Türk tabipten değerli buluş: Hastanın kanını gözünden anlayacak
Dünya nüfusunun yaklaşık üçte birinde kansızlık olduğu kestirim ediliyor. Halsizlik, yorgunluk ve ciltte solgunluk belirtileriyle kendini gösteren kansızlığın tespiti içinse hastaneye gidilmesi, damardan kan alınması ve yaklaşık 2 saat süren laboratuvar sürecinin beklenmesi gerekiyor.
Amerika’da yaşayan bir Türk hekim ve mühendisin geliştirdiği tele tıp uygulaması ile kansızlık ölçümü tam manasıyla “göz açıp kapayıncaya kadar” yapılabilecek.
Uygulama, FDA onayı aldıktan daha sonra tüm dünyada birebir anda kullanılabilecek. Bilhassa saniyelerin bile kritik olduğu kanamalı acil travma hastalarında, kansızlığın belirteci olan “hemoglobin” ölçümünü 2 saatten 2 saniyeye indirecek uygulamayı geliştiren Türk Mühendis ve Acil Tıp Uzmanı Prof. Dr. Selim Suner, geçtiğimiz hafta Türkiye Acil Tıp Derneği tarafınca Antalya’da gerçekleştirilen memleketler arası kongreye katıldı.
Prof. Dr. Suner, İstanbul Robert Kolej’den, ABD Brown Üniversitesi Mühendislik Fakültesine, oradan tıpkı üniversitenin tıp fakültesi ve artık de Rhode Island Hastanesi Acil Tıp Departmanı Afet Tıbbı Anabilim Kolu Başkanlığı ve Acil Durum Hazırlık Komitesi Başkanlığına uzanan kıssasını ve takımıyla geliştirdiği eMoglobin uygulamasının bilgilerinı anlattı.
GÖZ AÇIP KAPAYINCAYA KADAR KANSIZLIK TESPİTİ
Prof. Dr. Suner, “Acil tıpta asistanlık yaparken mühendislik aşkımı tıpla nasıl birleştirebilirim diye düşünmeye başladım. Kansızlık projesi oradan başladı. Acillerde hastaların yüzde 80inde kesinlikle kan alınır ve analiz yapılır.
Kansızlığı gösteren hemoglobin ölçümü bu bilgilerden biridir. Hemoglobin ölçümünü kan almadan ve süratli bir biçimde nasıl yapabiliriz, onu düşündük. Birinci evvel tırnaklara baktık, oradan olmadı. daha sonra göz kapağının içine yöneldik. Göz içi kırmızı, niye kırmızı? Zira oradan kan geçiyor ve deri yok, derideki hususlar yok.
Hemen damarları, kanı bakılırsabiliyorsunuz. Onun fotoğrafını çekip ölçebilir miyiz diye düşündük ve proje bu biçimde başladı. Birinci evvel telefon uygulaması değildi. Dijital fotoğraf makinesiyle göz içi fotoğraflarını çektik, o dijital veriyi matematiksel olarak değerlendirdik ve korelasyonlar yaptık hastalardaki hemoglobin datalarıyla. Sonuçlar uygundu.
Telefonlardaki fotoğraf makineleri artık o kadar kuvvetli ki, megapiksel, 16 bit veriyi gösteren epeyce büyük kabiliyeti var bu telefonların. O yüzden cep telefonuna döndü proje.
Onda da çok âlâ sonuçlar aldık ve bunu bir aplikasyon (uygulama) olarak geliştirdik. İsteyen cep telefonu ile gözün fotoğrafını çekiyor ve 2 saniye daha sonra hemoglobin konsantrasyonu belirleniyor” dedi.
SAĞ VE SOL GÖZ İLE DAMARDAN ALINAN KAN ÖLÇÜMLERİ KIYASLANDI
Etik konsey onayları alınarak yüzlerce hastanın dahil edildiği çalışmalarda, hem sağ hem sol göz fotoğraflarından elde edilen bilgilerle, tıpkı hastanın kanından yapılan ölçümleri kıyaslayarak eMoglobin uygulamasını geliştirdiklerini anlatan Prof. Dr. Suner, Yüzlerce hastada sağ ve sol gözden alınan dataları karşılaştırdık.
3 bin 500 fotoğrafımız var bu türlü. Hatta 500 hastayla daha çalışma yapıyoruz şu anda. Bilgilere baktığımızda 2 gram desilitre (g / dL) yanılgı hissesi oluyor ki bu epeyce tolere edilebilir bir seviye.
Örneğin birinin kan kıymetinde hemoglobin seviyesi 10 (g / dL) ise bizim ölçümümüzde 8 ila 12 içinde bir kıymet veriyor. Klinik olarak da kâfi bu yanılgı payı” diye konuştu.
ACİL KANAMALI HASTALAR İÇİN HAYAT KURTARICI OLACAK
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde kan testlerinin yapılmasının laboratuvar ve aygıt imkanlarının kısıtlı olması niçiniyle fazlaca güç olduğuna değinen Prof. Dr. Suner, bilhassa beslenmeye bağlı kansızlığın teşhisi açısından hemoglobin seviyesinin ölçümünün hayli kıymetli olduğuna dikkat çekerek kelamlarını şöyleki noktaladı:
Bu ülkelerde kan almak, laboratuvar imkanları epeyce kısıtlı. Bu uygulamayla biroldukça kişinin kansızlık düzeyi hayli süratli bir biçimde ölçülebilecek ve annemi tanısı yapılanlarda çabucak müdahale edilebilecek. Hastane öncesinde uygulaması da epey büyük ehemmiyet taşıyor. Örneğin ambulanslarda kaza (veya iç kanama riskli) olaylarda, çabucak bakılabilecek. Yarım saat daha sonra bir kere daha denetim edilebilecek ve yüksek kanama var ise bedende, bu biçimdece saniyeler ortasında belirlenebilecek.
Ayrıca hastane ortasında maliyetleri de fazlaca düşürecek. 2 saatte alınabilecek bir bilgi, 2 saniyede elimize geçmiş olacak. Olağan bunu hastalarda kullanabilmek için Amerika’da FDA’den onay almamız gerekiyor. O onayı almak için de kimi bilgilerle bir arada müracaat yapmamız gerekiyor. Bu yıl ortasında (2023) yapmayı düşünüyoruz; 200 hasta verisini daha aldıktan daha sonra FDA başvurusunu da yapacağız.
Onay çıktıktan daha sonra da bunu çabucak tüm dünyada yaygınlaştırmak hayli kolay olacak. Telefon uygulama mağazalarından çabucak yüklenebilecek ve dünyadaki herkes bunu kullanabilecek.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Dünya nüfusunun yaklaşık üçte birinde kansızlık olduğu kestirim ediliyor. Halsizlik, yorgunluk ve ciltte solgunluk belirtileriyle kendini gösteren kansızlığın tespiti içinse hastaneye gidilmesi, damardan kan alınması ve yaklaşık 2 saat süren laboratuvar sürecinin beklenmesi gerekiyor.
Amerika’da yaşayan bir Türk hekim ve mühendisin geliştirdiği tele tıp uygulaması ile kansızlık ölçümü tam manasıyla “göz açıp kapayıncaya kadar” yapılabilecek.
Uygulama, FDA onayı aldıktan daha sonra tüm dünyada birebir anda kullanılabilecek. Bilhassa saniyelerin bile kritik olduğu kanamalı acil travma hastalarında, kansızlığın belirteci olan “hemoglobin” ölçümünü 2 saatten 2 saniyeye indirecek uygulamayı geliştiren Türk Mühendis ve Acil Tıp Uzmanı Prof. Dr. Selim Suner, geçtiğimiz hafta Türkiye Acil Tıp Derneği tarafınca Antalya’da gerçekleştirilen memleketler arası kongreye katıldı.
Prof. Dr. Suner, İstanbul Robert Kolej’den, ABD Brown Üniversitesi Mühendislik Fakültesine, oradan tıpkı üniversitenin tıp fakültesi ve artık de Rhode Island Hastanesi Acil Tıp Departmanı Afet Tıbbı Anabilim Kolu Başkanlığı ve Acil Durum Hazırlık Komitesi Başkanlığına uzanan kıssasını ve takımıyla geliştirdiği eMoglobin uygulamasının bilgilerinı anlattı.
GÖZ AÇIP KAPAYINCAYA KADAR KANSIZLIK TESPİTİ
Prof. Dr. Suner, “Acil tıpta asistanlık yaparken mühendislik aşkımı tıpla nasıl birleştirebilirim diye düşünmeye başladım. Kansızlık projesi oradan başladı. Acillerde hastaların yüzde 80inde kesinlikle kan alınır ve analiz yapılır.
Kansızlığı gösteren hemoglobin ölçümü bu bilgilerden biridir. Hemoglobin ölçümünü kan almadan ve süratli bir biçimde nasıl yapabiliriz, onu düşündük. Birinci evvel tırnaklara baktık, oradan olmadı. daha sonra göz kapağının içine yöneldik. Göz içi kırmızı, niye kırmızı? Zira oradan kan geçiyor ve deri yok, derideki hususlar yok.
Hemen damarları, kanı bakılırsabiliyorsunuz. Onun fotoğrafını çekip ölçebilir miyiz diye düşündük ve proje bu biçimde başladı. Birinci evvel telefon uygulaması değildi. Dijital fotoğraf makinesiyle göz içi fotoğraflarını çektik, o dijital veriyi matematiksel olarak değerlendirdik ve korelasyonlar yaptık hastalardaki hemoglobin datalarıyla. Sonuçlar uygundu.
Telefonlardaki fotoğraf makineleri artık o kadar kuvvetli ki, megapiksel, 16 bit veriyi gösteren epeyce büyük kabiliyeti var bu telefonların. O yüzden cep telefonuna döndü proje.
Onda da çok âlâ sonuçlar aldık ve bunu bir aplikasyon (uygulama) olarak geliştirdik. İsteyen cep telefonu ile gözün fotoğrafını çekiyor ve 2 saniye daha sonra hemoglobin konsantrasyonu belirleniyor” dedi.
SAĞ VE SOL GÖZ İLE DAMARDAN ALINAN KAN ÖLÇÜMLERİ KIYASLANDI
Etik konsey onayları alınarak yüzlerce hastanın dahil edildiği çalışmalarda, hem sağ hem sol göz fotoğraflarından elde edilen bilgilerle, tıpkı hastanın kanından yapılan ölçümleri kıyaslayarak eMoglobin uygulamasını geliştirdiklerini anlatan Prof. Dr. Suner, Yüzlerce hastada sağ ve sol gözden alınan dataları karşılaştırdık.
3 bin 500 fotoğrafımız var bu türlü. Hatta 500 hastayla daha çalışma yapıyoruz şu anda. Bilgilere baktığımızda 2 gram desilitre (g / dL) yanılgı hissesi oluyor ki bu epeyce tolere edilebilir bir seviye.
Örneğin birinin kan kıymetinde hemoglobin seviyesi 10 (g / dL) ise bizim ölçümümüzde 8 ila 12 içinde bir kıymet veriyor. Klinik olarak da kâfi bu yanılgı payı” diye konuştu.
ACİL KANAMALI HASTALAR İÇİN HAYAT KURTARICI OLACAK
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde kan testlerinin yapılmasının laboratuvar ve aygıt imkanlarının kısıtlı olması niçiniyle fazlaca güç olduğuna değinen Prof. Dr. Suner, bilhassa beslenmeye bağlı kansızlığın teşhisi açısından hemoglobin seviyesinin ölçümünün hayli kıymetli olduğuna dikkat çekerek kelamlarını şöyleki noktaladı:
Bu ülkelerde kan almak, laboratuvar imkanları epeyce kısıtlı. Bu uygulamayla biroldukça kişinin kansızlık düzeyi hayli süratli bir biçimde ölçülebilecek ve annemi tanısı yapılanlarda çabucak müdahale edilebilecek. Hastane öncesinde uygulaması da epey büyük ehemmiyet taşıyor. Örneğin ambulanslarda kaza (veya iç kanama riskli) olaylarda, çabucak bakılabilecek. Yarım saat daha sonra bir kere daha denetim edilebilecek ve yüksek kanama var ise bedende, bu biçimdece saniyeler ortasında belirlenebilecek.
Ayrıca hastane ortasında maliyetleri de fazlaca düşürecek. 2 saatte alınabilecek bir bilgi, 2 saniyede elimize geçmiş olacak. Olağan bunu hastalarda kullanabilmek için Amerika’da FDA’den onay almamız gerekiyor. O onayı almak için de kimi bilgilerle bir arada müracaat yapmamız gerekiyor. Bu yıl ortasında (2023) yapmayı düşünüyoruz; 200 hasta verisini daha aldıktan daha sonra FDA başvurusunu da yapacağız.
Onay çıktıktan daha sonra da bunu çabucak tüm dünyada yaygınlaştırmak hayli kolay olacak. Telefon uygulama mağazalarından çabucak yüklenebilecek ve dünyadaki herkes bunu kullanabilecek.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.