Sanat Terapisi

Öncelikle sanatla terapinin bir terapi ekolü değil, sırf terapilerde kullanılan bir teknik olduğunun altını çizerek bahse başlamak istiyorum. Sanat terapisi tekniğinin kullanıldığı seanslarda kişinin içsel yaşantılarının ve kişinin farkında olmadıklarının, söyleyemediklerinin, bilmediklerinin, bilinçharicinden getirdiklerinin tabir edilebilmesi ve kişinin bunları keşfetmesi amaçlanmaktadır. Tüm bunlar için sanat kullanılmaktadır ve bu türlü kişinin içsel, karmaşık, bilinçdışı yaşantıları şuur öncesine çekilmektedir. Sanat terapisi uygulayan psikolog ise danışanının bu yaşantısına tanıklık eden kişidir. Güzelleşme, tanıklık ile birlikte gerçekleşmektedir. Bütün insanların motivasyonu fark edilmek, takdir edilmek ve beğenilme isteğidir. Lakin sanat terapisinde kişinin ortaya koyduğu gereç yorumlanmaz. Âlâ, kötü- yanlışsız ya da yanlış yoktur. Yalnızca olan vardır ve bu aslına bakarsan eşsizdir. Şartsız kabul anlayışıyla ortaya çıkarılan sanatsal gereç terapist tarafınca yorumlanmaz. Kişinin kendisi kendi ortasından çıkan materyale bakar ve ne gördüğünü kendisi söyler. Sanat terapisi çalışmasında birden fazla vakit şahsa çağrışım yoluyla ile bir şey çağrıştırılarak bilinçdışına temas edilir ve kişi sanatını yaratmaya başlar. Bu yaratım sürecine ve kararına sanat terapistinin eşlik ve tanıklık etmesi kıymetlidir. Zira birden fazla vakit lakin öteki biri gördüğünde yahut baktığında kendimizle ilgili bir şeyler söylemekteyizdir. Bu yüzden sanat terapileri sıklıkla küme çalışması olarak gerçekleştirilir. Sanat terapisi sürecinde hem danışanın tıpkı vakitte terapistin yaratıcılığı ve spontanlığı temeldir. Hususun daha âlâ anlaşılması açısından bu sözleri açıklamak gerekirse spontanlık; içteki hislerin kişininin ortasından geldiği üzere lakin bunu dış şartlara uygun olarak özgürce ve korkusuzca yapabilmesi iken yaratıcılık ise ortam ve şart değiştiğinde bu duruma uygun özgün, gibisi olmayan bir şey üretmektir. Sanat kelamsız olarak da kendimizi tabir edebileceğimiz bir alandır. kimi vakit bireyler, kendilerini kelam ile tabir etmekte zorlanabilmekte yahut tercih etmek istememektedirler. İşte bu noktada sanatla terapinin tam da bu insanlara bakılırsa olduğunu söylemek mümkün. Kelamsız irtibat, en arkaik ve en eski bağlantı biçimlerinden biridir. Sanat terapisi de bu alana girer ve bu sebeple aslında regresif bir yapıdadır. Buna örnek olarak şunu verebilirim: Dans ve hareket ile aslında bir bebeğin ayağa kalkma periyoduna gitmek üzere. Şamanistik devirde de topluca ayinler yapıldığını biliyoruz. Bu ayinlerde çember oluşturularak dans edilir ve şamanlar esrik yani hipnotik, trans hale gelerek bilinçdışını ortaya çıkaracak hareketlerde bulunurlardı. Bu bununla birlikte kümenin kollektif bilinçdışını da ortaya çıkarmaktaydı. Örneğin biri kartal olurdu ve o hayvanı canlandırırdı. Burada yapılan aslında bir tıp drama ve dans terapisidir. Uyguladığımız sanat terapisinde de tıpkı bu örnekteki üzere kişinin duygusal boşalım ve katarsis yaşaması sanat ile gerçekleştirilir. Antik periyoda gidecek olursak Bergama’ da bulunan Asklepion tapınağının aslında günümüz psikodrama toplantılarının başlangıcı olduğunu görmekteyiz.

özetlemek gerekirsesı sanat terapisti olarak, danışanımın bilinçharicindeki bölük pörçük, kaotik biçimdeki gerecini sanat yolu ile bütünleşmiş, bir daha yapılandırılmış ve bir isim konulmuş biçimde bilinçharicinden, şuur öncesine çekiyorum ve daha sonra şuur öncesine çekilmiş bu materyal üzerine konuşarak ve üzerinde düşünerek şuur düzebir daha getiriyorum. Sanat terapisinde müzik, drama, heykel, fotoğraf, edebiyat ve sinema kullanılabilmektedir. Bunların kullanması şahsa yahut kümenin yapısına uygun olarak spontan bir biçimde yapılandırılır. Kimi durumlarda hepsi bir ortada da kullanılır. Örneğin küme çalışmasıyla yürütülen bir sanat terapisi çalışmasında küme üyelerini hareketi kullanarak ve ısınmalarını sağlamak maksadıyla ortamdaki güç dağılımı için özgür olarak yürütürken seçilmiş olan art plan müzik ile bununla birlikte şahısların bilinçdışını harekete geçirebilir, daha sonrasında şahısların her birinin bu tecrübelerinin üzerlerinde yarattığı çağrışımları kelam ile yansıtmasını isteyebilirim. Bu kelamlardan bir şiir yazmalarını isteyebilir, daha sonrasında bu şiiri drama etmelerini yahut fotoğrafını çizmelerini isteyebilirim. Ya da uzun müddetli olarak çalışma yürüttüğüm kümelerde kolaj çalışması ve sinematografi çalışmaları da yapabilirim. Bunun sayısız biçimde kombinasyonu mümkündür ve bütün bu kombinasyonlar, kişinin bilinçharicinde bir şeylerin hareketlenmesini sağlayarak sağaltımı gerçekleştirmektedir. Sadece sanat ile öfke sorunu ve bağımlılık ile çalıştığım danışanlarımda olumlu sonuçlar aldığımı ve bir terapist olarak nitekim epeyce etkileyici tecrübelere ve dışavurumlara şahit olduğumu söyleyebilirim. Zira sanat fonksiyonel bir katarsistir ve kişi, öfkesinin ya da bağımlı olduğu gerecin yerine koyabilecek bir şeyi keşfederek sübliminasyon yaşamaktadır. Kişi, sanat ile ortasındaki dürtüyü, içsel yaşantısını sembolize eder ve öbürleri tarafınca kabul edilebilir hale getirir. Mevzu sanat olunca söylenecek fazlaca fazla şey olduğunu düşünüyor ve yazıyı bitirmekte zorlanıyorum. Son cümlelerimi şöyle yazmak isterim. Sanat terapisi çalışması her yaş kümesi için yapan ve iyileştiricidir. Şayet siz de bilinçdışı malzemenize sanat yoluyla ulaşarak eşsiz bir tecrübe yaşamak, kendiniz hakkında iç görü kazanmak ve yaratıcılığınızı bir de kendi gözünüzden görmek istiyorsanız sanat terapisi çalışmasına katılmayı deneyebilirsiniz. Birçok danışanım seans sonunda ‘’bunu niye yaptım bilmiyorum fakat bu beni inanılmaz rahatlattı’’ ya da ‘’bunu artık ben mi yaptım’’ üzere geri bildirimler veriyor. kimi vakit dans etmek ya da fotoğraf çizmek insanları kaygılandırmakta ve ‘’ ancak ben dans edemem ki’’ üzere cümlelerle de karşılaşmaktayım ancak bu bahsin hoş dans etmekle yahut uygun fotoğraf çizmekle bir ilgisi olmadığını yalnızca ‘an’ da kalarak yapabileceklerinizin bir sonu ve doğrusu olmadığını size müjdeleyebilirim. Bence sanat, kendini keşfetmenin en eğlenceli ve en hoş yollarından biri. Unutmayın: sanatınız, yaptığınızı kaç kişinin sevdiğiyle ilgili değil; sanatınız ruhunuzun ve vücudunuzun yaptığını sevip sevmemesiyle ilgilidir ve bu dışavurumunu asla başkasının fikirleriyle takas etmemelisin.