Özel Öğrenme kuvvetlikleri

Okulda başarısızlık çocuk ruh sıhhatini ve aile içi bağlantıları olumsuz etkileyen bir sorundur. Okul başarısızlığının ve öğrenme problemlerinin niçinleri içinde zeka gerilikleri, görme-işitme özürleri, önemli ruhsal sıkıntılar, sosyo-kültürel yetersizlikler, nörolojik-ortopedik özürler, aile içi çatışmalar, motivasyon eksikliği, okul-öğretmen ya da eğitim programından kaynaklanan problemler sayılmaktadır. Bu niçinlerle ortaya çıkan öğrenme meselelerinin haricinde kalan özel bir durum ise “Öğrenme Bozukluğu”dur.

Öğrenme Bozukluğu zekası olağan ve olağanın üstünde olduğu biçimde kendisinden beklenen akademik hünerleri kazanamayan çocuklar için kullanılır. Bu bireyler kendisinden beklenenden daha düşük performans gösterirler. Öğrenme Bozukluğu rastgele bir duyusal, nörolojik, fizikî, ruhsal, kültürel özürü olmayan, okuma, yazma, matematik, kendini söz etme, yerde yönelme alanlarından birinde ya da tümünde kuvvetlik çeken çocukları kapsar.

Öğrenme Bozukluğu genel bir tabirdir. Dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme ile matematik yeteneklerin kazanılmasında ve kullanılmasında değerli kuvvetliklerle kendini gösteren heterojen bir bozukluk kümesidir. Bu bozuklukların bireyin yaradılışıyla ilgili olduğu ve merkezi hudut sistemi işleyiş bozukluğuna bağlı olduğu düşünülmektedir. Ayrıyeten kendini yönetim etme, toplumsal algılama ve toplumsal etkileşim meselelerinin da görülebileceği biroldukca araştırmacı tarafınca lisana getirilmiştir. Bu sorunun her yaşta görülebileceği bilinmektedir.

Öğrenme Bozukluklarıyla ilgili bir fazlaca sınıflandırma yapılmıştır. Bunlar ortasında akademik becerilerdeki bozukluklar; Gelişimsel Aritmetik Bozukluk, Gelişimsel Yazılı Anlatım Bozukluğu, Gelişimsel Okuma Bozukluğu olarak sınıflandırılmıştır.

Gelişimsel Aritmetik Bozukluklar (Diskalkuli); matematiksel tabirleri, kavramları öğrenmede, yazılı sorunları matematiksel sembollere dönüştürebilmede, sayıları ve sembolleri tanımada, matematiksel süreçleri sıraya koymada, çarpım tablosunu öğrenmede zorluklar yaşayan bireyler için kullanılan tariftir.

Gelişimsel Yazılı Anlatım Bozuklukları (Disgrafi); harfleri karıştırma, imla yanlışları, gramer ve noktalama kusurları, kompozisyonda zayıflık, eksik yahut fazla harf yazma, sözleri yanlış yerden bölme, söz ortasındaki harfleri epeyce aralıklı yahut epeyce bitişik yazma üzere özellikler gösteren bireyler için kullanılan tariftir.

Gelişimsel Okuma Bozukluğu (Disleksi); okurken atlama, manası bozma, yer değiştirme, harfleri karıştırma, seslerin kullanmasıyla ilgili kuralları hatırlayamama, okuduğunu anlamada zorluk çeken bireyleri söz eden tariftir.

Öğrenme Bozukluğu olan çocuklar aşağıda sıralanan özellikleri farklı sayıda ve farklı yoğunlukta gösterebilirler:


  • Zeka seviyelerinin olağan yahut olağanın üzerinde olması,


  • Kimilerinin aktivite seviyesinin yüksek (hiperaktif), kimilerinin ise fazlaca yavaş olması (hipoaktif),


  • Dikkatin kısa periyodik olması, konsantrasyonda kuvvetlikler bulunması,


  • El-göz uyumu, vücudu koordine edebilmede kuvvetliklerin varlığı,


  • Görsel ayrımlaştırma, şekil-zemin ayırt etme, uzaklık-derinlik algılamada zorluklar,


  • İşitsel ayrımlaştırmada meşakkatler, işitsel hafızada zayıflık,


  • Dokunarak ayrımlaştırmada kuvvetliklerin varlığı,


  • Kendini tabirde yetersizlik, gramer kurallarını öğrenmede kuvvetlik,


  • Vakti ve yeri organize etmede zorluk çekme,


  • İstikamet bulmada, yerde yönelmede, sağ-sol ayırt etmede zorluklar,


  • Vakit kavramını öğrenmede kuvvetlik yaşama,


  • Çapraz lateralleşme (sağ el-sol göz yahut sol el-sağ göz),


  • Çalışma alışkanlıklarında yetersizlik,


  • Çeşitli duygusal-sosyal davranış problemleri,


  • Akademik maharetlerde aksaklıklar.
Öğrenme Bozukluğu tanısı koyulabilmesi için psikopedagojik kıymetlendirme ile çocuğun gelişimsel özellikleri, zeka seviyesi, görsel-işitsel algısı, davranışları, okuma-yazma-matematik hünerleri kıymetlendirilir. Anne-baba ile, çocuk ile, okul-öğretmen ile görüşmeler yapılır, müşahedeler yapılır ve çeşitli testler uygulanır. Bunlardan elde edilen bilgiler ışığında öğrenme bozukluğunun bulunup bulunmadığına, hangi alanda ve ne oranda olduğuna karar verilir.

Bu tanıyı alan bireyler değerlendirmeler kararı elde edilen bilgilere dayanılarak oluşturulan özel eğitim programlarıyla ve psikopedagojik yaklaşımla yapılacak terapiyle öğrenebilmektedir. Öğrenme bozukluğu olan çocuğun terapisinde; epeyce istikametli duyusal-akademik terapi, davranış terapisi, aile terapisi gerekiyorsa konuşma terapisi çoğunlukla kullanılan tekniklerdir.

Öğrenme bozukluğu olan bireylerin yaşıtlarına yetişebilmesi için erken teşhis pek kıymetlidir. Çocuğun sahip olduğu ve kendisinden beklenen performansı gösterebilmesi buna bağlıdır. Erken teşhis demek, erken müdahale demektir. Erken müdahale de; var olan lakin yalnızca küçük sıkıntılardan dolayı çalışmayan sistemlerin, özel olarak hazırlanan programlar yardımıyla çalışır hale gelerek büyük sıkıntılardan kurtulmak demektir. Bu sebeplerle şayet bir çocukta öğrenme bozukluğu ile ilgili bir kuşku varsa en kısa müddette bir uzmana başvurulmalıdır.