inandıkları mevzularla birebir doğrultuda olur (Öztürk, Uluşahin, 2016). Yaşanan tüm bu süreçleri inandıkları din ile ya da ilişkin oldukları kültürün özellikleri ile açıklamak gerçek olmayacaktır (Öztürk, Uluşahin, 2016).


  5. Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu tanısı alan bireyler kendileri için maddi manevi bedeli olsun ya da olmasın hiç bir eşyalarını atmak ya da diğerine vermek istememektedirler. Diğerine eşyasını verme kanısı bile rahatsız olmalarına sebep olmaktadır (American Psychiatric Association, 2013).


  6. Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu tanısı alan bireyler, kalabalık bir küme olarak bakılırsav aldıkları vakit kendilerine verilen işi kusursuz bir biçimde tamamlayacakları istikametinde kendilerine güvenirler. Fakat öteki küme üyelerinin kendileri kadar titiz ve ihtimamlı davranmayacaklarına dair inançları vardır. Bu inançları niçini ile çoklukla vazife paylaşımı olan mevzulara açık tavır sergilemezler, tüm bakılırsavi tek başlarına tamamlama eğilimi gösterirler (Öztürk, Uluşahin, 2016). Öbür insanların nazaranvlerini de üstenecek biçimde nazaranvi kabul ederse daha rahat olurlar. Tüm bu sebepler göz önünde bulundurulduğu vakit, Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu tanısı alan bireylerin iş birliğine karşı istekleri olmadığı için kapalı tavır sergilemektedirler (American Psychiatric Association, 2013).


  7. Bu şahısların para ile ilgileri çok dikkat caziptir. Para harcamaktan bilhassa kaçındıkları, cimri sayılabilecek davranışlar sergileyerek harcama yapmaktan kaçındıkları görülmektedir (Öztürk, Uluşahin, 2016). Bu şahıslar için paranın acil durumda kullanılması gereken özellikte olması, fazlaca acil ve kıymetli gereksinimler haricinde kullanılması rahatsızlık verici niteliktedir (Öztürk, Uluşahin, 2016).


  8. Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu tanısı alan kişi, genel olarak günlük hayatlarında katı ve inatçı tavır sergilemektedir. Koymuş olduğu kuralları kendisi ya da bir oburu için değiştirmesi kelam konusu değildir (American Psychiatric Association, 2013).